#GentJazz2024 - Andre 3000, Kahil El Zabar, ... - Dag 6 - Buiten de lijntjes kleuren

Bijloke, 12 juli 2024

Wij houden meer en meer van jazz in het algemeen en van Gent jazz in het bijzonder. Het festival werd gered van een faillissement en is dit jaar helemaal terug, uitgebreider dan ooit. Dertien volle dagen! Toegegeven, er zat ook popmuziek tussen, maar dan enkel van de bovenste plank (Anohni! Air!). En de jaaaaazzzz? Om duimen en vingers bij af te likken. Zoals op dag zes.

Kahil El'Zabar werd aangekondigd als iemand die onder andere nog kleren had gemaakt voor Nina Simone. Een oude artiest dus, zo kwam die boodschap over. Maar we leerden hem kennen tijdens het Brussels Jazz Festival en wisten dat de man op zijn zeventigste nog meer energie kon opbrengen dan de meeste jonge dertigers op de affiche van deze dag samen.

Ten opzichte van dat optreden in Brussel was de helft van het Ethnic Heritage Ensemble wel thuis gebleven. Bleven over: Ishmael Ali op cello, Alex Harding op baritonsax en Corey Wilkes op trompet. Niet dat Kahil El'Zabar veel begeleiding nodig had. Met enige percussie, enkele tribale stemklanken en een flard zang van die donkere stem had hij de set evengoed alleen aan gekund. En was het geluid in vergelijking met Brussel iets meer uitgekleed, dan kwam de nadruk meer op het repetitieve karakter van de songs te liggen. Terwijl bijvoorbeeld The Whole World in de studio-opname een goede vier minuten duurt, werd het hier uitgesponnen tot goed vijftien minuten. En dat zorgde voor een verslavende vibe. Een vlotte saxofoonsolo komt in die trip dan ook nog beter uit de verf. El'Zabar verliet al dansend het podium en had er duidelijk zin in gekregen. Dit was de ideale opener geweest.

Op de Garden Stage mocht Uniri daarop verdergaan. Die waren meegekomen met de vrienden van Alfa Mist en speelden zowel voor als na het concert van die band een korte set. Drummer en bezieler Chiminyo bekende dat hij zich soms vragen stelde bij het label jazz dat op hun muziek wordt geplakt. Voor wie bij jazz aan een zwarte man met een trompet denkt, lag deze uit synthesizers opgetrokken popmuziek misschien niet in de lijn van de verwachtingen, maar verder had het dezelfde energie van een strakke, jonge instrumentale band. Toegegeven, er zijn er tegenwoordig zo dertien in een dozijn, maar dit was wel een schoontje.

Alfa Mist zelf was van hetzelfde laken een broek. Jonge snaken, die (volgens de introductie) via de samples, die ze kenden van grime en hiphop bij jazz waren beland. Hier waren het meer piano en trompet dan synthesizers die de klank bepaalden, maar het was even onderhoudend en even vrijblijvend. Wij waren vooral onder de indruk van de vrouw die zich met twee biertjes in de hand een weg baande naar de knappe man net voor ons en hem met een verbluffende dosis lef verleidde tot dansen en - wie weet - meer, want ze spendeerden de rest van de avond samen.

Bij André 3000 hadden we vooraf toch enige twijfel. Ondanks de lovende kritieken bleek de plaat geen gemakkelijke kluif en beluisterden we ze slechts zelden tot aan het gaatje. "Dit wordt ofwel heel saai ofwel geniaal", hadden we een vriendin gewaarschuwd. En achteraf waren we het erover eens: het was geniaal.

Nochtans werden geen compromissen gesloten noch werden er hits van Outkast uit de kast gehaald om het publiek te paaien. Het leek bij momenten eerder op een spelletje "wat ruist er door het struikgewas" voor gevorderde vogelaars, waarbij de muzikant op één van de vele indrukwekkende, exotische fluiten een vogelsoort nabootste en wij dan met zijn allen mochten raden of het een fuut of een waterhoen was geweest. Maar de ritmes en de elektronische sound, die de band produceerde, namen je mee op een sonische, psychedelische trektocht door donkere wouden. Het klopte als een specht.

In het midden van de set sprak André 3000 het publiek toe in een raar taaltje. Was het een Afrikaans dialect dat hij meegekregen had van één van de voorouders? Nee, bekende hij daarna droogweg. Het klonk misschien als "deep shit", maar was eigenlijk gewoon gebrabbel geweest, een zelf uitgevonden kindertaaltje. Voilà, een humoristische noot die de zwaarte verlichtte en die duidelijk maakte dat het Outkast-verleden ook niet helemaal weg was.

Drummer Carlos Niño bleek in meer dan één opzicht de spilfiguur van de band. Wie nog wat "weird shit" wil horen, kunnen we diens net verschenen album op International Anthem aanraden. Niet alleen had hij André 3000 aangemoedigd om met de fluiten naar buiten te komen, toen ze elkaar waren tegengekomen in een nachtwinkel in Los Angeles, ook tijdens de set toonde hij zich een ervaren sjamaan die de anderen bij de les hield. Er stond ook nog een soort Bez mee te dansen, iemand waarvan het niet helemaal duidelijk was of hij ook muzikale inbreng had of er gewoon bij stond voor de gezelligheid. Daarnaast was er ook nog een gitarist, die op geen enkel moment een gitaargeluid leek te produceren, iemand op sobere elektronica. Een simpele, maar efficiënte lichtshow vervolledigde het geheel. Dit was zonder twijfel één van de meest intrigerende optredens die we de laatste tijd mochten meemaken. Er zijn artiesten die zichzelf blijven herhalen of oude hits herkauwen en er zijn er die creatief buiten de lijntjes blijven kleuren en prachtige kunst maken. André 3000 is van de laatste soort buiten categorie.

We zijn absolute fans van alles waar Moor Mother in mee doet en Irreversible Entanglements is dan één van de betere projecten daarvan. Maar we moeten toegeven dat haar grom-de-wereld-een-geweten-performance op de Garden Stage iets minder tot haar recht kwam dan wat we verwacht hadden. Het publiek had meer zin in een feestje dan in een schop voor het geweten. En Camae Ayewa kon daar onvoldoende tegenover stellen. Protect Your Light en Free Love en wat zijn Paul McCartney en The Rolling Stones verschuldigd aan Little Richard? Interessante onderwerpen, maar euh... waar was dat feestje? Die moedige vrouw van tijdens Alfa Mist bijvoorbeeld had een vrolijker toekomstperspectief op het oog.

Op een gegeven moment was het publiek de interesse een beetje verloren en ging Ayewa de confrontatie aan: "What are you talking about?". Over hoe leuk het was om te gaan hiken deze namiddag? Over hoe lekker het kersenbier smaakte? We hadden het over wereldvrede moeten hebben! Met alle goede wil van de wereld, met al onze adoratie voor de hectische miljoenen noten per seconde free jazz, die Keir Neuringer uit de klarinet haalde, dit was niet het optreden van ons leven en daar hadden we wel op gehoopt. In onze versie van een rechtvaardige wereld is dit muziek die stadions vult. Tot die utopie zich materialiseert, stellen we ons tevreden met in de huiskamer loos gaan op de albumversies. Van de nood een deugd maken heet dat dan. De wereldvrede kan wachten.

https://www.flickr.com/photos/damusic/albums/72177720318757008" title="Gent Jazz '24 - 12/7/2024">https://live.staticflickr.com/65535/53853945820_6f2c6f7fc0_z.jpg" width="640" height="480" alt="Gent Jazz '24 - 12/7/2024"/>