Flying Horseman - Muziek is voor mij de manier om de dingen te verwerken

Na vijf jaar stilte maakt Flying Horseman een indrukwekkende terugkeer met een nieuwe plaat, een nieuwe bezetting en een uitgesproken missie. Het zevende studioalbum, 'Anaesthesia', is een vurige en urgente plaat die balanceert tussen duisternis en hoop, woede en schoonheid. Frontman Bert Dockx is en blijft nog steeds het kloppend hart van de band. Er staan een heleboel concerten gepland waaronder dat op Gent Jazz en daarna een rist clubconcerten. Gaat dat zien!

'Anaesthesia' klinkt als een intens werk met een opvallende titel. Welke betekenis geef jij daar aan?

Bert Dockx: De titel doet me denken aan het moment waarop ik dat nummer schreef én de beslissing om daarvan het uithangbord van de plaat te maken. Die beslissing kwam pas veel later. Tijdens het schrijven was ik daar niet mee bezig. Ik schrijf redelijk intuïtief en pas achteraf word ik me bewust van wat ik echt echt heb geschreven. 'Anaesthesia' betekent verdoving in de medische wereld. Je wordt in slaap gebracht voor een operatie. Maar ik kan het ook zien als een gevoel van verdoving of apathie, doordat je overweldigd bent. Of het gevoel dat je vast komt te zitten, omdat je de dingen niet meer aan kunt. Je kan overweldigd zijn door emoties, intern of door externe dingen. Ideeën, die ons verkocht worden vanuit de politiek, kunnen ook een verdovend effect hebben. Denkpistes die ons vermogen om nog kritisch na te denken platleggen. Soms heb je als mens het gevoel dat je niet meer functioneert omdat je overweldigd bent door aspecten van je dagelijks leven. Dat kan ervoor zorgen dat je gemakkelijker manipuleerbaar bent door krachten van bovenaf.

Je noemt het zelf een politiek album. Wat was voor jou het kantelpunt om van de verwondering van je eerdere werk naar een beetje activistische creativiteit te gaan?

Dat keerpunt is er nooit geweest. Er is altijd een wisselwerking geweest in de muziek tussen enerzijds heel persoonlijke gevoelens, ervaringen en ideeën en aan de andere kant de blik op de buitenwereld. Een kritische kijk en tegelijk een bepaalde voelspriet die ik ontwikkeld heb voor dingen die mislopen in de samenleving. Dit is een album waaruit die combinatie van elementen, die persoonlijk én politiek zijn, nog meer blijkt. Misschien ervaren sommigen dat de balans vooral overhelt in de richting van de maatschappij of de politiek. Het wil niet zeggen dat ik die muziek alleen maar beschouw als een soort van activistisch pamflet. Het komt uiteindelijk allemaal voort uit een persoonlijke ervaring. Er zijn veel dingen waar ik me zorgen over maak en waar ik ook gewoon als mens onder lijd. Het is geen bewuste beslissing op voorhand om een politiek album te maken.

Hoe moeilijk is het dan om de maatschappelijke thema's, waarmee je kampt, te vertalen naar muziek en teksten?

Niet moeilijk. Dat gebeurt gewoon vanzelf. Ik zing over de dingen waarmee ik bezig ben. Er is altijd een therapeutisch aspect en er zijn dingen die mij gewoon raken. Die komen altijd automatisch terecht in de muziek. Muziek is voor mij een manier om de dingen te verwerken en om te reflecteren over mijn leven en mezelf als persoon binnen een groter geheel. Voor mij is dat altijd zo geweest. Ik ben al van heel jonge leeftijd geïnteresseerd in de wereld rondom mij en ging steeds op zoek naar manieren om een verklaring te vinden waarom de dingen zijn hoe ze zijn en hoe ze evolueren. Ik lees daar veel over en ben daar geregeld mee bezig. Ik babbel daarover met de mensen rondom mij. Er zijn, als het over de samenleving gaat en over politiek, bepaalde mensen die veel slimmer zijn dan ik en mij een soort kritisch kader hebben gegeven. Al die zaken helpen mij om de wereld te begrijpen. 

Twee mensen, die me zeker hebben beïnvloed, zijn Noam Chomsky, linguïst en politiek denker, en David Graeber. Chomsky is iemand waarvan ik de laatste vijfentwintig jaar veel heb gelezen en naar wie ik vaak heb geluisterd. Er zijn een massa interviews met en lezingen van hem te zien op YouTube. Graeber ontdekte ik meer recent. Elke keer als ik met hem een interview zie of iets van hem lees, heb ik het gevoel dat ik iets beter begrijp. Ik denk dat veel mensen zich vandaag een beetje overweldigd voelen door de politieke realiteit en vaak niet echt de mogelijkheid hebben om te begrijpen wat er aan de gang is. Via de massamedia en onze scholen krijgen we te weinig inzicht om te begrijpen wat er allemaal gebeurt. Chomsky en Graeber zijn twee mensen die daarbij kunnen helpen. Door hen begrijp ik de wereld beter.

Je omschrijft het album als vurig, afwisselend, smeulend en verschroeiend. Is dat ook wat je voelde tijdens het maken van het album?

Enerzijds staan er op de plaat songs die echt kunnen ontploffen, vurig zijn en vol energie zitten, anderzijds voel je iets dat ingehouden is en smeult. Iets dat zou kunnen ontbranden, maar dat nog niet ontploft is. Zelfs in de rustige en zachte stukken is er een soort spanning. Ik denk dat de wisselwerking tussen die twee modi toch één van de meest kenmerkende aspecten van onze muziek is. Ik voel vaak dat vurige, heftige aspect. Dat is iets dat er dan uit moet. Dat kan ook een gevoel van boosheid of woede zijn. Dat is evengoed positief. Het is een bevrijdende energie die in de muziek zit omdat ik die voel en graag wil delen met de mensen met wie ik die muziek maak. Die energie willen we als band ook doorgeven aan de mensen die onze muziek beluisteren.

De bezetting van Flying Horseman is veranderd. Hoe moeilijk is het om nieuwe mensen binnen te laten in de groep die jij toch leidt?

Er zijn al verschillende veranderingen geweest. Ik ben ooit alleen begonnen en ondertussen kenden we al enkele wissels in de band. Pas op: we zijn een echte band. In die zin dat er alleen vaste leden zijn. We speelden bijvoorbeeld zo goed als nooit een optreden met een vervanger, wanneer iemand ziek is of niet beschikbaar. Maar ondertussen bestaat Flying Horseman bijna twintig jaar en ik heb het altijd aanvaard, als mensen beslisten om andere dingen te gaan doen. En soms zijn er onenigheden waardoor het moeilijk wordt om nog samen te werken. Maar de recente veranderingen zijn gelukkig gebeurd zonder dat er grote ruzies plaatsvonden. Los daarvan denk ik dat er vroeger in verschillende van mijn bands spanningen zijn geweest omdat ik een idee had in mijn hoofd van wat de muziek moet zijn. De mensen met wie ik speelde, werden soms te veel geforceerd om binnen dat idee te passen. Ik heb doorheen de jaren geleerd dat het anders kan. Ik heb een idee, communiceer dat aan de groep en dan gaan zij ermee aan de slag. Zo ontstaat er een creatieve wisselwerking tussen mijn visie en hun interpretatie ervan. Afhankelijk van wie die mensen zijn, gaan die ideeën een heel andere vorm krijgen. Het is net door die openheid te laten bestaan dat het uitgewerkte idee beter is dan het basisidee.

Heb je de indruk dat die wissels de muzikale richting van Flying Horseman hebben beïnvloed?

Zeker wel. Vanaf dat ik weet met wie ik een plaat ga maken, worden mijn ideeën zelfs al gestuurd omdat dat mensen zijn die ik ken en ik weet waar hun sterke kanten liggen. Zelfs in het deel van het proces dat ik op mijn eentje doe - het schrijven van nummers - ben ik al bezig met wie wat gaat spelen en dat vormt al mee mijn idee. Ik weet goed wie houdt van welke soort stijlen. De vorige plaat van Flying Horseman was degene waarop de toenmalige ritmesectie, Alfredo Bravo en Mattias Cré, het meeste invloed had. Dat zijn twee gasten die een sterke link hebben met progrock. Die muziek van ‘Mothership’ was daardoor ritmisch vaak complex en vol zotte ideeën. Ik had toen zelf zin om ritmisch maffere muziek te maken en zij hebben de plaat nog meer in die richting geduwd. Het is altijd een wisselwerking. Met Max (Dobbertin (Calicos, Frankie Fame), nvdr) en Louis (Evrard (Pruillip, Ottla, Grid Ravage), nvdr) erbij krijgen we op het nieuwe album een heel ander soort muzikanten die een meer minimalistische stijl hebben. Ze houden van een heel ander soort groove. Ik had zelf ook meer zin om deze keer songs te maken die op een bepaalde manier directer en eenvoudiger waren. Een beetje minder freaky, meer rock.

Welke song op het album ligt jou meest nauw aan het hart?

Het titelnummer hebben we al een paar keer live gespeeld. Je voelt altijd dat er iets gebeurt in de ruimte met het publiek met die song. Ik hou echt van dat nummer omdat het ook de kracht toont van de nieuwe ritmesectie, die veel persoonlijkheid toont op de song. En het lijkt iets te zeggen over de dag van vandaag dat een gevoelige snaar raakt. Ook het laatste nummer op de plaat Ticket is bijzonder voor me. Het zal waarschijnlijk altijd een soort van deep cut blijven. Het is een nummer dat we misschien niet op elke optreden live gaan spelen. Ik ben heel blij met de tekst ervan. Ik vond het belangrijk dat we daarmee de plaat afsloten. Dit album gaat over een wereld waarover we ons zorgen maken. Dat idee wordt in dit lied terug naar iets heel kleins getrokken. Het draait om een redelijk universeel gevoel van thuis te zijn, thuis als een plek van veiligheid en liefde, die je nodig hebt om je te kunnen verhouden tegenover de heftigheid van de wereld. Voor mij gaat die song ook over muziek maken en over wat dat voor mij betekent. Misschien is de muziek wel mijn thuis. Het tweede deel van de song, het instrumentale gedeelte, vind ik gewoon een mooi stuk met een sobere gitaarsolo van mij waar ik heel blij over ben. En elk bandlid doet er iets specifieks dat de song naar een hoger niveau tilt. Ik heb niet zoveel muziek van mezelf waar ik zelf graag naar luister, maar Ticket is een nummer dat ik thuis al heb opgezet. Het is uitzonderlijk dat ik dat doe. Ik maak die muziek echt niet om er zelf naar te luisteren.

In het najaar zijn er heel wat concerten gepland, in de zomer spelen jullie op Gent Jazz. Dat moet toch één van de hoogtepunten zijn voor een band als Flying Horseman.

Ik kijk er naar uit. Ik denk dat we op een goede dag geprogrammeerd zijn. Diezelfde avond speelt St. Vincent en dus denk ik dat er wel een publiek zal zijn dat ontvankelijk kan zijn voor onze muziek. Het wordt een heel spannend optreden, want we gaan er voor de eerste keer al onze nieuwe muziek live spelen en dat meteen op een groot festival. Het is meer comfortabel om zoiets te doen, als je al de eerste live gigs achter de rug hebt, maar tegelijkertijd is het een leuke uitdaging om de muziek uit te testen. We spelen heel laat op het zijpodium, na de hoofdact. Dat hebben we exact tien jaar geleden ook al gedaan. Ongeveer dezelfde spot dus op Gent Jazz, ook met een plaat die nog niet uit was, 'Night Is Long', die in het najaar ging uitkomen. Ik heb enorm goede herinneringen aan dat optreden. Het was een heel fijne nacht.

In het najaar wachten andere mooie zalen als de Roma, Cactus, het Depot. Het betekent ook dat Flying Horseman echt wel gerespecteerd wordt in Vlaanderen.

Klopt. Het betekent ook dat het team rond de band hun job goed doet en dat zij in ons geloven. Dat is ook leuk om te merken. Het zijn allemaal mensen die hard werken voor weinig geld, net als wij (lacht). Ik denk dat elk album dat we hebben uitgebracht er nog altijd wel staat. Er zijn achteraf bekeken wel dingen die ik nu anders zou doen, maar dat is normaal.

Welke dromen hebben jullie nog met de band?

We bestaan bijna twintig jaar en hebben al veel meegemaakt. Wij zijn alle vijf mensen, die echt gepassioneerd zijn door wat we doen en die muziek maken omdat dat ons de meest nuttige manier lijkt om onze tijd mee te vullen. Als we daarna die muziek live kunnen spelen en ze de wereld in kan, dan is dat fantastisch. Maar er zijn geen grote ambities. Ik ben iemand die heel graag op een podium staat. Het is leuk om een album te maken en ik ben best trots wanneer het uitkomt, maar het doel is toch vooral om live te spelen. Dus hoe meer optredens, hoe beter. Liefst spelen we ook wat meer over de landgrenzen. We zullen zien hoe dat loopt.

Ik kan me inbeelden dat na vijf jaar radiostilte de goesting heel groot is bij jullie?

Jazeker, er is iets heel leuks aan de gang. We zijn nu aan het repeteren om te proberen oudere nummers van Flying Horseman aan de live set toe te voegen. Dat is een flinke uitdaging, omdat de band toch al redelijk gewijzigd is in vergelijking met de beginperiode. Ik was er op voorhand een beetje zenuwachtig voor. Ik was niet zeker of het ging klikken tussen die oude songs en de nieuwe bandleden. Maar Louis en Max geven er gewoon een eigen draai aan en dat zorgt ervoor dat die songs ook voor mij, Loesje en Martha terug fris klinken. Het voelt niet geforceerd aan. Het is niet dat ik ze moet pushen om iets te doen. Het is gewoon een heel creatieve bezigheid om die oude nummers te transformeren in nieuwe sounds. Wild Colours bijvoorbeeld hebben we bijna nooit live gespeeld. Enkel toen ‘Night Is Long’ uitkwam, hebben we dat bij de eerste reeks optredens gebracht. Maar we stopten er snel mee, omdat we het gevoel hadden dat we het om één of andere reden live niet op het gewenste niveau kregen. Toen ik maanden geleden begon te graven in de catalogus om te zien welke oude songs we zouden kunnen spelen, dacht ik meteen aan dit nummer. We hebben het getest en dat ging super goed. Laat de concerten dus maar komen.

Flying Horseman live!

• 15.07.2025 – Gent Jazz, Gent
• 02.10.2025 – Hnita Jazz Club, Heist-op-den-Berg
• 18.10.2025 – De Roma, Antwerpen
• 22.10.2025 – Club AFF, Hasselt
• 23.10.2025 – Ha Concerts, Gent
• 24.10.2025 – Botanique, Brussel
• 30.10.2025 – Cactus Club, Brugge
• 01.11.2025 – Het Depot, Leuven