Sabam vs. Youtube: "Hou ook rekening met de wensen van de artiest"

Achtergrond

Youtube haalde begin deze week een resem Belgische clips van zijn site, na een geschil met Sabam. Die had geëist dat geld betaald zou worden voor deze auteurs, wat Youtube weigert te doen. Kelvin Smits, directeur bij artiestenbelangenvereniging Younison, geeft zijn visie.

Blijkbaar gaat Sabam nu het digitale terrein verkennen, en dat is verdienstelijk. Toch is dit initiatief een slag in het water en wordt meteen de krachtverhouding tussen het auteursrecht en de veranderde omgeving met nieuwe spelregels duidelijk. Indien er een probleem is met een auteur, dan haalt Youtube die er gewoon af. Einde probleem.

Maar daar wringt nu net het schoentje. De meeste, zoniet alle, auteurs zien in Youtube een ideale manier om hun hersenspinsels aan de wereld kenbaar te maken. Zij hebben geen probleem met het beschikbaar maken van hun materiaal aan lage kwaliteit, en zijn dan ook als de dood voor een ban op Youtube. De service is gratis en de gebruiker is daarmee tevreden. Youtube weet dat en speelt het spel hard.

Dat Sabam het gevecht net tegen Youtube wil aangaan, is geen goede zaak. Ze gaan in naam van auteurs immers vechten voor iets waar de meeste auteurs niet tegen zijn, en dat versterkt het negatieve imago van een auteursrechtenvereniging die voor de centen en niet voor de auteurs vecht. Bovendien kan dit een precedent worden, waarop andere nieuwe vormen van verspreiding van muziek zich kunnen beroepen om ook niets te moeten betalen.

Een goede raad aan Sabam zou zijn om zich eerder te concentreren op onderhandelingen met nieuwe initiatieven die zich momenteel ontplooien, zoals Spotify en Deezer: immens populaire online streamingcatalogi met meer dan zes miljoen gebruikers in acht maanden tijd. Daarop kan je alle songs aan topkwaliteit beluisteren, tegen betaling van een maandelijkse som óf gratis met reclame.

Eigenlijk kunnen auteursrechtenverenigingen in deze door technologie gedomineerde tijd niet meer werken op de manier die ze gewoon zijn geworden. Er zijn voorbeelden legio waaruit blijkt dat de geïnde gelden niet bij de juiste auteurs terecht komen. Meer dan vijftig procent van de collectief geïnde gelden in discotheken, cafés en allerhande verenigingen komt niet bij de juiste auteur terecht, bij gebrek aan correcte gegevens. En zo vermindert de bereidwilligheid om deze rechten te betalen, waar de auteur uiteindelijk de dupe van wordt.

Transparantie en individuele toerekenbaarheid van de geïnde gelden zijn een conditio sine qua non geworden in een moderne verwerking van deze rechten, en bij het ontbreken daarvan zullen grote bedrijven als Google dit aanwenden om niet te moeten betalen. Er dringt zich bijgevolg een transformatie op die auteursrecht terugkoppelt naar het verbruik van de muziek én rekening houdt met de wens van de auteur.

Het valt te hopen dat de auteursrechtenverenigingen iets hebben geleerd uit de ineenstorting van de muziekindustrie. Tien jaar geleden werd ook daar vastgehouden aan controle en format, en werd met man en macht gevochten tegen iets waar op voorhand geen ontkomen aan was: de vooruitgang gedreven door keuzevrijheid van de gebruiker.