Mount Eerie - Ongemakkelijke troosteloosheid
Sint-Denijskerk, Zwevegem, 18 november 2017
Vorig jaar verloor de echtgenote van Phil Elverum - aka Mount Eerie - haar strijd tegen kanker toen hun dochtertje amper haar eerste verjaardag had gevierd. Songschrijver Elverum wijdde als deel van zijn verwerkingsproces een album aan haar en kwam die directe, akelig diep snijdende songs in de Sint-Denijskerk van Zwevegem met ons delen. Het werd een ongemakkelijk maar intens mooi concert.
"Do you realize that everyone you know someday will die?" zingt Wayne Coyne in The Flaming Lips klassieker. Een simpele waarheid als een koe. Wat niet wil zeggen dat dit basisgegeven van ons aardse bestaan bevattelijk is. Smart delen met de buitenwereld kan louterend werken. De dood maakt geen onderscheid en voor artiesten kan hun kunst en hun publiek een uitlaatklep zijn om het rouwproces enigszins dragelijk te maken. Colin H. Van Eeckhout schreeuwt zijn pijn en verdriet eruit bij Amenra, Nick Cave deelde zijn lijden met zijn fans via de film One More Time With Feeling en het album 'Skeleton Tree'.
Tijdens het concert in Zwevegem dachten we meermaals aan de jammerlijke gelijkenissen met Nick Cave. Cave verloor z'n zoon veel te vroeg, Elverum verloor z'n geliefde veel te vroeg. Cave begint de openingstrack Jesus Alone met de onomfloerste woorden "You fell from the sky, crash landed in a field near the river Adur", Elverum vat zijn conceptalbum 'A Crow Looked At Me' met de al even weinig suggestieve tekst " Death is real, someone's there and then they're not". Slik. Cave is een wereldster en voltrekt zijn rouwproces met een band en een show in het Sportpaleis, Elverum doet het in zijn biotoop: een gitaar, een paar honderd toeschouwers. De dood maakt geen onderscheid.
Mount Eerie treedt dit jaar vooral op in kerken. Mooie locaties, dat wel, maar het maakt het onderwerp van het album nog concreter, nog meer vlakbij. Toen we na een donkere rit uiteindelijk aanbelandden bij de kleine parochiekerk van Sint-Denijs had de mensenrij buiten de kerk iets van een begrafenisstoet. Je hoorde de aanwezigen bijna tegen elkaar fluisteren "vijfendertig jaar is toch echt wel jong hé". Eens binnen stootte je direct op Phil Elverum die aan de merch tafel platen zat te verkopen. Niemand wist wat te zeggen. Ook toen het concert begon, ging dat onbehaaglijke, bijna voyeuristische gevoel verder. Na de openingssong werd het stil. Net zoals alle vorige dagen wellicht, want Elverum speelde er geruststellend op in. 'Tja, jullie weten nu niet goed of jullie moeten applaudiseren zeker? Het is okee hoor, je mag na elk nummer gerust een applausje geven'. Dat deden we ook, nadat Phil Elverum zijn ogen even omhoog sloeg als teken dat de song afgelopen was. Het voelde telkens tegelijk als een dankjewel voor alweer een prachtige song maar ook als een afstandsknuffel aan een onbekende vriend die voor het altaar zijn diepste zieleroerselen met ons aan het delen was.
Nadat Elverum songs uit de 'A Crow Looked At Me' had gebracht – vaak minutenlang verhalend uitgesponnen - gaf hij aan een aantal nieuwe songs te zullen spelen. Die songs waren tekstueel zo mogelijk nog harder, nog directer, nog ongemakkelijker en borduurden voort op zijn troosteloosheid. Toch vonden we gaandeweg aanknopingspunten dat het rouwproces verder gaat. "Every day that comes, the echo of you living here gets quieter" zong hij in een van die ongereleaste liedjes. Een enkele keer ontlokte hij zelfs een lachje bij het publiek, toen hij in een van de nieuwe songs een anekdote verwerkte over een concert eerder dit jaar waar hij zijn songs op een festival in Phoenix mocht slijten aan Skrillex fans.
Na vijf kwartier stapte Elverum het podium af en bleef het publiek verstild zitten. We schuifelden naar buiten via de merch tafel. En merkte dat domme vragen wel degelijk bestaan. "Toer je binnenkort opnieuw in Europa", wilden we graag weten. "'t Is allemaal erg ingewikkeld want nu reis ik rond met ons dochtertje". Stilte. Gelukkig konden we het even later nog hebben over een gedeelde liefde voor het bandje Stereolab.
Niemand leek klaar te zijn om in de auto te stappen en naar huis terug te rijden. Enkel Elverum zelf zagen we moederziel alleen wegrijden. In cafe De Vrijheid aan de overkant van de kerk vonden we onze concertvrienden terug en het had waarlijk iets van een koffietafel na een begrafenisdienst. Net zoals collega (jr) een paar maand geleden schreef na het beluisteren van het album, had ik bij thuiskomst vooral zin om de geliefden stevig vast te pakken. Wijselijk liet ik vriendin en kinderen toch maar verder slapen.
Wat een ongelooflijk schoon concert dat snoeiharde rouw vertaalde in ontroerend directe songs. Respect. En medelijden, dat ook.
In dezelfde Sint-Denijskerk in Zwevegem nodigt Wilde Westen binnenkort de Zweedse singer-songwriter Loney Dear uit.