Les Nuits 2015: Godspeed You! Black Emperor - Orkaan!

Koninklijk Circus, Brussel, 16 juni 2015

Als je een groep op vier jaar tijd drie keer hebt gezien, zou je wel eens een “been there, done that” gevoel kunnen krijgen. Niet zo bij Godspeed You! Black Emperor. Want hoewel set en show niet zo gek veel verschilden van hun vorige doortocht, leek het alwéér alsof de grond van onder onze voeten werd weggeveegd. En als we, toen de zaallichten weer aanfloepten, even rondom ons keken, zagen we nog veel meer overdonderde gezichten.

Les Nuits 2015: Godspeed You! Black Emperor - Orkaan!



De immense waardering die deze band krijgt, is opmerkelijk. Ze zijn nochtans de wandelende antithese van de mainstream: op de radio zal je ze niet horen, als je hun obligatoire top-drie plaats in de Duysterlijst van Studio Brussel niet meerekent, en toen ze enkele jaren geleden op Pukkelpop stonden, kon je het publiek op één hand tellen. Verplicht vrienden en familie om één Godspeedlied uit te zitten - en daar ben je al gemakkelijk een kwartier zoet mee - en je krijgt gegarandeerd wel eens de vraag aan welk spul je zit. Maar toch had de band woensdagavond makkelijk twee keer het Koninklijk Circus uitverkopen. En te zeggen dat ze daar in 2011 en 2012 ook al eens passeerden.

Godspeed You! Black Emperor treedt niet op, ze hypnotiseren. Na een twee uur durende trip werden wij plots hardhandig uit onze trance geschud toen ook de drie gitaristen, van wie we voordien enkel de rug hadden gezien, opstonden, onhandig naar het publiek zwaaiden en de aftocht bliezen. Alle heersende conventies rond optredens zijn voor hen niet meer dan loze woorden op papier. Het publiek aankijken is voor hen al een ondenkbare opgave, laat staan dat ze er ook nog iets tegen zouden moeten zeggen. Een passende of spannende intro? Nee hoor, de bandleden komen één voor één het podium op geslenterd en beginnen hun instrument te bespelen alsof het ambtenaren zijn die ’s morgens hun computer opzetten en aan de dagtaak beginnen.

En dan duurde het nog een goeie twintig minuten voor er echt een melodie hoorbaar was. De Hope Drone dreunde voorbij, als een langgerekte soundcheck en de bezwerende visuals brachten ons intussen al helemaal in de stemming. Net zoals bij hun vorige passages raakten we overweldigd door de post-apocalyptische beelden van verlaten steden, grauwe en eentonige appartementsgebouwen, en voorbij rijdende treinen. We weten niet of het de bedoeling is om een politieke boodschap te zoeken achter de fascinerende zestien millimeterbeelden, al liet de "fuck America" die we zo nu en dan voor een fractie van een seconde zagen verschijnen maar weinig aan de verbeelding over. De rebelse en antikapitalistische houding van Godspeed You! Black Emperor is een publiek geheim.

Wie gekomen was voor oud materiaal was eraan voor de moeite. Wij kennen nochtans wel wat mensen die wel enkele vitale organen zouden overhebben om een meesterwerk als Sleep eens live te horen. Maar de set stond voornamelijk in het teken van hun laatste worp, ‘Asunder, Sweet And Other Distress’, die in zijn geheel gespeeld werd. Niet verwonderlijk, want die bestond voordien al in rudimentaire vorm als één heel nummer, Behemoth genaamd. Een rollercoaster van vier aaneensluitende nummers, die in golven evolueren van drones naar woedende uitbarstingen waarin de drums en riffen je trommelvliezen doen knetteren. ’t Was trouwens zo’n optreden waarbij je oordopjes nog eens van pas kwamen. Misschien niet slecht: muziek als deze moet je horen, voelen en beleven.

De kracht van Godspeed You! Black Emperor zit ‘m onder meer in de dubbele bezetting. De twee basgitaren maken de zo al donkere sound nog net dat tikkeltje grauwer, de drie gitaristen en twee drummers maken de kathedralen van songs nog gothischer. Ook mooi: het contrast tussen de mokerslagen die de gitaar-en drumsectie je vol in het gezicht meppen, en de zalvende vioolklanken die Sophie Trudeau ertussen wringt. Als je ziet tegen wat voor muzikaal geweld ze moet opboksen is het al een mirakel dat haar viool überhaupt hoorbaar is, maar het geeft de sound van Godspeed een onmisbare, klassieke touch mee.

Ook de traagheid valt op: niets gebeurt overhaast, elke laag wordt tot in den treure herhaald, en het geduld waarmee de band wacht om er dan toch die extra laag aan toe te voegen, dat zie je maar weinig in een (muziek)wereld die gedomineerd wordt door mensen met een “short attention span”. En ook al kijken de heren en dame elkaar nauwelijks aan tijdens de show, toch lijken ze elkaar blindelings te vinden om op exact het juiste moment in te vallen. Nét wanneer de spanning nauwelijks meer te harden is.

Net zoals de liedjes bouwde het optreden langzaam op naar het hoogtepunt. Piss Crowns Are Trebled, ook de afsluiter van hun laatste album, zorgde voor gensters op het podium en headbangers in de zaal. Wij balanceerden heel de tijd tussen met de ogen dicht genieten van zo’n orkaan van muziek, of toch onze blik op de visuals gericht te houden, die intussen al zo gejaagd passeerden dat ze epilepsiepatiënten een aanval konden bezorgen.

Maar toen de laatste sludgegitaar langzaam maar zeker wegstierf, restte alleen nog overdonderend applaus. Bisnummers? Denk er nog niet aan, jongens. Wij stellen ons liever de vraag wat het collectief van Godspeed You! Black Emperor doet eenmaal ze het podium verlaten hebben. Drinken zij een pintje? Verdiepen ze zich in marxistische traktaten? Zoals zo vaak is nieuwsgierigheid en fascinatie de olie die onze motor doet draaien.

 

16 juni 2015
Filip Van der Elst