Godspeed You! Black Emperor - Joyous noise will never die (but you will)
VierNulVier Kunstencentrum, 16 maart 2025
Het eerste stukje dat ik ooit las over Godspeed You Black Emperor! was in november 1998 in een Canadees muziekblad: een recensie van een festivalletje in Halifax. Het concert aldaar werd gevat samengevat als “Sounding like the bastard child of Rachel’s and Mogwai, their music started off slowly with strings and built adding guitars, bass and drums until the walls were shaking with the joyous noise produced. A near-religious experience and hands down the highlight of the festival”. In de bijna zevenentwintig jaar die volgden, veranderde niet veel aan die sound, bezieling en beleving. Zo ook vorige zondag in de concertzaal van De Vooruit. Sinds die eerste kennismaking in Montreal in 1998 konden we Godspeed een twintigtal keer in België zien, maar door een speling van het lot was het tot 2025 wachten om de band in Gent te verwelkomen.
De laatste rechte lijn mocht ingekleurd worden door Big|Brave-gitarist Mat Ball, die een half uur lang in de donkerste grijstinten elfhonderd paar oren mocht klaarstomen. Zijn stadsgenoot Eric Quach van thisquietarmy maakte ooit nog T-shirts met het opschrift “Every Day is Drone Day”. Mat Ball vond dat ook zondagsrust niet hoeft te worden gerespecteerd, liet de gitaararm hartstochtelijk flirten met de versterker en baarde een lang uitgesponnen drone die klonk als één geisoleerd spoor uit een Godspeed-nummer. Voor het slot van het concert vervoegde Mike Moya van Godspeed hem trouwens met gitaar en schroevendraaier. Vanuit de nok van het podium schenen twee spots op de pedaaltjes van beide muzikanten terwijl zijzelf uit de focus bleven.
Eenzelfde anonimiteit hing ook over de rest van de avond. De acht bandleden van Godspeed You! Black Emperor musiceerden in een grote halve cirkel, schaars belicht en onder een groot doek waarop cinematograaf Philippe Léonard als negende bandlid van achterin de zaal 16mm-projecties afvuurde. Dat niemand op de voorgrond kwam, zorgde er nog sterker voor dat de muzikale boodschap van het collectief als een grote gebalde vuist omhoog geheven werd. Een vuist tegen alle onrecht in de wereld en de maatschappij, die eerder troostte dan kwetste. Inderdaad, een bijna-religieuze ervaring die de zaal zeven kwartier de adem deed inhouden.
Net als bij de herfsttour van een klein half jaar geleden, werd het concert vooral opgebouwd rond recentste plaat ‘No Title As Of 13 February 2024 28,340 Dead’. Die titel verwees naar het aantal slachtoffers in de Gaza-oorlog op de dag dat het album afgewerkt raakte. We vroegen ons af of de band wist dat Kunstencentrum Viernulvier, de conciërge van de Vooruit, vanaf de eerste "verjaardag" van die oorlog ’s avonds het aantal slachtoffers begon te projecteren (tegen dan stond de macabere teller al op 41.909).
Zoals elk concert van Godspeed kwamen ook in Gent de bandleden één voor één het podium op om hun instrument toe te voegen aan een drone, terwijl op het scherm het woord ‘HOPE’ opflakkerde. Wanneer na tien minuten de eerste tonen van Sun Is A Hole Sun Is Vapor binnensijpelden, was dat het startsein voor een lange trip in het gezelschap van het laatste album. Babys In A Thundercloud volgde, om ingetogen uit te monden in het magistrale Raindrops Cast In Lead, ingezet door drummers Tim Herzog en Aidan Girt, die met een strijkstok langs de cimbalen snerpten. Enkel Fire At Static Valley, een naar Godspeed-normen korte song uit het vorige album, zorgde voor een ingetogen pauze tijdens de ruime aandacht voor ‘No Title As Of 13 February 2024 28,340 Dead’.
De indrukwekkende tandem Pale Spectator Takes Photographs en Grey Rubble – Green Shoots onderstreepte moeiteloos hoe intens het spanningsveld van Godspeed ook in 2025 nog steeds is. Of de band nu oud werk dan wel nieuwer werk speelt, elke compositie blijft live een waanzinnig meeslepende maalstroom van geluid en emoties. De acht muzikanten voelen en vullen elkaar aan als waren ze de hypothalamus van een menselijk lichaam. In ons lichaam delfde Government Came (9980.0kHz 3617.1kHz 4521.0 kHz) / Cliffs Gaze / Cliffs' Gaze At Empty Waters' Rise / Ashes To Sea Or Nearer To Thee - nee, we verzinnen de titels niet zelf - dan weer tot in de diepste vezel. Wat een loutering!
Na de vaste greep uit het meer recente oeuvre, sluit Godspeed vaak af met een song uit het eerste leven (voordat ze er in 2003 voor zeven jaar de stekker uit trokken). In Gent overmeesterden rond halfelf onrustige klanken de zaal totdat David Bryant na een minuut zalvend het eerste akkoord van The Sad Mafioso aanhief, uit ‘F♯ A♯ ∞’ (1997). Het was het startsein voor een stemmige rollercoaster die ons ook nu weer aan de grond nagelde en voelde als het meest intense kwartier van 2025 totnogtoe. Naarmate de song uitdeinde, verlieten de bandleden één voor één het podium, met een opgestoken hand als bedankje voor het publiek. De instrumenten dreunden minutenlang verder totdat drummer Tim Herzog en bassist Mauro Pezzente terug het podium opwandelden om zich nog een dikke vijf minuten als kinderen in een speelgoedwinkel te amuseren door aan alle knopjes van versterkers en pedalen te blijven frunniken en zo de laatste stukjes experiment uit de avond te persen. "Joyous noise will never die (but you will)", zouden ze ten huize Mogwai durven besluiten.