Bon Iver - 22, A Million

Jagjaguwar

“In this business, you either gotta play the blues or sing with a high voice,” wist Frank Zappa al op I Could Be A Star Now. De falsetstem is Bon Ivers handelsmerk en erg vrolijk klinkt hij zelden. Is dat dan voldoende om zijn succes te verklaren?

Waar ‘For Emma, Forever Ago’ het felgesmaakte relaas was van een gebroken man met een baard en een akoestische gitaar, alleen in een hutje in het bos, trok Justin Vernon op ‘Bon Iver’ meer registers open. Weidsere arrangementen gingen de nummers sieren en her en der werd er zelfs geëxperimenteerd met een loslopende synth.

Op ’22, A Million’ lijkt Vernon op hetzelfde elan verder te bouwen en zelfs een Dylan te doen – expres alles over een andere boeg gooien om de fans van het eerste uur op het verkeerde been te zetten – maar wie de plaat enkele luisterbeurten gunt, zal merken dat alle lagen experiment van de wereld de klasse van Vernons nummers niet kunnen verbergen.

Op opener 22 (OVER SooooN) – we gaan zelfs niet probéren om uit te vogelen hoe we de eigenzinnige schrijfwijzen van de titels kunnen reproduceren op ons toetsenbord – doet de monotone, haperende synth je eerst checken of je hoofdtelefoon of boxen wel goed zijn aangesloten, maar eens de zalvende stem van Vernon over de gitaar weerklinkt, weet je dat het een intense rit zal worden.

10 d E A T h b R E a s T, met zijn subsonische bassen en manische percussie, en 715 – CREEKS zijn vervolgens duidelijke voorbeelden van hoe Bon Iver weigert zich neer te leggen bij traditionele klanken en songstructuren om zich uit te drukken. Dat laatste nummer is een aftasten van de grenzen van het wansmakelijke met behulp van AutoTune, zoals ook Kanye West dat doet (West noemt Bon Iver regelmatig zijn favoriete, levende artiest), maar vooral ook een voortzetting van het experiment dat Vernon in 2009 zelf ondernam op Woods, de afsluiter van de ‘Blood Bank’-ep.

De hele plaat lang blijft Vernon balanceren op de rand van de songs die we van hem gewend zijn, en de nieuwe horizonten die hij wil verkennen. 33 “GOD” en ___45___ leunen best dicht aan bij het oudere werk, om dan plots verstoord, opgejaagd, verdraaid en verwrongen te worden door verrassende effecten en bevreemdende stemmetjes. 666 laat zich kenmerken door zijn bijzondere opbouw; het is een lied als een tropische storm, dat begint met een repetitief druppelende riff, om gaandeweg open te scheuren met donderende drums en dreigende blazers en dan heel plots te stoppen.

Soms schiet het experiment ook te ver door, zoals op 21 MOON WATER: qua songstructuur schiet er hier nog bitter weinig over; er is zelfs nauwelijks een idee te ontwaren. Het eindresultaat is meer bric-à-brac dan simpele zielen als wijzelf weten te appreciëren.

Misschien zijn wij wel geen visionairen als het op muziek aankomt en is dat ook de reden waarom het Vernons puurste nummers zijn, degenen die het minst zijn bedolven onder de effecten, die ons het meeste beroeren. 29 #Strafford APTS,  8 (circle) en de magnifieke afsluiter 00000 Million schuwen alle gekkigheid, en zijn zuivere brokken emotie. Spaarzame begeleiding, atmosferische akkoorden en die kenmerkende stem van Justin Vernon zijn alles wat nodig is om zelfs de meeste geharde manskerels tot in de kern van de ziel te raken.

‘22, A Million’ is geen makkelijke plaat, ze vergt inspanning voordat ze zich blootgeeft, maar eens je binnen kan kijken, word je overspoeld door de warme gloed die Bon Iver zo treffend weet op te roepen. Moeilijk gaat ook.

Bon Iver speelt op 8 februari in Vorst Nationaal, dat concert is ondertussen uitverkocht.