Radiohead - Beter dan seks

Heineken Music Hall, Amsterdam, 22 mei 2016

De twee eerste avonden van de eerste tournee van Radiohead sinds 2012 zitten erop. Het zoeken naar woorden gaat moeizaam, want al hebben we de band nu al enkele keren live gezien, de ervaring blijft altijd even bijzonder. De tweede avond werden er tien nummers gespeeld die er de eerste avond niet bij waren. Resultaat was een setlist die veel meer in evenwicht was dan die van het concert van vrijdagavond.

Plaats van afspraak voor de twee concerten: Heineken Music Hall in Amsterdam. Aangezien Radiohead voorlopig niet halt houdt in België staken wij de grens over om hen aan het werk te zien in een zaal die wat capaciteit betreft te vergelijken is met ons Vorst Nationaal. Vers en intiem dus, naar hun normen, en dus waren de tickets ook zeer gegeerd onder een internationaal publiek van fans. Om verkoop op de zwarte markt tegen te gaan, waren de voorzorgsmaatregelen streng: slechts twee tickets per persoon en dubbele identiteitscontrole aan de ingang.

Onze eerste ervaring met de HMH was meer dan prima. Waar we voor een concert in één van onze grote concertzalen van tevoren al moeten huiveren voor de geluidskwaliteit en achteraf daar ook vaak over moeten klagen, was het geluid in de HMH onberispelijk. Elke aanraking aan de piano, elk tikje van Philip Selway tegen zijn cimbaal was te horen. Is dat misschien het virus dat maakt dat artiesten als Radiohead, Coldplay, Foo Fighters en Iggy Pop (is dit nog iemand opgevallen?) bij hun meest recente tournees vriendelijk bedanken voor een passage in ons land?

Drie paragrafen als intro kan wel tellen, maar het moest ons van het hart. Het moet hier natuurlijk draaien om de muziek en die was perfect. Waar de The King Of Limbs-tournee uitblonk in stevige lappen elektronische muziek, wat het geheel maar voor een select publiek verteerbaar maakte, stonden hier in navolging van de nieuwe plaat ‘A Moon Shaped Pool’ de mooie liedjes centraal. Er werd afgetrapt met de eerste single uit die plaat, Burn The Witch, en die werd, omdat er geen strijkers mee waren gekomen, in een ander jasje gebracht. De gitaar kwam nadrukkelijk op de voorgrond en Clive Dreamer die in een ander leven nog drummer bij Portishead is zorgde voor extra ondersteuning als tweede drummer. Zo werd Burn The Witch een nummer dat kon wedijveren met There There, dat verderop in de setlist zat en ook Greenwood en Ed O’Brien aan het drummen zette.

Daydreaming was een eerste stijlbreuk (iets dat trouwens wel vaker voorkomt op een concert van Radiohead), maar de subtiele pianotoetsen, de zinsnede “Dreamers/they never learn” en de snik in de stem van Thom Yorke deed ons, nog geen tien minuten ver in het concert, een eerste traantje wegpinken.

Dat zou niet de laatste keer zijn, want het Radiohead van vandaag blinkt vooral uit in subtiliteit (zie het nieuwe Desert Island Disk of het jazzy The Numbers) maar voorzag op tijd en stond een stomp in de maag. Bodysnatchers, waar Greenwood zijn gitaar bijna letterlijk leek te martelen, was de laatste. De eerste heette Full Stop, dat een stuk luider klonk dan op plaat en plots The National Anthem in de setlist leek te kunnen vervangen. Tot we later op de avond Jonny Greenwood zijn radiotoestel zagen nemen en The National Anthem zelf toch nog net dat beetje meer verwoestend bleek.

De elektronica was er trouwens ook nog steeds, maar in de nieuwe gedaante leek die vaak om te strelen. Lotus Flower klonk live een stuk scherper dan tijdens de vorige tournee en dan op ‘The King Of Limbs’, maar gevaarlijk was het niet, Identikit en Seperator mikten op het hart terwijl nummers als de prachtige pianoballad All I Need, het sublieme How To Dissapear Completely en Give Up The Ghost, het een-tweetje tussen Yorke en Greenwood ,het met klasse aan gruzelementen trapte.

Slechts hier en daar trok Radiohead hun elektronische speeltuin open waar velen zo bang voor zijn. Tijdens Bloom vroegen wij ons af wat Jonny Greenwood in hemelsnaam aan het doen was, zo gezeten op zijn knieën (maar laat hem vooral doen!) en ook deze keer bleek Idiotheque als afsluiter van de avond beter dan een orgasme, terwijl Everything In Its Right Place perfect geplaatst was als afsluiter van de reguliere set. Eén voor één verlieten de bandleden het podium tot alleen de gesampelde stem van hun frontman nog overbleef.

Na elk concert van Radiohead is er evenveel te lezen over wat de band niet gespeeld heeft, in plaats van te praten over wat ze wel gespeeld hebben. Radiohead zou hun publiek willen afstoten door hun klassiekers moedwillig niet te willen spelen, maar dat blijkt keer op keer klinkklare onzin en geldt enkel en alleen voor Creep, waar geen van de echte fans van Radiohead nog op zit te wachten wegens niet representatief voor de band. Toen iemand Yorke toeriep om Creep te spelen (“There’s always one”, aldus de Australiër naast ons) maakte Thom Yorke daar nog grapjes over: “This one’s for that funny guy that wanted Creep. Just to shock you”, grapte Yorke net voor ze aan Give Up The Ghost begonnen om na dat nummer de eerste akkoorden van Creep te spelen. Om het dan uiteraard toch niet te spelen, of wat dacht je. Goed gelachen wel.

Nee, geen Creep dus, maar wel klassiekers bij de vleet. Lucky uit ‘OK Computer’ zat ergens helemaal vooraan, Talk Show Host dat ooit begonnen is als b-kantje van Street Spirit (Fade Out), maar nu een favoriet is van zowel band als publiek was het onverwachte bezoek in het midden, Street Spirit (Fade Out) zelf kwam nog langs in de bisronde en Karma Police werd zelfs een heus meezingmoment.

Een ander verwijt dat de band krijgt is dat ze niet aan publieksinteractie doen. Ten eerste hoeft dat niet altijd en maakt het soms momenten stuk. Ten tweede bedankte Yorke die avond zijn publiek regelmatig en lieten zijn met niets te vergelijken dansjes zijn overgave zien. Tijdens Karma Police werd zelfs een heus meezingmoment georganiseerd, alleen deden ze dat één keer op 2,5 uur en geen tien keer, want Radiohead is nu eenmaal Coldplay niet.

Zeggen dat Radiohead hun beste concert in jaren gaf, zou flauw en nietszeggend zijn, want het zijn hun eerste concerten in jaren. Wel kunnen we besluiten dat de show die ze zaterdagavond in de MHM gaven van onvoorstelbaar grote klasse was en dat er in het hele muzieklandschap nog steeds geen tweede band als deze is. De perfectie kwam akelig dicht in de buurt, laten we het daarop houden.

Dit verslag verscheen ook op newsmonkey.be

Setlist:
Burn the Witch
Daydreaming
Decks Dark
Desert Island Disk
Ful Stop
Lucky
There There
Lotus Flower
All I Need
Talk Show Host
Identikit
The Numbers
Present Tense
Separator
Nude
The National Anthem (met ‘Hunting Bears’ outro)
Everything in Its Right Place

Encore:
Give Up the Ghost (met ‘Creep’ tease)
How to Disappear Completely
Karma Police
Bloom
Street Spirit (Fade Out)

Encore #2:
Bodysnatchers
Idioteque