Rock Progressivo Italiano

Wiki

Weinig progressieve scholen zijn zo springlevend als de Italiaanse, zo blijkt nog maar eens. Een grootse traditie uit de jaren zeventig zet onverminderd door. Een eerste beschouwing bij de nieuwste releases.

Ingranaggi Della Valle – ‘Warm Spaced Blue’ (Black Widow Records)

Als we wegdromen over het mysterie van de ruimte, kijken we doorgaans omhoog. Maar Ingranaggi Della Valle doet naar beneden kijken, naar de onmetelijke diepten van de zee. Ook daar zijn de wonderen nog niet uitverteld, zo bewijst deze tweede langspeler ‘Warm Spaced Blue’.

Dit Romeinse septet is het gewend om de lat hoog te leggen. Debuut ‘In Hoc Signo’, waarop coryfeeën als Mattias Olsson (ex-Änglagård) en David Jackson (ex-VDGG) figureerden, was het manifest van een band die moeiteloos etnische muziek, fusion en jazzrock in de rijke traditie van de seventiesprog inschreef.

Met ‘Warm Spaced Blue’ experimenteert men met een abstracter klanklandschap om naar eigen zeggen dieper te kijken, voorbij het koude wateroppervlak. Want iedereen bezeilt dezelfde oceaan, maar weinigen zien meer dan enkel de eigen spiegeling in het water. IDV probeert vast te leggen wat die donkere zee in onze geest verbergt; een innerlijke dimensie waar we onszelf en de veiligheid van een warm nest terugvinden. De weg hiernaar leidt langs een door H.P. Lovecraft bedachte, mythologische verhalencyclus. 

Call For Ctulhu: Orison is een gebed om de verschijning van Cthulhu, die miljoenen jaren geleden op aarde terechtkwam. Hij wordt beschreven als een kolossaal wezen dat zijn tijd doorbrengt in de verzonken stad R'lyeh. Hij is de priester van een pantheon van goden dat bekendstaat als De Grote Ouden en maakt zijn eerste opwachting in Lovecrafts verhaal ‘De Roep Van Cthulhu’. Muzikaal is het een evocatie die aan Pink Floyds ‘Echoes’ herinnert, met een climactische opbouw vol Mellotron, Hammond en gitaar, tot zanger Davide Savarese zich vol passie tot de priester richt. Na een laatste, instrumentale eruptie komt de natuur uiteindelijk tot rust.

Het Inntal is een dal dat het oostelijke deel van de Alpen van het zuidwesten naar het noordoosten doorkruist. De rivier de Inn is de belangrijkste rivier die traag door het dal stroomt. Vandaar de langzame spanningsbouw die uitmondt in een heavier stuk met spookachtige Mellotron en viool.

Call For Ctulhu: Through The Stars is andermaal een onderdompeling in een abstracte klankwereld, vooraleer de georganiseerde chaos van het complexe Lada Niva het overneemt. Een elektronische lava-eruptie zet in Ayida Wedo (een geest uit de voodoowereld) de deur open naar frenetieke free jazz. Call For Cthulhu: Promise is tenslotte een spanningsveld waarmee een hogere graad van abstractie bereikt wordt.

***

Höstsonaten – ‘Symphony 1: Cupid & Psyche’ (AMS Records)

Met Höstsonaten heeft bassist Fabio Zuffanti het ideale vehikel om zijn klassieke aspiraties gestalte te geven. ‘Symphony 1: Cupid & Psyche’ is zijn samenwerking met toetsenist Luca Scherani (La Coscienza di Zeno) en het opusnummer illustreert dat dit nog maar de eerste poging is tot een groot, symfonisch werk, waarin rockband, blazersgroepen en strijkkwartet de handen in elkaar slaan.

Het verhaal van de Romein Apuleius vertelt over de wonderbaarlijke liefde tussen prinses Psyche en de goddelijke Cupido. Tegen de achtergrond van een laconieke orkestratie horen we in The Sacrifice hoe het volk offers brengt aan Psyche, alsof zij de incarnatie van Venus is. Die wil de prinses een lesje leren en stuurt Cupido op haar af om haar verliefd te doen worden op een lelijkerd, maar Cupido schiet in zijn eigen voet, met de bekende gevolgen.

De somptueuze instrumentatie in Zephyr verleent vervolgens glans aan een woud met een bron en een weelderig paleis, waar Psyche bij een rijkelijk banket mag aanzitten. Piano en solohobo geven aan de Love Scene een intimistische setting, die overgaat in een ballad met de groep en een gevoelige gitaarsolo. Unmasking laat Psyche’s twee jaloerse zusters opdraven. De ontmaskering van Cupido wordt gesteund door een geraffineerde spanningsopbouw waarin dwarsfluit, klassiek gitaar, fagot en strijkkwartet de aandacht afwisselend naar zich toe trekken.

Psyche moet vier beproevingen doorstaan. Akoestische en elektrische klanken vermengen zich alsof een strijd is losgebarsten. In Entrapped verzinnebeelden piano en houtblazers Psyche’s queeste over de wereld naar haar geliefde. Ook het ensemblespel is aarzelend geraffineerd. Sheep And Water schurkt dicht aan tegen de bigbandsound. Psyche’s bezoek aan de onderwereld (Underworld) start met een nerveuze piano, waarna de minimoog het in volle glorie overneemt en Laura Marsano’s gitaarspel Psyche’s trotseren van de Hades met succes afrondt.

Climactische sequenzen werken in The Ascension toe naar het verplichte happy end: Venus zegent het huwelijk van haar zoon met Psyche, die promoveert tot de godenwereld. Het eindspel klinkt als het beste van Barclay James Harvest. Laat die tweede symfonie dus maar komen.