Kiasmos - Het risico van net te hoog gegrepen

Koninklijk Circus, 25 februari 2025

De IJslandse componist Ólafur Arnalds wordt door de echte conaisseurs van muziek, die op het kruispunt van ambient, neoklassiek en onderkoelde Noorse klanken ligt, al decennia op handen gedragen. Geheel terecht trouwens, want het merendeel van de tientallen releases en samenwerkingsprojecten speelt in op pure emotie met de zuiverheid van ijskristallen. En hoewel het vreemd mag klinken, geldt dat ook voor Kiasmos, het unieke samenwerkingsproject met landgenoot en technoproducer Janus Rasmussen.

Tien jaar na het legendarische studiodebuut en vijf jaar na de laatste tournee trad het duo terug op de voorgrond met het recent verschenen ‘II’, een plaat waarin de onderkoelde minimal techno van de eerste plaat een stevige nieuwe dimensie kreeg. Om kort door de bocht te gaan: minimal werd eerder “lekker gevuld”. Zoiets als een verfijnde delicatesse met een bodem van gebroken breaks en clickbeats, een fijne laag van klassieke zweverigheid, een diepgang vol holle klanken en scapes en een afwerking met fonkelende details. Het was ook in die muzikale klasse dat we de band live in het fantastische Koninklijk Circus terugvonden.

De Zwitserse producer Natascha Polké kreeg de moeilijke opdracht om een publiek, dat kwam voor kille klanken, op te warmen. Iets wat ze trouwens op haar eentje en achter een mooie console vol keys, drumpads en laptops netjes voor elkaar kreeg. Een veertigtal minuten gaf de dame een onophoudelijke live mash-up van progressive housesongs met sterke percussiebeats, veel hoogtepunten en drops en vrolijke tunes. Dankzij de hypnotiserende, vervormde laidback stem kreeg ze de vol stromende zaal netjes mee op de handjes richting deephouse en zelfs lekker stampende techno. Een mooie gelaagdheid, prima selectie van feelgoodklanken en heerlijk opbouwende structuur is wat we vooral van Polkés muziek meenemen. Die enkele fout zwevende noot of dat ene slecht aangeslagen drumpad in de leuke live set was meteen vergeten.

De muzikale rijkdom van de openingsact stond vanzelfsprekend ietwat in contrast met de soberheid die Kiasmos meebracht. Met minimale en vaak indirecte belichting, een mysterieus rookgordijn en enkel het bizarre metalige artefact van op de hoes van ‘II’ boven de apparatuur maakten Arnalds en Rasmussen al meteen duidelijk dat de klemtoon op het geluid moest liggen en niet op het beeld.

En op dat geluid viel ook weinig aan te merken. Niet enkel doordat de live edits van zowel pakweg oude minimalklassiekers zoals Looped of Burnt als nieuwere songs zoals het meer gelaagde, melancholische Sailed een stuk dieper werden uitgepuurd en verlengd. Het viel vooral op hoe beide heren in voortdurende interactie met elkaar ook schijnbaar nieuwe dimensies aan de nummers leken te breien op dat podium. Iets wat trouwens wel nodig bleek, want met enkel knoppen, schermen en klavieren is het altijd moeilijk om in te schatten in hoeverre “live” nu echt leeft op een concertpodium.

Ook opmerkelijk: de songs, die op plaat vaak een gevoel van natuurlijke rust schenken, bleven live tegen een nogal hoog en organisch tempo wijzigen. Ondanks duidelijke stiltes en onderscheiding tussen trackcombinaties in of een paar stevig onderdrukte onderwater- (of onder de ijslaag)momenten, bleven de heren toch nogal ongeduldig. Wat natuurlijk een goede troefkaart is om de massa te blijven aanwakkeren.

Tot hier hadden we nog geen enkele tekortkoming genoteerd. In alle eerlijkheid – en dat zal de volledig gevulde concertzaal bevestigen – die viel ook niet te ontdekken. Kiasmos bracht wat het beloofd had na lange afwezigheid. En toch hadden we stiekem gehoopt op net dat tikkeltje meer IJslandse mystiek, waar de heren ons in de hoofdtelefoon mee verwenden: de verwondering, de magie, die mijmerende melodieën, die onbeschrijfbare oerkracht die je terugvindt in muziek die zowat vijftig tinten blauw weet weer te geven. Begrijpt u wat we bedoelen? Nee? Kijk dan even naar de YouTube-clip van het eerder genoemde Sailed. Dat grijpt ons dus echt wel naar de keel.