Dhafer Youssef - Betoverd

De Roma, Borgerhout, 26 februari 2016

Met de Tunesische luitspeler Dhafer Youssef had De Roma eigenlijk een behoorlijk grote naam op de affiche. De muzikant speelde zowat op alle grote (jazz)festivals. Zo stond hij afgelopen jaar nog op het Montreux Jazz Festival), werkte hij samen met een uitgelezen stoet aan vakmuzikanten (o.a. De Noorse trompettist Nils Petter Molvaer en toetsenist Bugge Wesseltoft). In De Roma hield hij halt om er zijn meest recente album ‘Birds Requiem’ voor te stellen. Daarna zullen Youssef en co onder meer Frankrijk, Duitsland aandoen en staan erzelfs concerten in India en Rusland op het programma.

Het is vreemd vast te moeten stellen dat het met een vergrootglas zoeken is naar een bespreking van Youssefs zesde album. Niet te vinden bij de grotere media en al evenmin bij de verzamelde concurrentie. Vreemd, want net met dat nieuwe album toont Youssef, die eerder een BBC World Award in ontvangst mocht nemen, dat hij een bijzonder evenwicht tussen authenticiteit en innovatiedrang gevonden heeft.

Een bijzondere soundtrack, zo kunnen we ‘Birds Requiem’ wel noemen. Youssef maakt dan wel gebruik van de oud (een afgeleide van de luit), zijn muziek is toch behoorlijk progressief van aard. Niet voor niets dat ‘Digital Prophecy’ de albumtitel is van een van zijn eerdere albums. Dit nieuwe album verhoudt zich tot eerder werk als een absoluut hoogtepunt, dat nu ook live gestalte kreeg.

Youssefs muziek beschrijven is een wat onbegonnen zaak. De oud speelt een centrale rol, maar evenzeer laat hij zich sterk inspireren door jazz, soul en wereldmuziek. En dan is er die uit duizenden herkenbare, krachtige stem waarmee hij zich onderscheidt; een instrument dat niemand koud laat.

Op papier zag het er nochtans behoorlijk conventioneel uit: Dhafer Youssef (oud, zang) liet zich begeleiden door Isfar Sarabaski op piano (een revelatie), de solide Chris Jennings op bas en de polyvalente Alexander Mashin op drums. 

Het concert begon vanuit een peilloze diepte. Het publiek luisterde ademloos, toen Sarabaski zijn eerste, slepende noten op de piano speelde. Youssef, met hoed en sjaal een nogal flamboyante verschijning, introduceerde er voor het eerst die avond zijn stem. We hoorden lang aangehouden keelklanken die nog eens uitvergroot werden door echo-effecten, waarna hij richting bandleden wees. Vervolgens ontstond er een bruisende vibe, die aan een sfeervol, door knetterende dynamiek gekenmerkt (jazz)rockconcert deed denken.

De band schitterde; ook in de wat tragere, meer melancholische passages. Youssef ging meermaals op een barkruk zitten, sloot de ogen en zong alsof zijn leven ervan afhing. Omringd door een topcast aan muzikanten deed hij het publiek naar adem happen met hoge, scherpe vocals.

Technisch hoogstaand was het zonder twijfel. Pluspunt was ook dat de scène bruiste van levendigheid. Youssef, die van tijd tot tijd de oud omgordde, danste, lachte, bewoog en zong. Tijdens de nummers bedankte hij uitvoerig zijn band en soundmixers.

En dan gaf hij het concert een persoonlijk tintje door er ook wat ouder werk bovenop te doen. The Wine Ode Suite (uit ‘Abu Nawas Rhapsody’) is geinspireerd op het dagelijkse leven, werd met gevoel voor humor (wijn en vrouwen) gebracht en refereerde tezelfdertijd aan religie. Hetzelfde gold voor Sweet Blasphemy (uit ‘Birds Requiem’). Youssef is naast rasmuzikant ook een uitstekend bandleider en verteller. Dat deed hij dan niet enkel met zijn stem, maar ook met zijn oud.

Het concert bestond grotendeels uit een geïmproviseerde setlist. Dat bleek ook uit de non-verbale interacties tussen de muzikanten. Het spelplezier was duidelijk zichtbaar op de gezichten van het kwartet.

Dhafer Youssefs set liet zijn sporen na. Sommige passages waren dan ook ronduit uitzinnig, vooral daar waar hij zijn machtige stem voluit liet gaan. Tegen die kracht bleek niets bestand. Het publiek vroeg en kreeg dan ook een bis die uitmondde in een grondschroeiende finale om nooit meer te vergeten.

Youssefs muziek is een dubbeltje op zijn kant: ofwel zegt het je niets, ofwel raak je betoverd. Een beetje zoals goede wijn, die zich langzaam meester van je maakt. Wij ervaarden in de Roma het laatste.