Bloody Belgium – de punkexplosie in België 1976-1979

Als Jan Delvaux de erfgoedbewaker is van de Belpop, dan is Ronny Wynants dat voor de punk in België tussen 1976 en 1979. Beide heren verzamelden doorheen de jaren de mythen en sagen over de muzikale geschiedenis in ons Belgenlandje, elk binnen het gebied van hun expertise. En dat alles doen ze ter lering en vermaak van ons, gewone stervelingen. Samen met zijn compagnon de route, Joeri Cardon, hoste Ronny het ganse land rond om getuigenverslagen te noteren van de oud-strijders die in de loopgraven van de punk een ware punkexplosie ontketenden. Het resultaat staat in een klepper van bijna achthonderd pagina’s vervat, onder de titel ‘Bloody Belgium – de punkexplosie in België 1976-1979’.

 

Maar wat is er eigenlijk “punk”? Want niet elke punkgroep speelt punkrock. Is The Damned de eerste punkgroep, of is er ook nog een voorgeschiedenis? In 1977 resideert Bob Marley , samen met zijn Wailers, na een aanslag op zijn leven, in het woelige en in crisis verkerende Engeland. Hij heeft er aanvankelijk geen hoge pet op van de punkers die hij daar tegenkomt, maar gaandeweg beseft hij dat ook zij rebelleren tegen het onrecht in de maatschappij, tegen het vermaledijde “Babylon”. Punks en rasta’s: één strijd.

Bob schrijft er zelfs het nummer Punky Reggae Party over, waarin hij ook enkele bands noemt die op dat feestje optreden: “The Wailers will be there, the Damned, the Jam, the Clash – Maytals will be there, Dr. Feelgood too". En vooral die laatste is in de voorgeschiedenis van punk belangrijk, samen met Eddie And The Hot Rods en The 101'ers (waar Joe Strummer bij speelde voor hij een cultheld werd bij The Clash). Pubrockbands die energiek de weg plaveiden voor de punk. Ook in ons land is er zo’n voorgeschiedenis met o.a. The Onion Dolls uit Aalst en de Saptem Band uit Turnhout, toevallig twee bands die ons in de richting van de punk stuwden. De gitarist van die laatsten, Dirk 'de Moonen' Moons, deed zijn burgerdienst in JH De Wollewei, dat toendertijd zowat onze tweede thuis was. De Saptem Band was de eerste groep die ik live fotografeerde met mijn minuscule cameraatje. We moeten toen ongeveer veertien jaar oud geweest zijn. Leuk detail in deze: zanger/bassist Koen Van Rossem is de vader van Metejoor.

Eens de punkmicrobe vanuit Amerika en Engeland in ons landje voet aan grond krijgt, is er geen houden meer aan. De bekendste exponent treffen we aan in Antwerpen, een band waaraan het boek zijn titel dankt, namelijk The Kids. Hun nummer Bloody Belgium is een classic en nog steeds schrijnend actueel met een zinsnede als “politicians make a mess, giving people lots of stress, in Bloody Bloody Belgium”. Achtenveertig jaar na datum maken The Kids nog steeds de vaderlandse podia onveilig, in de quasi originele bezetting met Ludo Mariman, Danny De Haes en Luc Van De Poel. Ook vanuit Antwerpen opererend waren de Plastik Bags (met Gène Bervoets en Karl Eriksson, vader van Bjorn, die vorig jaar - eindelijk - hun debuutplaat uitbrachten en terug op het podium gesignaleerd werden) en De Kommeniste (die één plaat uitbrachten met “duizend titels”). Vanuit de provincie lieten The Idiots (uit Puurs, met Jules De Borgher, de latere drummer van dEUS) en The Mess (Londerzeel) van zich horen. In die laatste band speelde Patrick Vranken, broer van Marc aka Marx Blueglue, (gitarist bij Pigs In Blue Glue, The Paranoiacs en The Pink Flowers). De twee broers speelden met eerder vernoemde Jules De Borgher, nadien ook nog samen in Not Great Men, zwaar beïnvloed door de sound van Gang Of Four en R.E.M.

In Vlaams-Brabant maakte Kloot Per W in allerlei constellaties, en als het moest gewoon in zijn eentje, het mooie weer. DIY-gewijs muziekjes in mekaar steken en die op K7-jes zelf aan de man brengen. Punker Guy Swinnen had een lief uit Turnhout en zo kwamen The Scabs uit Diest in ons vizier. Grootste inspitatiebron op dat moment is The Clash, voordat ze zich met de komst van Willy Willy (Stagebeast, Revenge 88) ontpoppen tot de Vlaamse Rolling Stones. Ook de funk-postpunkband Lavvi Ebbel startte in 1977 als punkband onder het motto “lawaai maken is goed, lawaai maken én lachen is beter”.

Uiteraard kan het verhaal achter de best verkochte punksingle aller tijden Ça Plane Pour Moi, met de protagonisten Elton Motello, Roger Jouret (drummer van de Brusselse punkband Hubble Bubble) aka Plastic Bertrand en Lou Deprijck, niet ontbreken. Leuk weetje is dat Plastic Bertrand in die tijd links en rechts wat voorprogramma’s speelde van… Two Man Sound, de disco-samba-bossanova partyband van spilfiguur Lou Deprijck. Daar waren we wel graag bij geweest! Ook nog uit Brussel: Chainsaw, Mad Virgins en nog een trits anderen, die we later door dit boek verder gaan ontdekken. Dat is ook het plan voor de punkscene uit het hele zuiden van ons landje

“Aant zeeitje” stuiterden Frank Dubbe en Willy Willy met het voornoemde Stagebeast in het rond, en in Kortrijk hielden de wilde zwijnen van P.I.G.Z. dan weer lelijk huis, terwijl in Brugge die Scone Red Zebra zich volop roerde in hun living.

Een speciaal plaatsje in het boek wordt er voorbehouden voor wat er  op donderdag 11 augustus 1977 in Limburg gebeurde. Het was de dag dat het festival Jazz Bilzen met de doortocht van Elvis Costello, maar vooral The Damned en The Clash, zijn onschuld verloor. De kloof tussen publiek en de bands werd er letterlijk gesloopt. Het inspireerde heel wat jonkies om ook de wereld te bestormen: in Leopoldsburg begint Marcel Vanthilt om zich heen te schoppen met zijn band The Horribles, terwijl in Hamont De Brassers de lokale goegemeente stevig op stang begonnen te jagen. Ook uit Hamont: Struggler en Suspects die de stad, en bij uitbreiding café De Kwiet, tot het epicentrum van de Noord-Limburgse punk maken.

En dan hebben we het nog niet gehad over de punkgroep van Kamagurka, de legendarische club De Cinderella in Antwerpen, over de “België-Holland”-concerten met bands van hier en van iets noordelijker, de DIY-fanzines of de punksingle van De Strangers.

‘Bloody Belgium – de punkexplosie in België 1976-1979’ geeft in woord en beeld (veel verhalen en evenveel foto’s) een schat aan informatie over de omwenteling die zich in het muzieklandschap afspeelde in 1977-1979. Niets was nog zoals voorheen. De geest was uit de fles en er ontstond een kleurrijk pallet aan muziekjes in de nadagen van de punk, die anders nooit zouden bestaan hebben.

Het is een dikke turf waarmee we nog niet helemaal klaar zijn. En toch durven we al uitkijken naar een vervolg op dit boek. Zelf is de auteur niet happig om de tweede punkgolf van de jaren tachtig onder handen te nemen. Niet verwonderlijk misschien als je bedenkt dat hij met dit boek in totaal zowat vijfentwintig jaar bezig geweest is, van idee tot eindproduct. Toch zijn in de eighties ongetwijfeld heel wat boeiende verhalen te rapen bij bands als Zyklome A, Moral Demolition, The Anties, Pigs In Blue Glue, What The Butler Saw, De Wulpse Varkens, Disgrace, Krank, Dirty Scums, Scoundrels, Funeral Dress en Belgian Asociality, om er maar enkele te noemen. Zeg dat deze bompa punk het gezegd heeft!