RY X - Bebaard minimalisme

Orangerie, Botanique, Brussel, 18 februari 2015

Een klein jaar geleden stond RY X nog in de Rotonde, deze keer mocht hij een uitverkochte Orangerie begroeten. Opmerkelijk als je bedenkt dat de bebaarde nog steeds op tournee is met een ep uit 2013 (‘Berlin’) en een singletje (Sweat) dat vorig jaar het levenslicht zag.

We zijn er nog niet helemaal uit hoe goed we ’t vonden. Slecht was het zeker niet, maar de vraag is of RY X iets toevoegt in een wereld waar we Bon Iver, SOHN en James Vincent McMorrow al hebben. Want in dat rijtje mag RY X, het alter ego van Australiër Ry Cuming, wel degelijk zonder schaamte gaan staan.

Dat Ry Cuming zich alvast niet laat adviseren over zijn kleding, daar zijn we zeker van. Ongeschoren, met één of ander schrale pet op zijn hoofd, een sjofel onderlijfje, daar een loshangend hemd over en een joggingbroek aan de onderzijde, deed hij niet eens moeite om de indruk te wekken dat hij zich had opgekleed.

Heel anders was de aankleding van het podium. Minimaal, maar bijzonder. Cuming had een tiental kaarsen – echte kaarsen – laten aansteken. Die stonden verspreid over het podium en hadden vooral effect zolang de rest van de belichting helemaal uit bleef zodat Ry en zijn twee andere bandleden – een drummer/toetsenist en één deerne die onder meer de viool en de klarinet aaide wanneer nodig – in een soort van schemerduister bleven staan.

Muzikaal werd er vooral geput uit wat we al kenden met hier en daar iets onbekends uit de nog te verschijnen debuutplaat. RY X blinkt uit in minimalisme, bijvoorbeeld in het ingetogen Love Like This dat herinneringen oproept aan de Bon Iver van ‘For Emma, Forever Ago’ en Isbells. In Sweat, dat begon met wat ijle samenzang, hoorden we de invloed van ‘Grace’ van Jeff Buckley terug en doorbraaknummer Berlin was even eenvoudig als doeltreffend.

Maar even vaak werd het minimalisme losgelaten. In Vampires bijvoorbeeld voerden de drums het hoogste woord en in het oudste nummer Howling kwam er zelfs een beat bij kijken en begon het geheel te lijken op iets waarop eenzame zielen zouden kunnen dansen, als ze dat al zouden willen.

Allemaal niet onaardig, maar wanneer aan de staart van de set dan echt eens alles uit de kast gehaald werd in Shortline beseften we pas echt dat er nog veel potentieel in RY X huist. Een lange intro, een eenvoudig riedeltje op de gitaar op de achtergrond en dan halverwege die ommekeer met die gitaar die plots luid en heftig de boventoon gaat voeren. Het was uitzonderlijk in deze set en wellicht daardoor ook het moment dat het meest bijbleef.

RY X was goed genoeg om verder in de gaten te houden. Cuming doet niets grensverleggend en heeft zijn voorgangers, maar wat hij doet, doet hij goed.