Ansatz der Machine - The silent life is calling, it's time to go

HA Concerts, 9 december 2023

De usual suspects van Duyster vallen één voor één. Vorige maand waren we getuige van de zwanenzang van de portables, hier namen we afscheid van Ansatz Der Maschine. De veelkoppige band rond Mathijs Bertel kondigde al ruim een jaar geleden tegelijk de geboorte van een nieuw album en het einde van de band aan. Na een reeks afscheidsconcerten in de loop van dit jaar, was het zaterdag in de Handelsbeurs in Gent helaas tijd voor de allerlaatste reis met de weinig alledaagse bestemming Siberië. Het werd een intens mooie uitvaart, die ons heimelijk deed geloven in reïncarnatie.

Eén van de leden van het reisgezelschap, Patricia Vanneste, mocht vroeger op de avond het begin van het einde verzorgen. Samen met Sam De Bock vormt ze Driftwood en onder die naam releaseten ze in 2020 een eerste plaat. Uit die plaat, 'Only Fighters Left Behind' herkenden we in Gent maar één song, want de set bestond grotendeels uit nieuw werk van een binnenkort te verschijnen tweede album. Afgaand op de sound in de Handelsbeurs, wordt dat album nog meer duister en bevreemdend, verder ontdaan van alle op pop geënte melodieën.

“Ik hoop dat jullie meegaan in ons muzikaal universum voor de laatste keer”, zei Mathijs Bertel nadat hij een laatste keer als Ansatz Der Maschine het podium had betreden. Het is het soort bescheidenheid dat Bertel en Ansatz siert en zo uiterst knuffelbaar maakt. De hele avond kregen we de indruk dat de band meer dankbaar wou zijn dan het al immens dankbare publiek, een warmte uitstralend waar je weemoedig tevreden van werd.

De aangekondigde dood werd vorig jaar vereeuwigd in het album 'Tunguska', een plaat die nieuw werk gebaseerd op een mysterieuze, onverklaarde explosie boven Siberië aan het begin van de vorige eeuw, combineert met gerecycleerde songs uit 'Burial' en 'Painting Bad Weather On Her Body'. 'Tunguska' werd de leidraad door het optreden, een tweede leidraad was misschien wel het komen en gaan van gasten die Ansatz Der Maschine kwamen uitwuiven. Zo voegde danser Thomas Steyaert een erg mooie dimensie toe aan Invisible en bracht Jon Birdsong met trompet en een middeleeuws aandoende hoorne Tunguska pt2 naar een ijlend hoog niveau. De meest pakkende bijdrage was toch wel die van Patricia Vanneste. Het duet op viool tijdens Tiptoe (een nummer van Vanneste's project Sohnarr dat Ansatz Der Maschine vorig jaar herwerkte) had iets van een muzikale tête-à-tête die de wereld heel even deed stilstaan. Het soort concertmomenten waarvoor stoelen spreekwoordelijk een puntje krijgen, opperhuid in kippenvel kan transformeren of ademhaling kan stokken.

De bandnaam refereert aan Karl Marx' stelling dat machines het werk van de mens niet zouden verlichten, maar vooral de ziel eruit halen zodat de mens niet meer dan een verlengstuk van de machines zou worden. Gaandeweg drong tijdens het concert door dat de band een symbiose bereikte tussen mens en machine, waarbij de mens het uiteindelijk met harp, viool, dans en trompet haalde van de gewillig meewerkende elektronica. Een filosofisch inzicht dat ons overviel onder invloed van die ene bruine Maredsous, die we hadden genuttigd tijdens de pauze.

Vooraleer het doek definitief zou vallen, trok Ansatz Der Maschine een laatste keer alle registers open tijdens het postrockmeesterwerkje Kohn Denny, extra aangestuwd door de klankman die vanachter de mengtafel mocht afdalen in de spotlights om een extra gitaar om te gorden. Mathijs Bertel schreef in 2008 deze song die gaat over een vierjarigjarig kind dat in Wereldoorlog Twee stierf in een concentratiekamp, en droeg het lied passend op aan alle kinderen in Gaza. Het waren mooie en eerlijke "famous last words" ter inleiding van een song die uitmondde in het muzikale equivalent van die Tunguska-explosie in 1908. Een terechte staande ovatie volgde. Ansatz Der Maschine kwam nog een allerallerallerlaatste keer terug om alles en iedereen te bedanken alvorens met een slaapliedje afscheid te nemen. Zachtjes drijvend op lapgitaar, cello en harp nam The Silent Story het slotwoord dat ons sprakeloos liet:

"i can feel this velvet story
i can hear these undone dreams
i can feel the darkness around me
i can hear the silent thoughts
i can feel the silken tears
i can feel the darkness around me
these silent dreams drift inside me
hush my love, the world is howling
hush my love, the earth is drowning
hush my love, the rain will wash your sins away
hush my love, this song will cure you
hush my love, the sound will help you
hush my love, these words will take you through the night
the silent life is calling, it's time to go.
i hope the silent story will fade away
i hope the silent story will fade away"