Wim Mertens - De muziek moet elke keer opnieuw gespeeld worden

‘Charaktersketch’, zo heet het nieuwe album van Neerpeltenaar Wim Mertens. De muziek wordt op de plaat uitgevoerd door een uitgebreid Wim Mertens Ensemble van zestien musici. Een van de stukken, Post And Postures, werd trouwens geschreven voor de veertigste editie van het Film Fest Gent.

Waar komt de titel van je plaat vandaan?
'Charaktersketch' verwijst naar de schetsmatige presentatie van het karakter van Europa als continent en van de vraag naar de Europese identiteit in het algemeen. Alsof deze karakterbeschrijving zich vandaag slechts in de vorm van een schets aandient. Europa, zichzelf in vraag stellend, bevindt  zich in een periode van crisis. Is Europa vermoeid en afgemat na de Euro-schuldencrisis?  Beweegt het westen in het algemeen en Europa in het bijzonder zich op een neerwaarts pad? Verplaatst de wereldeconomie  zich momenteel definitief naar het oosten? De titel heeft de ambitie om een schets van het karakter van Europa te presenteren. Het is eigenlijk het eerste deel van een groot drieluik. Het tweede deel, een solo-opname geschreven voor piano en stem, heeft te maken met de bibliotheek van Alexandrië uit 300 voor Christus. En het derde deel, een orkestrale productie, gaat over de battle tussen Keizer Augustus en Cleopatra, die gewonnen werd door de eerste.

Ik wilde een keer in mijn leven een drieluik maken waarin Europa centraal stond met al haar complexiteit,; zeker na de financiële crisis van 2007 waarbij de bijkomende problematiek van de immigratie een rol speelt. De titel is symbolisch en is in het Duits geschreven .Het is een indicatie dat het Europa van vandaag zwaar onder Duitse invloed staat. Ik wilde daarmee de belangrijkheid van het land onderstrepen.

Er staan op de plaat negen composities, waaronder ook enkele met een Engelse titel.
Ik gebruik graag verschillende aspecten van diverse talen. De eerste, Duitse titel Wegzuwünschen heeft te maken met iets wat we niet willen, bijvoorbeeld de invasie van IS en de vernielzucht. als we het hebben over de ruïnes van Palmyra. Wie Mich Dünckt verwijst naar muziek zoal je die zelf aanvoelt, zonder gebruik te maken van alles wat je ter beschikking hebt; zoals bestaande orkesten en reeds bestaande manieren van componeren. Het is eigenlijk een symfonische score, die ingevuld wordt door een eigen instrumentatie. Denk maar aan het gebruik van de saxofoon en de vibrafoon; We wilden een eigen invulling geven aan de timbres.

Dat is de lat hoog leggen voor jezelf?
Allicht wel (lacht). Ik heb tot nog toe al twee realisaties kunnen doen van het werk in het Paleis van Keizer Karel de Vijfde in Granada en in de Duomo in Siena. Daarmee bedoel ik: het werk is zo gecomponeerd dat we  het in verschillende bezettingen kunnen brengen. Met een kwintet, maar ook via duorealisaties en evengoed solo. Bedoeling is dat het werk zich heel flexibel opstelt wat betreft de samenstelling van het ensemble. Op de cd spelen zestien muzikanten de stukken, maar zoiets blijft een momentopname. De muziek moet elke keer opnieuw gepeeld worden. Spelenderwijs op het wijsje van het spel. Dat is de manier waarop we het uitvoeren. Het spel is gelieerd aan toeval. Je kan dus winnen of verliezen en daarbij moet je risico’s nemen. Het spel heeft iets kinderlijks ook.

Welke ambities heb je met deze plaat?
Het is een project dat een grotere draagkracht zal hebben dan mijn vorige releases. Met het tweede deel wil ik een uitvoering in Egypte realiseren; in de bibliotheek van Alexandrie. En ook het derde deel wil ik graag ter plaatse gaan spelen in Preveza waar de zeeslag  van Actium destijds werd uitgevochten in 31 voor Christus toen de vloot van Cleopatra bijna geheel werd verslagen.

Blijft optreden ook voor jou het summum?
Ik doe geen concerten zonder dat ik versies klaar heb  op cd en die kunnen tamelijk gewelddadig zijn. Het maken van een cd blijft iets artificieels, maar het live spelen zorgt dan weer voor veel opwinding en spanning. Het is van groot belang dat het ultieme moment pas kan plaatsvinden tijdens de concerten. We zijn aanwezig in meer dan vijftien landen, we moeten nog steeds een evenwicht vinden tussen België en een aantal andere landen. Destijds was het voor mij moeilijk om in ons land vaste grond te vinden, ik ging wat in tegen de stromingen van begin jaren tachtig en dus moest ik me onafhankelijk opstellen. De bestaande orkesten zaten niet te wachten op mijn muziek. We dienden dan ook eigen muzikanten te vinden. In het buitenland lag dat anders. Pas eind jaren tachtig kreeg ik ook in België een aangenaam gevoel (lacht hartelijk).

Wim Mertens is op 22 juli te zien in het Riverenhof, op 25 september in de Ancienne Belgique.