Philip Glass Ensemble - Levende muziekgeschiedenis

De Bijloke, Gent, 28 januari 2013

Philip Glass. De invloed en het belang van deze hedendaagse, Amerikaanse componist valt moeilijk in woorden te vatten. De man is inmiddels vijfenzeventig, maar blijft volop componeren en zijn werk wordt dagelijks over de hele wereld opgevoerd. De opvoering van zijn filmopera 'La Belle Et La Bête' in de Bijloke  was een werkelijk unieke kans om dit werk uitgevoerd te zien door het Philip Glass Ensemble, in aanwezigheid van de meester zelf. Toch was het niet alleen het gevoel erg dicht te komen bij een stuk levende muziekgeschiedenis dat deze avond in een magisch sfeertje dompelde, ook het sprookjesverhaal zelf kwam helemaal tot leven door de vernieuwende aanpak van Glass.

Voor een echte introductie van het werk van Philip Glass is hier geen plaats. We houden het bij het feit dat deze man mee aan de oorsprong stond van de minimale, klassieke muziek, een genre dat een compleet nieuwe muziekervaring introduceerde. Bijzonder is dat de grenzen die hij verlegde niet alleen revolutionair waren binnen het gesloten wereldje van de klassieke muziek, ze hadden ook een enorme invloed op elektronische muziek en popmuziek in het algemeen.

De plaat 'REWORK_Philip Glass remixed', vorig jaar samengesteld door Beck is hiervan een mooie illustratie. Ondermeer elektronicacoryfeeën als Nosaj Thing, Amon Tobin, Tyondai Braxton (ex-Battles), maar ook nieuwe hedendaagse componisten als Peter Broderick en Jóhann Jóhannsson namen met veel plezier enkele van zijn stukken onder handen.

'La Belle Et La Bête', het werk dat op het programma stond in de Bijloke, is misschien niet zijn bekendste werk (beginners verwijzen we graag naar 'Einstein On The Beach' of 'Koyaanisqatsi'), toch was het in 1994 ook een innovatie. Het maakte deel uit van een drieluik waarin Philip Glass hommage bracht aan enkele films van de Franse kunstenaar Jean Cocteau.

De soundtrack van deze film uit 1946 werd vervangen door een opera, die de hele film begeleidde en waarbij de zanglijnen gesynchroniseerd werden met de woorden van de acteurs op het scherm. In het introductiegesprek voorafgaand aan de opvoering vertelde Philip Glass duidelijk met veel goesting over het tot stand komen van dit werkstuk, en drukte hij ook zijn ontgoocheling uit over het feit dat voorlopig nog geen andere componisten in zijn navolging klassieke films tot filmopera’s herwerkt hebben.

De originele zangeres die La Belle vertolkte overleed enkele jaren geleden. Daarom duurde het zeven jaar, tot vandaag, voor dit werkstuk opnieuw opgevoerd werd. Hai-Ting Chinn, een mezzosopraan waar Philip Glass al eerder mee samenwerkte, kroop deze avond voor de allereerste keer in de huid van La Belle. Terwijl op het grote scherm de begingeneriek van de zwart-wit cultfilm startte, begonnen de muzikanten, opgesteld op het podium voor het scherm en gedirigeerd door vaste Glass-compaan Michael Riesman, aan het opus.

Het vroeg even een nieuwe "klik" in het hoofd om de acteurs op het scherm en voor het scherm als hetzelfde personage te beleven, maar eenmaal vertrokken was de emotionele identificatie met de personages geen enkel probleem. De puzzelstukjes vielen allemaal in elkaar, veel meer zelfs dan bij de beluistering van deze opera zonder de begeleidende beelden. Alhoewel de in het Frans gezongen dialogen niet altijd even goed te verstaan waren, begreep je als kijker toch altijd wat er gezegd werd precies door de begeleidende muzikale soundtrack.

Vooral de stukken waarbij we met La Belle het magische kasteel introkken waren prachtig. Net als de film, die vol subtiele verwijzingen en dubbele bodems zit, verwerkte Glass ook specifieke thema’s en instrumenten in de orkestratie. Zoals bij zijn klassieke, minimalistische, repetitieve werken lijkt er op het eerste gehoor soms niet veel te gebeuren, maar er gaat net onder de oppervlakte een hele wereld open. Wat zich lijkt te herhalen, herhaalt zich eigenlijk net niet en is een uitnodiging voor de luisteraar om net iets dieper te gaan.

Ook het prachtige kader van de Bijloke was bij deze opvoering een echte meerwaarde (en ontdekking!) in de beleving van dit poëtische sprookje. Een tip voor de concertgangers die de site kennen van Gent Jazz en erdoor gecharmeerd zijn: achter de muren valt er de rest van het jaar heel wat te beleven. Ook voor liefhebbers van "nieuwe", klassieke muziek als Nils Frahm, Hauschka, A Winged Victory For The Sullen of Olafur Arnalds valt er in de programmatie van De Bijloke vast heel wat te ontdekken.