The The - Over Vijfendertig Jaar

Ancienne Belgique, 19 september 2024

Exact tot op de dag vijfendertig jaar geleden stond The The ook al in de AB. Een behoorlijk deel van de aanwezigen waren daar toen ook al bij, zo bleek na navraag van zanger Matt Johnson. Zou dit concert voer voor nostalgici worden? Samen een rondje mijmeren over de goede oude tijd?

Niet helemaal, want dertien dagen geleden kwam het nieuwe album 'Ensoulment' uit, en dat werd integraal opgevoerd in het eerste deel van de show. Daarna, in het tweede deel, werd er in de oude doos gegrepen, met een setlist die niet afweek van die in Keulen de dag ervoor, of in Kopenhagen vorige zondag. Zo'n duidelijk programma had het voordeel dat het de verwachtingen onder controle hield. De autist in ons apprecieerde dat, de avonturier in ons miste een verrassende wending hier of daar.

Matt Johnson hield alles graag onder controle. In die vijfendertig jaar was er veel veranderd, zo merkte hij op, en het gebruik van iPhones op concerten was een evolutie die te laken was. Een fan op de eerste rij kreeg ergens halverwege het concert zelfs een persoonlijke blaam. Johnson hitste zelfs het publiek op om hem uit te jouwen. Wat ook veranderd is, heer Johnson, is dat zo'n toxisch gedrag niet meer geduld wordt.

Ironisch genoeg werd een sneer naar de iPhones direct gevolgd door Zen & the Art of Dating, een song over het zoeken naar liefde in de eenentwintigste eeuw, waarbij men naar links of naar rechts swipet om liefde te vinden, of toch op zijn minst een avond lichamelijk vertier. Johnson is altijd een kritisch commentator geweest van het tijdsgewricht, denk maar aan Helpline Operator, waar dezelfde thema's van eenzaamheid en communicatie werden aangesneden. Zen & the Art of Dating, hoewel zeker een mooie, goed gemaakte popsong, kon evenwel niet tippen aan het niveau van Helpline Operator, daarvoor voelde het minder persoonlijk en intens.

En zo was het met de meeste van de nummers uit 'Ensoulment': perfecte The The-songs, en er viel weinig op aan te merken, maar het leek niet of ze uit een nieuwe, presserende creatieve bron waren ontsproten.

Tijdens het tweede deel mocht dat oeuvre gevierd worden met een danspasje links of rechts, voor zover de gewrichten nog mee wilden natuurlijk. Opener Infected zette de toon met zware baslijnen en een stevig ritme, en tijdens Armageddon Days (Are Here Again) werd het doemdenken over het einde van de wereld op de meest gezellige wijze ingevuld. Alle religies in de wereld zijn hun Blijde Boodschap vergeten, en koeioneren elkaar en de wereld achteloos om zeep. Niets om vrolijk van te worden, maar de muziek stemde dat wel.

Als je zo alles bij elkaar aanschouwde, bleek van hoeveel vakmanschap Johnson al die jaren consequent blijk heeft gegeven. Onze favorieten kwamen uit 'Dusk', het album dat ons ook het nauwst aan het hart ligt. Het klonk bijna als heiligschennis dat Love Is Stronger Than Death niet meteen werd gevolgd door Dogs Of Lust, die nummers gaan zo goed in elkaar over. Ook was de snijdende mondharmonica (op plaat gespeeld door Johnny Marr) die Dogs Of Lust opent, live lang niet scherp genoeg.

En nu we toch bezig zijn: klonk deze versie van August & September niet wat saai in de plaats van sfeervol? Waarom de sneer naar België bij het introduceren van Heartland ("als Engeland de eenenvijftigste staat van Amerika is, waar staat België dan ergens in de pikorde?").

Johnson kwam over als een artiest die evenredig ouder als bitterder is geworden. Het kan aan zijn legendarische schuchterheid gelegen hebben ook natuurlijk, zo nam hij ietwat onhandig afscheid door te zeggen "we'll be back in another 35 years", om zichzelf dan snel te corrigeren met een haastig gemompeld "and hopefully sooner".

Het was een mooi en zeldzaam concert, dus de afwezigen hadden ongelijk. Maar: ze blijven nog even in het land, dus er is een herkansing in de Roma. Zaterdag gaat onze (pvg) kijken en brengt verslag uit van zijn appreciatie, hier op deze site. Maar ga zelf ook eens kijken, wie weet wanneer de volgende keer gelegenheid zich stelt?