Colin Stetson - Saxofoonillusionist
Ancienne Belgique, Brussel, 13 november 2014
In het kader van de expo SAX200 werd Colin Stetson naar het muziekinstrumentenmuseum van Brussel gehaald. Het gebouw zelf is misschien wel het mooiste gebouw in Brussel. De tentoonstelling illustreert naar aanleiding van de tweehonderdste verjaardag van de geboorte van de beroemde Adolphe de geschiedenis van het instrument. We wandelden er even door en zagen vervolgens wat een hedendaags muzikant als Stetson met dit instrument kan doen in een zaaltje op de achtste verdieping.
De man is vergroeid met zijn instrument en staat als geen ander symbool voor het vernieuwen van de saxofoonmuziek. Hij bepaalde mee het geluid van de recente Tom Waits en speelde mee bij Arcade Fire, TV On The Radio en Yeasayer. Maar het was met zijn eigen reeks albums onder de naam ‘New History Warfare’ dat hij echt indruk maakte. Naast een begenadigd muzikant bleek Stetson ook een avontuurlijk componist te zijn, die op de grens tussen experimentele jazz en fijne popmuziek baladeert.
De man begon aan het concert met Among The Sef, het nummer dat ook in die beklemmende take away show van Blogotheque werd gespeeld. Het was een overdaad aan noten die ons overspoelde, eerst leek het een vormeloze massa, maar gaandeweg kreeg het een wervelende en dansende struktuur.
Je gelooft het niet, maar Stetson deed in zijn eentje drie tot vier dingen tegelijk. Met de kleppen van het instrument vormde hij de ritmesectie en door een soort halsband (en door de hoorn van het instrument zelf) perste hij enkele klanken uit zijn keel, die vervormd in de geluidsmix teerechtkwamen. Met de techniek van circulaire ademhaling slaagde hij erin om de saxofoon geen moment stil te laten vallen. Het leek wel een goocheltruc.
Zoals in het werk van Steve Reich begonnen de geluiden door elkaar te lopen en hoorde je uiteindelijk klanken, die niet werden gespeeld. De zanglijn van A Dream Of Water, bijvoorbeeld, die op plaat voor een beklemmende sfeer zorgt, leek hoorbaar, maar er was geen zangeres te bespeuren.
De helft van de nummers werden op een bassaxofoon gespeeld, een indrukwekkend stuk koper dat duidelijk geschiedenis met zich mee droeg. Hierop klonken de begintonen als de misthoorn van een containerschip, maar ook dit instrument moest na enkele minuten buigen onder de virtuositeit van de muzikant. Het kreeg een elegantie die je er niet in zou vermoeden.
Colin Stetson speelde voor een goede honderd man zowat een uur de ziel uit zijn lijf. Toen hij vroeg wie er bij zijn vorige passages bij was, antwoordden slechts weinigen bevestigend en hij besefte niet dat dat gewoon was omdat elkeen met verstomming was geslagen. Na afloop zag je mensen het lege podium opgaan en Stetsons saxofoons op de aanwezigheid van dubbele bodems onderzoeken. Een steekhoudende verklaring voor wat werd waargenomen bleef uit.