Isildurs Bane - Het is een bevrijding als we vocale keuzes kunnen maken

Het Zweedse progensemble Isildurs Bane (de naam verwijst naar de ring bij Tolkien) bestaat al sinds 1976. Een vijftigjarig jubileum wenkt. De band, die als instrumentaal bekend staat, kent nog een late artistieke bloei, getuige de prachtplaten met vocale toppers Steve Hogarth (Marillion), Peter Hammill en onlangs Jinian Wilde. Deze ‘Pearl Of Ever Changing Shell’ zal straks kandideren voor de eindejaarlijstjes. Spilfiguur van Isildurs Bane is toetsenist en artistiek leider Mats Johansson, die figureert op alle albums die sinds 1984 verschenen zijn.  

De laatste jaren geeft Isildurs Bane de voorkeur aan samenwerkingen met zangers. Waarom nu die keuze? En hoe kies je een zanger?

Mats Johansson: De meeste mensen zien ons als een instrumentale groep, en dat klopt in grote mate, maar we hebben al vaker met zangers gewerkt. In onze vroege periode hadden vele songs een zangpartij, en ik heb ook al gecomponeerd voor vocalisten in het theatercircuit. Idealiter zijn vocale elementen voor mij ook een instrument. Het verbaast me eigenlijk hoe een zangstem het muzikale eindresultaat kan veranderen. Het zal sommige luisteraars verrassen, maar die combinatie en interactie met zang verrijken onze muziek in zoveel aspecten. Het is een bevrijding voor ons dat we zulke keuzes kunnen maken tijdens het productieproces. Op vier van onze vijf laatste albums hebben we voor vocalen gekozen, deels omdat we zo nieuwe wegen vonden. We prijzen ons erg gelukkig dat we konden samenwerken met kleppers als Steve Hogarth, Peter Hammill en Jinian Wilde, die elk hun eigen manier hebben om zich uit te drukken.

Van verschillende en sterke persoonlijkheden gesproken: hoe hebben jullie die samenwerkingen ervaren?

Sinds ‘Colours Not Found in Nature’ (2017) met Hogarth is het opwindend om te horen hoe de muziek toch anders uitpakt dan verwacht. Ik word graag verrast en heb niet de behoefte om controle uit te oefenen over de vocale aspecten van onze opnamen. Dat zou waarschijnlijk desastreus zijn voor de inspiratie en de vrijheid van de zangers. Problemen hebben we niet gekend, dat is het voordeel als je kunt steunen op drie uitzonderlijke zangers die ook componeren. Het was geweldig met hen samen te werken, zowel tussen musici als tussen mensen.

Hebben jullie een bucketlist met andere namen voor de nabije komst?  

We zijn op zoek naar een vrouwelijke stem omdat we denken dat die keuze een goede voor ons zou zijn. Jammer genoeg hebben we die nog niet gevonden, maar de zoektocht gaat verder. Er is zoveel dat moet kloppen, maar het belangrijkste zijn de artistieke vrijheid en een creatief proces in een open geest. Ego en prestige mogen niet van tel zijn. Natuurlijk wil je een zanger die de muziek omarmt en nieuwe dingen toevoegt. Grote delen van de muziek hebben dan al hun vorm gekregen, wat voor sommigen ongemakkelijk kan zijn. Ik stel me voor dat een vocalist eerst een idee heeft van wat het project is en kan worden vooraleer hij of zij toehapt. Perfect begrijpelijk.

Isildurs Bane werkt al een aantal jaren samen met de Belgische violiste Liesbeth Lambrecht. Hoe hebben jullie haar gevonden?

Onze uitvoerend producer Thomas Olsson ontmoette Liesbeth vele jaren geleden op het Gouveia Art Rock festival in Portugal waar ze optrad met haar groep Aranis. Thomas vertelde me over de Belgische band en vooral over de opvallende kwaliteiten van Liesbeth op viool en altviool. Niet lang daarna hebben we drie leden van Aranis uitgenodigd op ons IB Expo project, waar in enkele dagen een ad hoc optreden van een nog te schrijven partituur met tientallen musici werd voorbereid en uitgevoerd. En hoewel elk van hen geweldig was om mee te werken, hadden we nood aan iemand die viool en altviool speelde. Meer was niet nodig voor Liesbeth om lid van onze groep te worden. Vandaag is het zelfs moeilijk om Isildurs Bane voor te stellen zonder Liesbeth. Ze heeft veel betekend voor onze muzikale ontwikkeling. Naast haar uitzonderlijke muzikale talent pushte ze musici uit haar eigen kring in België om bij te dragen aan de IB Expo. Liesbeth is zo cool en het verbaast me hoe gemakkelijk ze verschillende genres overbrugt op een compleet natuurlijke manier.

‘The Pearl Of Ever Changing Shell’ (2024) door Isildurs Bane & Jinian Wilde is verschenen op het label Ataraxia.