#RiffORama - The Rolling Stones - Jumpin’ Jack Flash (1968)

Zeven riffs hebben we u afgelopen week geserveerd. Maar eigenlijk krijgen we er in deze digitaal gesynthetiseerde tijden niet genoeg van en voegen we er deze week graag nog eens eigengereid een paar analoge riffs aan toe.

Eigenlijk feitelijk begint het met de huilende bassolo van Bill Wyman, maar Keith Riffhard neemt genadeloos over met een snoeiende hardrockriff. Wij waren laaiend, toen we het een eerste keer hoorden op Hilversum 3 midden jaren zeventig (we moesten eerst The Beatles passeren alvorens we The Stones leerden waarderen).

Maar wie is/was "Jack Flash"? Zijn naam is Jack Dyer en hij was de tuinman van Keith Richards. Richards legde in 2010 aan Rolling Stone uit: "De tekst kwam uit een grijze dageraad in Redlands. Mick en ik waren de hele nacht wakker geweest, het regende buiten en er was het geluid van laarzen bij het raam, van mijn tuinman, Jack Dyer. Het maakte Mick wakker. Hij zei: 'Wat is dat?' Ik zei: 'Oh, dat is Jack. Dat is Jumpin' Jack.' Ik begon rond de frase op de gitaar te werken, die in open stemming was, en zong de frase 'Jumping Jack'. Mick zei 'Flash' en plotseling hadden we die zin met een geweldig ritme en een goede klank."

Bassist Bill Wyman schreef een deel van dit nummer, maar het werd steeds toegeschreven aan Mick Jagger en Keith Richards, waar Wyman niet blij mee was. Hij legde uit: "We kwamen een keer vroeg in de studio en... In feite denk ik dat het een oefenstudio was. Ik denk niet dat het een opnamestudio was. En ik was er, Brian en Charlie - The Stones komen nooit of nimmer tegelijkertijd aan, weet je - en Mick en Keith waren niet gekomen. En ik was gewoon aan het rommelen, ging aan de piano zitten en begon die riff te doen - da-daw, da-da-daw, da-daa-daw - en toen speelde Brian een beetje gitaar en Charlie deed een ritme. We waren er twintig minuten mee aan het rommelen, gewoon de tijd aan het vullen. Mick en Keith kwamen binnen en we stopten en zeiden: 'Hé, dat klonk echt goed. Ga zo door. Wat is het?' En de volgende dag hebben we het opgenomen.

Mick Jagger zei dat dit nummer gaat over "het moeilijk hebben en eruit komen. Gewoon een metafoor om uit alle zure dingen te komen." Zoals Richards in Rolling Stone uitlegde, is hij erg trots op zijn gitaarpartij in dit nummer: "Als je een riff als Flash schrijft, krijg je een geweldig gevoel van opgetogenheid, een gemene vrolijkheid. Elke keer als ik Flash speel, hoor ik de hele band achter me opstijgen - er is een extra soort turbo overdrive. Je springt op de riff en hij bespeelt je. Levitatie is waarschijnlijk de beste analogie met wat ik voel."

Jumpin' Jack Flash markeerde een overgang naar gitaarrock voor The Rolling Stones. In het begin waren ze meer een bluesband onder invloed van oprichter Brian Jones. Ze werden psychedelisch op het voorgaande album, 'Her Satanic Majesties Request', maar tegen 1968 speelde Jones minder een rol in de band en verloor de groep aan invloed. In 1969 ontsloegen ze Jones, die minder dan een maand later dood in zijn zwembad werd aangetroffen. 

Met Mick Jagger en Keith Richards stevig aan het roer werden ze bijzonder succesvol met stadionrockers als Brown Sugar en It's Only Rock 'N' Roll, maar vooral ook met deze razende Jumpin’ Jack Flash. Dat nummer was bedoeld voor 'Beggar’s Banquet', maar ze lieten het van het album en brachten het uit als single, omdat The Stones erg tevreden waren met de resultaten.

Over het gitaarwerk op dit nummer gesproken, legde Keith Richards uit: "Ik gebruikte een Gibson Hummingbird akoestisch gestemd om D te openen, zessnarig. Open D of open E, wat hetzelfde is - dezelfde intervallen - maar het zou wat losser worden voor D. Toen zat er een capo op om dat heel strakke geluid te krijgen. En daarbovenop zat nog een gitaar, maar afgestemd op Nashville-stemming. Dat leerde ik van iemand in de band van George Jones in San Antonio in 1964". De hooggespannen gitaar was ook een akoestische gitaar. Beide akoestieken werd door een Phillips cassetterecorder gehaald. Steek de microfoon gewoon in de gitaar en speel hem af via een extra luidspreker." 

In zijn autobiografie 'Life' (2010) schreef Keith Richards over de mysterieuze kracht van dit nummer: "Ik hou zielsveel van Satisfaction en van alles, maar die akkoorden zijn zo'n beetje een standaardcursus, wat betreft songwriting. Maar Flash is bijzonder interessant. Het is allemaal op dit moment. Het is bijna Arabisch of heel oud, archaïsch, klassiek, de akkoordopstellingen die je alleen in Gregoriaanse gezangen of zoiets kon horen. En het is die rare mix van echte rock-'n-roll en tegelijkertijd deze rare echo van heel, heel oude muziek die je niet eens kent. Het is veel ouder dan ik en dat is ongelooflijk! Het is als een herinnering aan iets, en ik weet niet waar het vandaan kwam".