Refugee Day

20 juni 2024 is Wereldvluchtelingendag. Migratie wordt door een groot deel van de bevolking als een bedreiging gezien, ook al is de mens van bij het begin een migrerend wezen geweest. Vluchtelingen, asielzoekers, migranten, mensen zonder papieren beroeren de publieke opinie en dus ook muzikanten. We zetten tien songs over het thema op een rij.

1. Woodie Guthrie - Deportee (Plane Crash At Los Gatos)

Zeiden we al dat migratie iets van alle tijden was? In 1948 schreef de Amerikaanse folkzanger Woodie Guthrie deze song nadat hij geschokt was omdat in het nieuws enkel het aantal doden werd genoemd van het vliegtuigongeluk. De Mexicaanse vluchtelingen kregen geen naam. Oorspronkelijk was de tekst enkel een gedicht, maar Martin Hoffman, een onderwijzer, zette het op muziek en een andere muzikant, Pete Seeger, begon het live te spelen.

2. Rammstein - Mein Land

Deze single werd op 11 november 2011 uitgebracht in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland, en op 14 november internationaal. Het is de eerste en enige single van het verzamelalbum 'Made in Germany 1995-2011' en 'Raritäten'. De tekst is provocatief bedoeld en kritisch over de manier waarop westerse landen met immigranten omgaan. De bandleden gaven aan lang met elkaar over de tekst gediscussieerd te hebben, omdat deze ook verkeerd uitgelegd kon worden. Bij deze is dat uit de wereld geholpen.

3. IDLES - Danny Nedelko

IDLES pakte het met minder ambiguïteit, maar met minstens even veel humor en branie aan op deze tweede single van 'Joy As An Act of Resistance'. Het nummer vertelt het verhaal van de Oekraïense immigrant Danny Nedelko, een goede vriend van de leden van de band en de zanger van de band Heavy Lungs. De tekst van het lied hekelt nationalisme en focust op een viering van multiculturalisme en diversiteit. De song eert verschillende immigranten, van Freddie Mercury tot de "lokale Poolse slager".

4. Missy Higgings - Oh Canada

Bijna tien jaar geleden, middenin de eerste vluchtelingencrisis naar aanleiding van de oorlog in Syrië, verdronk de tweejarige kleuter Alan Shenu samen met zijn broer en moeder. De Koerdische familie had eerder asiel aangevraagd in Canada waar de tante van Alan reeds woonde, maar die aanvraag was afgewezen omdat ze onvolledig was. Het hele gebeuren had een invloed op de verkiezingen in Canada en leidde tot deze song, waarvan de opbrengst ging naar Syrische vluchtelingen. De clip werd gemaakt op basis van tekeningen van Syrische vluchtelingen.

5. Ella Roonen - I'm not from here

Roonen is zelf een vluchtelinge, zoals je kon lezen in de recensie van haar laatste album 'The Girl With No Skin'. Drie jaar geleden zong ze er zelf al over in deze single van het album 'Motherland'. Uit haar songs blijkt dat elke vluchteling een verhaal heeft. Verhalen die ons niet vaak bereiken en al zeker niet via cijfers en statistieken waarbij mensen tot getallen worden gereduceerd.

5. The Fugees - Fu-Gee-La

Niet alleen Ella Roonen heeft een verleden als vluchteling. Er zijn nog tal van voorbeelden en sommigen zijn veel bekender. Denk maar aan Freddy Mercury, Mika, M.I.A., Rita Ora en Wyclef Jean van The Fugees. Deze song bevat een sample van Teena Maries Ooo La La La, maar de Fugees veranderden de tekst en die ken je vast: "Ooh, la-la-la/ It's the natural la that the Refugees bring/ Ooh, la-la-la-la-la-la-la-la-la-la-la"...

6. Bai Kamara Jr - Refugee

Deze Brusselse muzikant afkomstig uit Sierra Leone is geen vluchteling, maar het thema ligt hem wel nauw aan het hart. Getuige daarvan deze single en de samenwerking met The Refugee Voices voor een project van UNHCR. Hij werkt ook samen met Nader Hamid, een gitarist en singer-songwriter uit Irak.

7. Badi - Mauvaise Ambiance

Vier jaar geleden bracht de Brusselse rapper het album 'Trouble Fête' uit, waarmee hij terugkeek op dat coronajaar, maar opnieuw ook andere zaken hekelde zoals de verdronken vluchtelingen in de Middelandse Zee ("Cours de natation à Lampedusa"), de muur van Trump ("Et d’escalade aux USA") tussen de VS en Mexico, de vluchtelingen in Brussel ("Camping au Parc Maximilien") en de opgesloten kinderen op de vlucht ("Avant c’étaient les centres aérés / Aujourd’hui gamins en centre fermé." Wie goed kijkt, ziet onder de namen op de vest van Badi (allemaal mensen die stierven door politiegeweld of slachtoffers van racisme) ook die van Semira Adamu staan. Zij overleed, toen ze in 1998 op een verplicht transport werd gezet om haar uit te wijzen.

9. Naaz - Uproot

Ook in Nederland vinden we een artieste die opgroeide in een vluchtelingengezin. Haar Koerdische ouders ontvluchtten Irak tijdens de Golfoorlog en zij groeide op in een achterstandswijk in Beverwaard (Rotterdam). Maar ondanks dat ze zowat alles tegen had, werd ze toch erg succesvol met singles als Words, Loving Love en Up To Something. Dat dit niet evident was, vertelt ze in de meest recente single (tot nog toe). Uproot verscheen eind vorig jaar en vertelt hoe westerse maatschappijen migranten, vluchtelingen en minderheden klein willen houden. Dat zij toch aan dat lot ontsnapte, maakte haar terecht trots.

10. Torgeir Waldemar - Dover

In 2017 bracht Waldemar het album 'No Offending Borders' uit, een bij tijden woeste plaat in de stijl van Neil Young. Waldemar was dan ook kwaad. Op de in zijn ogen onmenselijke migratiewetten en de rechtse regering van Noorwegen, met name. Maar het thema van de vluchteling die van Calais naar Dover reist, verwerkte hij pas echt heel mooi in een single die vijf jaar later verscheen in aanloop van zijn live album 'At The Opera'. Het zou nog twee jaar duren vooraleer die plaat zou uitkomen en uiteindelijk bleek Dover er niet op te staan. Jammer, al blijft het een mooie live plaat en op het nieuwe album 'Mercy' zal het wel staan.