Einar Stray Orchestra/ Kim Janssen - Afrekenen met het geloof

Trix, 19 april 2017

Als je Pieter Van Dessel an Marble Sounds naast je ziet staan in het publiek, weet je dat je je concertavond goed gekozen hebt. In Trix presenteerden ze dan ook een smaakvolle double bill van Kim Janssen en Einar Stray Orchestra.

Kim Janssen; als stoffige artiestennaam kan dat tellen. Maar vergis je niet. Deze jongeman klinkt grootser dan je zou verwachten. Janssen groeide op in Bangkok, Phnom Penh en Kathmandu en kreeg van zijn ouders een streng katholieke opvoeding. Alle invloeden, die hij onderging als jongeman, komen terug in zijn muziek waarvan de sound te situeren is ergens tussen Noah and The Whale, Sigur Rós en The National.

Dat is geen toeval. Zijn laatste plaat ‘Cousins’, waaraan hij een paar jaar werkte, bevat bijdragen van Marla Hansen (Sufjan Stevens, The National) en strijkersarrangementen van Eiríkur Orri Ólafsson (Sigur Rós). De plaat werd gemixt door Chris Coady (Beach House, Future Islands) en gemasterd door Creg Calbi (o.a. ‘Blood on the Tracks’ van Dylan, en ‘Graceland’ van Paul Simon).

Eerder bracht Janssen al een paar albums en een ep uit, maar vanavond speelde hij vooral uit zijn laatste plaat die hier nu een paar dagen uit is. Hij startte, net als op de plaat, met het uptempo Dynasty, een nummer dat qua drumwerk wat deed denken aan Blaudzun en gezegend was met een prachtig stukje solozang van zus Phyllis . Pas na drie nummers greep Janssen terug naar ouder, meer ingetogen werk met The Lonely Mountains en Casket.

Normaal staat Janssen met tot elf muzikanten op het podium, maar aan de bar van Trix hield hij het bij een vijftal om hem te ondersteunen. Die deden dat met mooie samenzang, bas, drums, piano en prachtig blazerswerk op trompet en trombone. Soms vergat Janssen dat zijn band maar op halve sterkte was. Bottle Rockets  bijvoorbeeld wou hij zonder zijn gitaar brengen, tot hij ontdekte dat hij zijn tweede pianist niet bij had.

De katholieke achtergrond kwam het meest op de voorgrond in oudje The Stiles waarvoor Janssen de woorden leende bij Robert Herrick, een zestiendeëeuwse, Engelse dichter. De cirkel werd rond gemaakt met het titelnummer uit de laatste plaat. De slotpartij van dat nummer was zo mooi dat iedereen vergat te applaudisseren en het nummer mooi kon overvloeien in afsluiter Drift.

Muzikaal was dit een heerlijke show, maar visueel viel er niet zoveel te beleven. Dat wordt vast anders op Best Kept Secret en al die andere festivals waar je de man en zijn band zal kunnen bekijken deze zomer.

Heel wat kleurrijker uitgedost waren de vreemde vogels van het Noorse vijftal rond Einar Stray. Hij en zijn orchestra stonden voor de allereerste keer in een Belgische zaal, ook al bracht het Einar Stray Orchestra al vier albums uit en zijn ze in thuisland Noorwegen ondertussen een begrip. Het laatste album, ‘Dear Bigotry’, dat uitkwam in februari van dit jaar, vormde de ruggengraat van de show.

Rond de microfoonstandaards had de band zachtgele lampjes gehangen, het pianootje van Stray zat in een glitterkistje en ook de twee dames van de band waren een lust om te zien: Maja Gravermoen Toresen, de violiste met bohémien uiterlijk en op blote voeten en celliste Ofelia Østrem Ossum met regenboogkousen en gouden blouse.

Maar ook muzikaal viel er heel wat te beleven. De band noemt dan ook uiteenlopende bands als Sufjan Stevens, Bright Eyes en Godspeed You! Black Emperor als invloeden. Dat uitte zich in nummers die heen en weer golfden tussen ruisend en stormachtig als wou Einar Stray Orchestra de schoonheid en woestheid van de Noorse natuur verklanken.

Nochtans handelt ‘Dear Bigotry’ vooral over de haat-liefderelatie die de band heeft met hoofdstad Oslo en daarnaast ook over de religieuze opvoeding die Stray kreeg. Dat had hij dan alvast gemeen met Kim Janssen.

En ook al klonk Einar Stray Orchestra vaak speels, toch zat er vaak een donkere ondertoon in de nummers; vooral in de teksten. Een van de meest opvallende nummers was de trieste wals Chiaroscuro die uitgroeide tot een apocalyptische storm, waarin Einar Stray afrekent met zijn geloof. Aan de andere kant van het muzikale palet van de band zaten het door het Volkswagenbusje geïnspireerde Caravelle  en het met Arabische invloeden geïnjecteerde Summersaulting waarin Toresen en Ossum een straf staalte stemmenacrobatiek uitvoerden.

De twee uitersten kwamen mooi samen in de muzikaal lieflijke single Penny For Your Thoughts, waarin Einar Stray het volgende vaststelt: “We got everything we dreamed of except for dreams / We're everything they ever wanted us to be.”

Waren de invloeden van Kim Janssen overduidelijk, dan was dit bij Einar Stray Orchestra veel minder klaar. Het maakte dat de band origineel klonk. Ook al kenden we maar enkele nummers van de band, toch bleven we tot op het eind van slotsong Synthesis graag meesurfen op de variërende golven van dit collectief. Onze favoriete, Noorse artiest van het jaar blijft vooralsnog Torgeir Waldemar, maar Einar Stray is nu met voorsprong nummer twee. We zien hem graag nog eens terug.