#PostumePlaatjes - Joy Division - Atrocity Exhibition (1980)

Langspelers, die uitkwamen nadat één van de protagonisten al even het tijdelijke met het eeuwig verwisselde, krijgen deze week al onze aandacht.

'Closer' was de tweede en laatste officiële plaat van Joy Division, die alsnog uitkwam in juli 1980. Bijna twee maanden nadat zanger Ian Curtis in zijn huis in Macclesfield, Cheshire op 18 mei, na een heftige strijd met zijn depressies en epilepsie een einde maakte van zijn leven. De catharsis die hij had willen bereiken door heel zijn frustraties en innerlijke maalstroom van zich af te schrijven in een diepdonkere plaat waren dus niet voldoende.

Negen statige, bijna plechtige nummers die de luisteraar in vertwijfeling achter laten. Toen in 1980 en nu in 2021 nog steeds monumentaal en hartverscheurend. We kiezen voor plaatopener Atrocity Exhibition, waarbij titel en inhoud geleend werden van het gelijknamige kortverhaal van J.G. Ballard, die een belangrijke rol speelde in het werk van Curtis.

Wij hoorden dit nummer voor het eerst in Domino Deel 2 met Luc Janssen op Radio 2 op een herfstige zaterdagavond. En de duisternis en de wind, die door de populieren waaide, werden nog angstaanjagender dan op een andere donkere herfstavond. De cassette werd die week wel honderd keer teruggespoeld om Joy Division te horen.

Het nummer vertelt het verhaal van een persoon die geen controle meer heeft over zijn lichaam en weggevoerd wordt naar een instituut voor mentale aandoeningen. De inhoud liep parallel met de intense strijd die Curtis voerde met de eigen epilepsie en vertwijfeling.

De groepsleden hadden jaren geleden al afgesproken dat, als een lid de groep zo verlaten, Joy Division zou ophouden met bestaan. En zo zouden de drie overlevende leden, gitarist Sumner, bassist Hook en drummer Morris het ook doen en transformeren in een nieuwe groep, New Order, aangevuld met toetsenspeler Gillian Gilbert.

Ook over de hoes van ‘Closer’ was één en ander te doen, aangezien de platenfirma beticht werd van lijkenpikkerij, toen bleek dat de hoes een doodswake met een graftombe bleek te zijn. Drummer Stephen Morris: "The photograph seemed either like an eerie prophecy or some bad taste, cash-in joke. Who in their right mind would put a tomb on the front of an album by a band whose singer had just died?"

Ze werden beschuldigd van zeer slechte smaak en geldklopperij, maar de hoes was al lang voor het verscheiden van de zanger klaar, hetgeen bevestigd wordt door huisontwerper Peter Saville en de groep: “We decided it together, Ian chose it. The unsettling thing is wondering what was in his mind. I showed them photographs of a cemetery, while the writer was penning the closest thing to a suicide note you can possibly get.”

Peter Saville: “The Photos came from a very trendy art magazine called Zoom that had been lying around my studio in London and Bernard Pierre Wolff had done a series of photographs in a cemetery in Italy. I don’t know to this day whether they were real or not - some of them you thought, he’s set that up - that’s just models, covered in dust.” Het bleek om een mooie uitgekerfde grafsteen te gaan op het kerkhof in het Noord-Italiaanse Staglieno nabij Genua en behoorde toe aan de familie Appiani. Het beeld werd ontworpen door beeldhouwer Demetrio Paernio in 1910. De plek wordt nog altijd druk bezocht door Joy Division-fans.