Mogwai - Het sterrenrestaurant van de postrock

De Roma, 17 februari 2025

Dit jaar mochten we al in januari aan de eindejaarslijstjes beginnen denken. De trigger daartoe, was de nieuwe plaat van Mogwai. We keken dan ook reikhalzend uit naar de twee passages van de Schotse band in Brussel en Antwerpen deze week. Mogwai bevestigde maandag en dinsdag zijn status als het sterrenrestaurant van de postrock.

Als ware chefs koketteren de bandleden met lokale ingrediënten - in dit geval een indrukwekkende backcatalogue opgebouwd uit elf albums - om elke avond een wisselende setlist te serveren aan het publiek. Zo geschiedde ook in de AB en in De Roma, met een grillige set, enigszins opgebouwd rond recente worp 'The Bad Fire', maar vooral lukraak plukkend uit het oeuvre, daarmee ongewild de onwaarschijnlijke rijkdom onderstrepend die ze de voorbij drie decennia muzikaal ontgonnen. In die grilligheid werd een topalbum als 'Happy Songs For Happy People' gewoon over het hoofd gezien. Maar voor de hoofdschotel aanrukte, mocht landgenote Kathryn Joseph telkens de zaal voorverwarmen.

In haar eentje achter de toetsen hield Kathryn Joseph de zaal veertig minuten geboeid met een meedogenloze portie zelfrelativering en een stem die vaak evenzeer kraakte en snerpte als de onderwerpen waarover ze zong. Ze had zich naar eigen zeggen voorgenomen niet veel te praten tussen de songs "omdat er meestal toch alleen maar vunzigheid uit komt", maar kon het toch niet laten te duiden dat de meeste van de songs over eikels gaan (nee, niet de nootjes die je in het bos vindt). "Tell my lover it's not over until we drown in this river of the blood of what we've done / to save ourselves from any other who might come", zong ze terneergeslagen in Tell My Lover, een lang uitgesponnen song vooraan in de set, die als een beloning klonk voor degenen die al om kwart voor acht gearriveerd waren. Zelf prees ze zich ook gelukkig om er bij te zijn. Ze kon niet verbergen dat deze toer met Mogwai een hoogtepunt in haar leven is ("Mogwai are the fucking best" - wat het publieke natuurlijk beaamde). Toen ze aan het einde van de set nogmaals haar broodheren bedankte, noemde ze zichzelf "de gelukkigste feeks ter wereld".

Haar presence had inderdaad meer weg van een feeks dan van een fee. Toen ze in Safe fluisterend "I am half way underground / and near to where there is no sound, safe", zong, klonk dat allesbehalve veilig of geruststellend. Met achter haar een Palestijnse vlag opgehangen aan de versterkers van Stuart Braithwaite, vertelde ze dat de nieuwe plaat (alweer) gaat over hoe het leven van mensen rond haar "fucked up" is, maar dat intussen blijkt dat eigenlijk de hele wereld "fucked up" is. What Is Keeping You Alive Makes Me Want To Kill Them For, met opnieuw die aarzelend zoekende trillende stem, verstilde andermaal de intussen vollopende zaal. Erna volgde Bring To Me Your Open Wounds, kort maar niet minder krachtig. We zagen Kathryn Joseph in 2023 in de Botanique als eens openen voor deathcrash en Anna B. Savage. Wat ons betreft is het stilaan tijd voor een headlinetour waarbij ze nog eens ons landje aandoet.

We kunnen ons niet voorstellen dat Stuart Braithwaite (gitaar), Dominic Aitchison (bas) en Martin Bulloch (drums) droomden van volle concertzalen in alle hoeken van de wereld, toen ze dertig jaar geleden als prille Mogwai in het repetitiekot rammelden met covers van onder andere The God Machine en een hoogst onconventionele sound uitbouwden (een sound die in wezen niet veranderde doorheen de decennia). Maar de muziekgeschiedenis besliste er (gelukkig) anders over, zodat de - intussen - postrockcoryfeeën zowel voor de concerten in Brussel als Antwerpen voor een gezellige drukte zorgden op Ticketswap. Wie afwezig was, had ongelijk; wie erbij was, had gelijk; wie er tweemaal bij was, had dubbel gelijk. Beide avonden stond bijna de helft van de setlist in het teken van het erg puike nieuwe album 'The Bad Fire', maar telkens met een andere greep uit die plaat. Zo werd de AB als opener getrakteerd op God Gets You Back (ook de opener van het album) en het meesterwerk If You Find This World Bad, You Should See Some Of The Others. In De Roma bleven die songs in de flightcase, maar werden wel Hammer Room en What Kind Of Mix Is This? opgepikt. Die nieuwe songs wurmden zich als instant-klassiekers tussen het oudere werk, met een glansrol voor Lion Rumpus dat twee keer de set mocht afsluiten. We konden ons tijdens dat nummer trouwens niet van de indruk ontdoen dat Braithwaite een ode wou brengen aan J. Mascis van Dinosaur Jr. Helden eren helden.

Wie twee avonden van de partij was, kreeg wel een heel ruime selectie op het bord. In de AB werd de zaal al meteen platgewalst met Summer en Ithica 27 ø 9, songs uit de vroegste begindagen van de band, nog voor Barry Burns de rangen vervoegde. In De Roma werd afgetrapt met Hi Chaos (inderdaad, nomen est omen), maar ontpopte Xmas Steps zich tot een vroeg hoogtepunt. Signature en vintage Mogwai, aftastend met twee spaarzame gitaren en een bas, na drie minuten haast stilvallend. Maar wanneer bassist Dominic Aitchison zich traag richting de knopjes van de effectpedaaltjes boog, wist je dat dat een onheilspellende move was. Nadat de noisehemel uiteindelijk opengebroken was, kwam ook Burns van achter het keyboard om er nog een extra gitaarlaagje over te schilderen. Xmas Steps was het soort song waarbij je de ogen kon sluiten en jezelf in het midden van een snelwegstrook wanen terwijl tientonners over je voorbijscheuren. Dat Mogwai intussen allang veel meer is dan het stil-luid-stil spelletje, bewezen ze daarna met het krautrocktripje How To Be A Werewolf of het erg filmische Autorock uit 'Mr. Beast' (niet te verwarren met de gelijknamige Youtuber), waarbij Alex MacKay - extra-bandlid voor de live shows - even mocht meetokkelen op Bullochs cimbalen.

Hoe vaak we Mogwai al hoorden en zagen, toch slaagt de band erin je alsnog te doen opschrikken van, op zich, voorspelbare bommetjes. In Brussel was het afsluiter Mogwai Fear Satan die de mokerslag van dienst verborg, in Antwerpen was dat een taak voor Like Herod. Zalige zweepslagjes voor de trommelvliezen. Al na een goed uur verliet de band het podium, maar De Roma kreeg nog twee bissen. Uit het wat vergeten album 'Every Country's Sun' (uit 2017) werd het titelnummer opgevist, waarna alle spreekwoordelijke registers een laatste keer opgerukt werden in We're No Here. Een uit de echt gescheiden kennis zei me ooit dat live muziek haar surrogaat geworden was voor sex. Rijpe woorden die me door het hoofd schoten terwijl We're No Here naar een orgastische finale toewerkte. Wat ook je burgerlijke stand zal zijn eind mei, je kan Mogwai het truukje nogmaals zien, horen en voelen overdoen in Gent op de twintigste editie van het Dunk!festival.