Waarom de Yes-bashers voorbarige conclusies trekken
Achtergrond
De trouwste fans zijn soms de ergste bashers. De reacties op het internet liegen er niet om. Je krijgt weleens de indruk dat men er een wedstrijd van maakt: wie durft het nieuwe Yes-album ‘Heaven & Earth’ het hardste aan te pakken?
Een bloemlezing: Yes opteert voor pure pop en AOR, men heeft de magie verloren, het is tijd om de band op te geven, de plaat is de nieuwste verschrikking voor het progressieve genre, het overstijgt nauwelijks de new age, het spel is over de hele lijn ongeïnspireerd, een vreselijke ontgoocheling, de titel ware beter ‘Hell on Earth’, dit album had nooit gereleaset mogen worden, enzovoort.
Dit werpt een reeks vragen op. In hoeverre zijn dit emotionele eerstelijnsreacties? Hoe vaak heeft men het album beluisterd? Veel kan het niet geweest zijn; de eerste commentaren verschenen al vóór de officiële releasedatum. Welk referentiekader hanteert men? Waarmee wordt de plaat vergeleken?
Het eerste paar vragen is moeilijker te beantwoorden. Maar op de laatste vragen kunnen we antwoorden vinden als we de reacties aandachtig lezen. Zo blijken vele critici een meer dan behoorlijke kennis van de progrock te kunnen aantonen. Hun referentiekader is dus erg breed. Men kan daarom aannemen dat de gemiddelde rockliefhebber meer open staat voor het album.
Bovendien stellen we vast dat de “bashers” vooral vergelijken met de meesterwerken van de band, meer dan veertig jaar geleden: ‘Fragile’, ‘Close to the Edge’, ‘Relayer’. Is het niet rechtvaardiger de vergelijking te maken met veel recenter materiaal? Zoals ‘Fly From Here’ (2011), dat met dezelfde line-up werd opgenomen, uitgezonderd de zanger?
Vergeet ook niet dat de kernleden Steve Howe, Chris Squire en Alan White al ruim de leeftijd van zestig gepasseerd zijn. In hoeverre zijn ze nog dezelfde musici als een halve eeuw geleden? En vergeet evenmin dat de toetsenist in grote mate het geluid bepaalt van de band. De huidige (Geoff Downes) is een heel ander type (een echte teamspeler) dan de virtuozen Rick Wakeman en Patrick Moraz.
Als we dus vergelijken met ‘Fly From Here’, dan wordt het oordeel een stuk milder. Zo is ‘FFH’ niet helemaal een nieuw album; de kiemen voor de extravagante titelsong werden al in 1980 gelegd. Voor ‘Heaven & Earth’ is men helemaal vanaf nul begonnen. Bovendien is ‘H&E’ een transitieplaat: met nieuwe zanger en liedjesschrijver Jon Davison werd een vervanger gevonden voor Benoit David.
De zwakste song op ‘H&E’ is In A World Of Our Own. Bijlange niet slecht, en een typisch Squire-vehikel. (Op ‘FFH’ stond er net zo één: The Man You Always Wanted Me To Be.) Ook vindt men er sterke, progressievere nummers: Believe Again, Light of the Ages, It Was All We Knew en vooral Subway Walls. Elke andere band die met zo’n materiaal aankomt, zou geprezen worden.
De “bashers” vinden ook de uitvoeringen van een bedroevend niveau. Sommigen opperen dat de basgitaar van Squire en de drums van White niet of nauwelijks te horen zijn. Ze nemen een loopje met de waarheid. Squire is al vanaf de beginsong Believe Again prominent aanwezig in de mix. White is niet meer de beeldenstormer van vier decennia geleden, maar legt ferme accenten neer. En er zijn wel degelijk vocale harmonieën, nog zo’n typische Yes-signatuur. Maar dat kon ook niet anders, met Roy Thomas Baker (Queen) achter de knoppen.
Als we er andere Yes-platen uit de recentere periode bijhalen, dan mogen we stellen dat ‘Heaven & Earth’ net niet het niveau van ‘Magnification’ (2001) haalt, op gelijke hoogte komt met ‘The Ladder’ (1999), en een heel eind boven ‘Open Your Eyes’ (1997) uit troont. Dat lijkt ons een eerlijker oordeel.
Als Yes straks met een volgend album op de proppen komt, dan hopen we dat het met dezelfde personeelsbezetting zal zijn. Davison is objectief gezien een aanwinst voor deze ouweknarrenbende. En hij kan nog groeien, als componist en als frontman. Of zouden ze zich toch nog herenigen met die andere Jon? De sleutel ligt bij Chris Squire. Zoals al uitentreuren aangetoond, is niets onmogelijk bij Yes.