Africa Express - Africa Express Presents... Bahidorá

BMG

Bij Africa Express draait het allemaal om het neerhalen van grenzen, het weerleggen van vooroordelen en het verenigen van mensen van verschillende generaties, culturen en religies. Het bindmiddel is al twintig jaar muziek. Ook de zesde studioplaat, ‘Africa Express Presents… Bahidorá’, brengt eenentwintig nummers en vijfenzeventig minuten lang muzikanten en genres uit vier continenten bij elkaar. Een stevige kluif, maar wel een lekkere.

Herinnert u zich 'Live 8' nog, in 2005? Het opzet was nobel: de toenmalige G8 porren om het klimaatverdrag van Kyoto te ratificeren en zich inschikkelijker op te stellen tegenover de ontwikkelingslanden. Toch was er ook kritiek. Het evenement zou vooral de platenverkoop van de aantredende (westerse) artiesten aanzwengelen, terwijl het op de affiche met een vergrootglas speuren was naar muzikanten uit Afrika, het continent waar het tenslotte grotendeels om draaide.

Damon Albarn van Blur en Gorillaz was één van die criticasters. Hij had een paar jaar eerder al een rondreis gemaakt door Mali en daar met plaatselijke muzikanten het album ‘Mali Music’ opgenomen. Hij hekelde dan ook de simplistische, eenzijdige westerse kijk op Afrika als een hoofdzakelijk ziek en hulpbehoevend continent. Samen met journalist Ian Birrell richtte hij een jaar na 'Live 8' Africa Express op, een soort non-profitorganisatie die de samenwerking tussen westerse artiesten en muzikanten uit Afrika en het Midden Oosten met hun zeer rijke tradities moest bevorderen.

Wat begon met het meetronen van enkele Britse collega’s naar het Malinese Festival Au Désert, leidde tot kleinschalige (semi)jams met Britse en Afrikaanse muzikanten in Engelse pubs en in 2007 tot een vijf uur durende set  op Glastonbury. Tot de zomer van 2019 hield Africa Express in een steeds wisselende bezetting bijna jaarlijks ergens halt voor een concert in Europa of Afrika. Tijdens de Olympische Spelen in Londen, in 2012 reed zelfs een groep muzikanten onder de naam Africa Express een week lang met de trein door het land om te spelen in scholen, fabrieken en gevangenissen, met als apotheose een concert - met gasten Paul McCartney en John Paul Jones van Led Zeppelin - aan King's Cross Station. 

In 2024 streek Africa Express neer in Mexico, waar Britse, Amerikaanse en Afrikaanse artiesten de handen in elkaar sloegen met plaatselijke muzikanten. Er werden nummers geschreven voor een set op het Bahidorá Festival, dat daar elk jaar in februari wordt georganiseerd, en achteraf bleef zowat iedereen netjes in Mexico om ‘Africa Express Presents… Bahidorá’ op te nemen. Begin deze zomer bracht het gezelschap die nieuwe nummers ook nog op het Roskilde Festival in Denemarken (de derde keer al dat ze daar werden uitgenodigd), in Boedapest, Berlijn, Hamburg en Barcelona.

Damon Albarn is ook op deze plaat weer van de partij, net als de Nigeriaans-Britse Gorillaz-bassist Seye Adelekan en één van zijn protegés, de uit Saint Lucia afkomstige Poté. Tekenden ook present: indieband Django Django, elektronica-artiest Bonobo, singer-songwriter Joan As A Policewoman, Yeah Yeah Yeahs-gitarist Nick Zinner, rappers Bootie Brown (van The Pharcyde) en Hak Baker (uit Londen), Tom Excel en K.O.G. van het Ghanees-Britse collectief Onipa, de Argentijnse dj en producer Tayhana en haar Amerikaanse collega (met Mexicaanse roots) Alansito Vega.  

De meeste muzikanten komen echter uit Afrika en Mexico. Vooral Mali, destijds het vertrekpunt van Albarns Afrikaanse avontuur, is daarbij goed vertegenwoordigd met Abou Diarra, Baba Sissoko en Fatoumata Diawara. Net als Otim Alpha uit Oeganda injecteren zij moderne muziek met oude, traditionele muziekvormen. Jupiter & Okwess en Yendé Balamba (Congo), de percussiezussen Mélissa en Ophélia Hié (Burkina Fasso) en de Toeareg-woestijnrockers van Imarhan (Algerije) zorgen dan weer voor de nodige opwinding en energie, terwijl Moonchild Sanelly (Zuid-Afrika) en M.anifest (Ghana) de boel nog wat opstoken met hun vurige vocals.

Ook de lokale artiesten op deze plaat vermengen volksmuziek, die al generaties lang wordt doorgegeven, met moderne geluiden, maar roeren daarbij ook opvallend veel invloeden van elders in de wereld door de sound. Mare Advertencia en Eme Malafe rappen in hun moederstaal, maar vooral die laatste doet daar ook graag een scheut trap, reggaeton en salsa bij. Ook boeiend – en zeker niet alleen op papier – is de wijze waarop Los Pream (met jazz, funk en Balkanritmes), Son Rompe Pera (met rock en ska) en Luis Almaguer (met grunge, shoegaze en industrial) traditioneel Mexicaans updaten naar nu. De transfeminiene La Bruja De Texcoco doet het net andersom en mengt met klassieke muziek.

Niemand is de ster van de plaat. Iedereen draagt in gelijke mate bij aan het eindresultaat. Doorgaans zijn er in elk nummer drie tot zes verschillende acts te horen, die in de meeste gevallen ook uit de vier windsteken komen. Dat leidt nergens tot Babylonische “klankverwarringen”, botsende stijlen of onnatuurlijk in elkaar gezette gedrochten. Integendeel, de ene keer is de overheersende smaak eerder Latin, Caraïbisch of Afrobeat, de andere keer meer pop, elektronica of reggae, maar voor elk nummer werd wel geput uit de invloeden van de vier continenten.

De meeste songs zitten ook zo goed in elkaar dat je de onderscheidende delen niet altijd opmerkt. Meer nog: in veel gevallen groeien die afzonderlijke genres mooi naar elkaar toe en vormen ze letterlijk en figuurlijk een harmonieus geheel. Elke track is sterk genoeg om op zichzelf te staan, maar toch laat de plaat zich door de natuurlijke flow, het meanderen van stijl naar stijl, nog het best in één keer beluisteren.

Het maakt van ‘Africa Express Presents… Bahidorá’ niet alleen een aangename muzikale trip rond de wereld waarvoor u de deur niet uit moet, voor wie meer wil horen van de meewerkende artiesten kan deze plaat zelfs het begin zijn van een boeiende ontdekkingsreis.