Ruiskamer #2: Sarah Davachi, Pak Yan Lau - Boventonen Boven

Miry concertzaal, 7 oktober 2021

We moeten iets bekennen: soms hebben recensenten geen zin in recenseren. Ze betalen dan, net als het bezoekersplebs, hun eigen ticket. Je kan ze met het blote oog niet van de rest van het publiek onderscheiden, tenzij ze iets te agressief een heckler sussen. Soms willen wij ons gewoon laten meedrijven door een optreden, zonder om de haverklap te analyseren of - godbetert - notities te maken. De tweede Ruiskameravond van de Vooruit in Gent was zo'n geval. Verstilde ambient, de fantastische Gentse Miry-muziekkapel, Sarah Davachi op een écht orgel. Fuck die recensie!

Maar alas, het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Vaker wel dan niet worden we toch geprikkeld om iets te schrijven. Het begon al bij de support: Elisabeth Klinck. Nooit van gehoord, amper aanwezig op sociale media, een tiental minuten muziek online, maar fuck, wat een muzikante. Nochtans is het opzet niet bijzonder: klassiek geschoolde violist, loopt melodieën, improviseert, beetje elektronica erbij. Klinck speelt echter met een ongelooflijke accuratesse. Je hoort haar zoeken naar de juiste noot op de juiste plaats. Ze laat veel ruimte in die klankenwereld, maar schuwt de botsing niet. De toon leeft en ademt. Klinck bouwt aan haar geluid zoals een vogel aan een nest: wroetend, schijnbaar zonder plan, maar met fantastisch resultaat. Voor we ons verliezen in te veel metaforen: checken, volgen, koesteren!

Alsof een bescheiden hoeveelheid voetlicht schenken aan een fantastische jonge muzikant niet genoeg was, kregen we met Pak Yan Lau een volstrekt unieke artiest met een volstrekt unieke set voor de kiezen. Jaja, uniek is een hol woord, maar eerlijk: wij hoorden nog nooit iets gelijkaardigs en onze oren doorzwommen al vele en bizarre wateren. De Brussels-Hong Kongse artiest onderzoekt boventonen: de resonanties van een toon, extra tonen die ons oor waarneemt, meestal harmonisch van aard. Google en Wikipedia zijn uw vrienden.

Bij aanvang van ‘Bakunawa’, haar compositie voor een kwintet, worden die opgeroepen door middel van strijkstokken en metalen pijpen. Een minimaal klankenspel van fragiele tonen die elkaar kruisten en omhelsden onstond, helder en fascinerend. Rond het midden verliet de ingenieuze DIY Philip Glass echter de zaal en begon het vijftal met speelgoedpiano's een wervelwind aan arpeggio's en melodieën op de zaal los te laten. Laat ons zeggen dat de boventonen van die speelgoedpiano's niet zo harmonisch zijn. Na verloop van tijd nam welgemikte percussie en harp de wervelwind op sleeptouw en kreeg de set opnieuw richting.

Van minimalistisch en neoklassiek naar kletterende noise, van erg onder- naar erg overprikkelend, schiep Pak Yan Lau een bevreemdende en verrassende set. Ons werd nooit helemaal duidelijk welke rol improvisatie daarbij innam. Her en der dirigeerde Lau de vier andere muzikanten, die duidelijk een vorm van structuur of richtlijn hadden meegekregen. Anderzijds leek binnen die - ons onbekende - krijtlijnen veel vrijheid voor wilde goestingdoenerij.

Waar Klinck en Pak Yan Lau voor ons verrassingen waren, loste Davachi feilloos de verwachtingen in. Voor 'Cantus, Descant', haar album uit 2020, gebruikte ze zes orgels, verspreid over Noord-Amerika en Europa. In muziekkapel Miry had Davachi natuurlijk maar één exemplaar ter beschikking. Maar dat gebrek aan variatie kon de pret niet drukken, integendeel. Het legde extra nadruk op de monotone, meditatieve aspecten, pilaren van haar geluid.

Zo speels Pak Yan Lau klonk, zo monolitisch en afgemeten donderde het orgel van Davachi. De bouwstenen van haar set, statige langgerekte tonen, werden op elkaar gestapeld tot ze schuurden, botsten en rommelden. Boventonen boven, ook hier. De schoonheid lag in de subtiele klanken die tussen de monolithische klanken wemelden. Het vergde concentratie om ze te ontwaren en moeite om ze te volgen. Zoals veel ambient artiesten stelde Davachi je voor de keus je te laten meevoeren op geluidsgolven of je te concentreren om de nuances in de muziek te ontwaren. Wij wisselden af, maar soms is luisteren als fysica: energie in = energie uit.

Voo?uit serveerde hier een uitgekiende avond. Een avond die ons noopte de pen tegen wil en dank op te nemen. Nu nog de juiste locatie communiceren en we zijn er. Er volgen dit - en volgend - jaar nog Ruiskamers met onder andere avantgarde grootheid Charlemagne Palestine. Gaan!