The Sea Within of waarom de beste progrock tijdloos is

RE:introducing

In de jaren zeventig leefde de propositie dat progressieve rock weleens de klassieke muziek van de toekomst zou kunnen worden. Natuurlijk is het dat niet geworden. Progrock heeft zijn plaats in het muzikale landschap duur moeten bevechten. En dat is gelukt dankzij de artistieke prestaties van bands zoals Yes, Genesis en Pink Floyd. De beste prog vandaag erkent deze erfenis en verwijst tegelijk naar de toekomst. Laten we deze stelling onderzoeken aan de hand van het eerste album  van The Sea Within.

The Sea Within bestaat uit gitarist Roine Stolt, bassist Jonas Reingold, drummer Marco Minnemann, toetsenist Tom Brislin en zanger Daniel Gildenlöw. The Sea Within kun je afdoen als de zoveelste supergroep, maar er is meer aan de hand. Dit is niet zomaar de optelsom van vijf geweldige muzikanten. Het is niet alleen de mayonaise die pakt. The Sea Within is een virtuoze band zonder virtuositeit als doel te stellen. Het titelloze debuut is virtuoos omdat het een collectie weergaloze songs geworden is. Nergens krijg je het gevoel dat men met technische verworvenheden indruk wil maken op de luisteraar.

De compositie en instrumentatie verwijzen naar de hoogdagen van Yes, tussen 1970 en 1977. Dat één van de centrale figuren, toetsenist Tom Brislin, bij Yes gespeeld heeft, is geen toeval. Dat gitarist Roine Stolt recent een uitstekende plaat heeft gemaakt met Jon Anderson, is evenmin toeval. Anderson verschijnt in Broken Cord, het langste stuk op ‘The Sea Within’. Met de aanwezigheid van Anderson wil de groep een ereschuld aan de jaren zeventig aflossen. Tegelijk staat deze muziek dankzij de songkwaliteiten met beide voeten in het nu: voor een hedendaags oor komt ‘The Sea Within’ nergens gedateerd over. (Even terzijde: in hoeverre het succes van een Steven Wilson ertoe bijdraagt dat een nieuwe generatie luisteraars wat nu retroprog genoemd wordt, als "tijdloos" of "nieuw" ervaart, is voer voor musicologen.)

Interessant is dat Anderson verantwoordelijk is voor de muziek van Yes, toen ze als klassieke muziek voor de toekomst mogelijk geacht werd. Yes is vandaag een klassieke band, niet enkel als belichaming van een traditie, maar ook als exponent van het classicisme in de muziek, net als Mozart vandaag zowel klassiek als classicistisch genoemd wordt. Enerzijds is het classicisme een muzikale era uit de achttiende eeuw, anderzijds is het een fase die telkens weer terugkomt op de tijdlijn wanneer de kunst een graad van perfectie bereikt door het aannemen en updaten van de "klassieke" kenmerken. Yes deed dat in de seventies, The Sea Within doet net dat anno 2018.

Met Anderson verwijst The Sea Within dus niet enkel naar een gouden verleden, maar ook naar een classicistisch hoogtepunt dat progrock vandaag heeft bereikt (een tweede na de seventies) en mogelijk ook in de toekomst nog zal bereiken. Want na elk hoogtepunt is er per definitie een neergang. En historicus Arnold Toynbee stelt dat een beschaving en haar cultuuruitingen na elke neergang weer zullen opklimmen naar een nieuwe piek.

Voor de hedendaagse progrock zijn er nog geen tekenen van een aangekondigde neergang, ten bewijze: The Sea Within. En wie weet ten bewijze: Jon Anderson. Als de verwachte studioplaat met Rabin en Wakeman goed uitvalt, zou de bard uit Lancashire een icoon van twee gouden periodes kunnen worden.   

‘The Sea Within’ door The Sea Within is verschenen bij InsideOut Records.