Einstürzende Neubauten - Renaissance van de winkelkar

De Roma, 29 oktober 2024

De concertweek stond zonder twijfel in het teken van de dubbele passage van Nick Cave & The Bad Seeds in het Sportpaleis, maar een dagje eerder stond Blixa Bargeld, de man die aan de wieg van the Bad Seeds stond en twintig jaar de spil ervan zou blijven, met de eigen legendarische band iets verderop in De Roma. Amper anderhalve maand na het vorige concert van Einstürzende Neubauten was De Roma alweer zo goed als volgelopen voor - volgens insiders in ons gezelschap - het beste concert van de afgelopen tournee.

Eerder dit jaar brachten Einstürzende Neubauten met ‘Rampen (apm: alien pop music)' een album uit dat voortborduurde op improvisaties die ze tijdens de vorige tour in de set verwerkten. De songs, die op plaat allerminst als lukrake brouwsels klinken, vormden de ruggengraat van een set die de twintigste eeuw volledig links liet liggen. Afgaand op de gemiddelde leeftijd van het publiek, vermoeden we dat velen wat van dat ouder werk best hadden kunnen smaken, maar een optreden van de Neubauten gaat uit van de spankracht van de bandleden, wars van welke songs ze spelen. Werk uit 'Rampen' of uit 'Alles im Allen' en 'Silence Is Sexy', waaruit in Antwerpen ook flink geplukt werd, moet qua expressie en intensiteit dan ook niet onderdoen voor de daverende, dreigende chaos van de vroegere platen.

Dat werd onderstreept van zodra Bargeld, in pak uitgedost, maar blootsvoets, en vijf kompanen het in fel geel licht badende podium hadden betreden. De metalen percussie van N.U. Unruh en Rudolph Moser in opener Pestalozzi maakte ontegensprekelijk duidelijk welke band we voor ons hadden. De baslijn van Alexander Hacke, die even later in Ist Ist binnendreunde, deed Bargelds poëtische constructies nog grootser klinken. Na die twee songs uit 'Rampen' keerde de band terug naar de vorige plaat 'Alles in Allem' en richtte Bargeld zich ook voor het eerst tot het publiek. We leerden dat Wedding niet enkel een Engels woord is maar ook een district in Noord-Berlijn en de intussen vijfenzestigjarige frontman bedankte het Antwerpse publiek om terug te komen ("We zullen wel een paar andere nummers spelen").

De tijd dat je een beetje bang kon zijn om de band te gaan zien, ligt intussen een aantal decennia achter ons. Anno 2024 is een concert van Einstürzende Neubauten evenzeer een gezapig avondje, doorspekt met nu eens vage dan weer scherpe herinneringen, opgehaald door Blixa Bargeld. Of een kwinkslag, zoals de droge opmerking "The renaissance of the shopping cart", wanneer een roadie de traditionele winkelkar voorrijdt om tijdens het ingetogen Grazer Damm letterlijk "percussie van den Aldi" toe te voegen. Al even gortdroog was de samenvatting van de tour die in Antwerpen een laatste halte aandeed: "Vijf coronagevallen, een breuk en een blauw oog".

Nog zo'n oergegeven van de Neubauten is Bargelds door merg en been snijdend gekrijs. Die suisde voor het eerst, maar niet voor het laatst door de gehoorgangen tijdens Isso Isso, een song uit 'Rampen' ,die zich afspeelde tegen een machtig schaduwspel op de gele backdrop. Plots baadde het hele podium in rood licht voor Sabrina ("it's not that red'), de aanzet voor drie nummers uit 'Silence Is Sexy' (ook al bijna een kwarteeuw oud!) met verder nog sublieme versies van Die Befindlichkeit des Landes ("Melancholia, mon cher") en Sonnenbarke.

Verteller Bargeld nam ons mee naar 1986 voor een anekdote over een uitnodiging om op een wereldtentoonstelling in Vancouver te spelen ("Met nota bene nog een groep dansers uit de Northwest Territoria op de affiche en Youssou N'Dour L'Etoile de Dakar. De plaatselijke roadies zouden later Skinny Puppy oprichten"). Achteraf kreeg hij van de organisator een gefossileerde trilobiet cadeau, een gegeven dat bijna veertig jaar later uitmondde in de song Trilobiten. Volgens sommigen waren die tribolieten, die driehonderd miljoen jaar geleden de zee bevolkten, geslachtloos. Voor Bargeld een brugje naar zijn zestienjarige kind dat als dochter geboren werd maar nu zijn zoon is. Maar hij haalt zijn inspiratie evengoed uit minder wetenschappelijke documenten zoals het etiket van een tapijt dat zich in Gesundbrunnen ontpopt tot een diepzinnige tekst over biologische grenzeloosheid. De honderdste herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog was dan weer de aanleiding voor het conceptalbum 'Lament', dat tien jaar geleden voor het eerst werd opgevoerd in een loods in Diksmuide en waaruit How Did I Die in Antwerpen subliem de set afsloot.

De focus op 'Rampen' werd doorgetrokken naar de bisronde met onder andere Besser Isses, waaraan alweer enige hilarische duiding voorafging. Zo zou Bargeld op een dag opgebeld zijn door Patricia Kaas met de vraag om een break-upsong voor haar te schrijven ("Iedereen deed toen break-upsongs! Sommigen zelfs hele break-upalbums!", verwonderde hij zich gespeeld over die tijdsgeest). "Ik zonder jou, jij zonder ik, zo is het beter. Zij nam het nooit op. Dus moest een goede band het dan maar doen", knipoogde hij naar de andere Neubauten. Na een laatste korte pauze kwam Bargeld met wandelstok (met een geitengewei als handgreep) terug het podium op voor de op muziek gezette energy-bar genaamd Redukt, waarin innemend gedeclameerde teksten afwisselen met een schreeuw uit de machinekamer. Einstürzende Neubauten op hun best. Einstürzende Neubauten als tijdloze grootmeesters van de onderwereld.

Voor de band zit het touren erop voor 2024, maar Blixa Bargeld komt op 8 december terug naar De Roma met de Italiaanse componist Teah Teardo, een concert dat meer dan een jaar werd uitgesteld omdat het nieuwe album 'Christian & Mauro' (hun echte voornamen!) van het duo niet tijdig afgewerkt geraakte.