Open brief over de open brief aan Bruce Springsteen

Achtergrond

Vorige maand schreef onze redacteur Patrick een open brief aan Bruce Springsteen. Die reageerde vooralsnog niet. Een andere redacteur deed dat wel. Aan het woord is Stefaan Van Slycken.

Beste Patrick,

Gek dat je je brief uitgerekend ondertekent met "muziekliefhebber". Als je spreekt over de Sportpaleizen en Springsteens van deze wereld, spreek je eerder over "entertainment" dan over muziek, vind ik. De amusementswaarde van concerten in immense zalen, waar men met tienduizend tegelijk polonaisegewijs plastic bekers lauw bier in elkanders nek kiepert op de basdreunen die galmend de lichtshow begeleiden, is vermoedelijk hoog, maar de muzikale meerwaarde vind ik nul en generlei.

Begrijp mij niet verkeerd, de artiesten die dit soort shows brengen, kunnen wel enige muzikale waarde hebben. Maar is het niet zo dat de songs live vaak erg voorspelbaar afgehaspeld worden? Meestal speelt men het recentste album na, plus een aantal klassiekers die men dan wat langer uitspint zodat iedereen het refreintje toch minstens één keer foutloos kan meebulderen. Maar iets spontaans of iets wat muzikaal indrukwekkend is - eens men het los ziet van de lichtshow en "de sfeer" - duikt maar zelden op in onze grote zalen.

Zelfs Neil Young, die ik zowel op Werchter als in Antwerpen zag (neen, ik heb de Lotto niet gewonnen) en die ik erg hoog acht, kon me geen moment echt verrassen. Misschien ken je zijn recent uitgebrachte "bootleg" met Crazy Horse in de Fillmore East, waarop een paar kletterende, daverende, ijzingwekkende versies van z'n songs staan, met prachtige, inventieve, lange solo's. Dat was begin jaren zeventig. Ome Neil speelt diezelfde solo's nu min of meer noot per noot na. Dat gevoel van het spontane, van de - al dan niet lichtjes georchestreerde - magie van het live spelen, is weg. Je kan je klok gelijkzetten op de songs.

Het is begrijpelijk: bij dergelijke optredens moeten lichtshow, podiumwissels, camera's, samplers en orkestjes allemaal gesynchroniseerd worden. Dan kan je als artiest niet plots iets geks gaan doen. Maar qua muzikale meerwaarde zijn de optredens van bijvoorbeeld Coldplay, U2, AC/DC of Metallica zeker niet interessanter dan pakweg de optredens van Clouseau in het Sportpaleis.

Entertainment is het wel. En er klinkt luide muziek bij. Je kan er met de collega's of de vrienden heen. Je kan ervoor of erna iets gaan eten. Het is vaak spectaculair, of "het zit goed in mekaar". En hoe spectaculairder de shows en hoe talrijker de hits van de artiest in kwestie, hoe meer mensen willen gaan kijken, dus hoe duurder de tickets mogen zijn. Concertorganisatoren weten dat ook. Om nog maar te zwijgen over de artiesten. Om bij Neil Young te blijven: deze ouwe hippie vroeg naar verluidt één miljoen euro om op Werchter te spelen. Peace, Love en kassa kassa in 't pensioenfonds.

Maar daarom niet getreurd: laat de entertainmentzoekers gerust de arena's opzoeken. Dan blijft er meer plaats over in de kleinere zalen, voor de echte muziekliefhebber. Een kleine zaal is uiteraard geen garantie voor een goed optreden, maar als er op een podium eens echt iets gebeurt, is het wel daar. Grote namen, grote zalen en grote festivals kunnen verwachtingen inlossen, of zelfs ietwat overtreffen, als ze niet te hoog gespannen waren. Kleinschaliger optredens kunnen je van je sokken blazen en verbouwereerd achterlaten. Zonder sokken.

Wat me naadloos bij volgende metafoor brengt: de meeste recentere platen van de grote namen uit de rockwereld zijn als de betere blootblaadjes: mooi, binnen bepaalde artistieke grenzen, maar qua inhoud vrij voorspelbaar. Hun optredens zijn vaak als flitsende stripteaseshows van erg mooie naaktmodellen: de inhoud is identiek, maar met de nodige spektakelwaarde en uiteraard de fysieke aanwezigheid van het zo aanbeden onderwerp. Maar niks haalt het bij een mooie vriendin die zich voor jou alleen uitkleedt. Je weet niet altijd zeker waar het heen gaat, maar in het beste geval kan het iets onbeschrijflijk mooi opleveren, iets wat je je de rest van je leven herinnert.

Of zeg jij: "tetten zijn tetten"?

Bij leven en welzijn, tot binnenkort in een klein zaaltje,
Stefaan Van Slycken