Mercury Rev – Deserter’s Songs

Achtergrond

Eindeloze strubbelingen en een uitblijvende doorbraak duwden Mercury Rev midden jaren negentig richting split. De groep keerde terug op zijn stappen met de intentie nog een keer de studio in te duiken en dan de boeken definitief te sluiten. Nog één keer de koppen samen steken om hun ding te doen, wars van alle commerciële beslommeringen, dat was het plan. 'Deserter's Songs' was het resultaat.

Dat resultaat werd tot hun eigen verbazing een gigantisch succes, dat hen richting semi-sterrendom katapulteerde en hen op de koop toe met Goddess On A Highway een wereldhit opleverde. Het voornemen om er de brui aan te geven werd opgeborgen, er werden enorme tourplannen gesmeed en Mercury Rev werd nieuw leven ingeblazen.

Mercury Rev zou vanaf 1989 langzaamaan rijpen tot een volwaardige groep. De beginjaren van de band stonden bol van onstuimigheid, met drank en drugs als grote boosdoeners.  Bij een van die dieptepunten werd de groep wegens overlast zelfs uit de Amerikaanse Lollapalooza-tour gezet. Midden jaren negentig zou dat leiden tot een eerste keerpunt: een definitieve breuk met zanger David Baker wegens onhandelbaar.

In de periode voor 'Deserter's Songs' splitte Mercury Rev zelfs even. Na 'See You On the Other Side' uit 1995, het eerste wapenfeit in het post-Baker-tijdperk, verloor de groep de steun van platenlabel Sony, dat een resultaat genre Soul Asylum voor ogen had. Financiële besognes waren het gevolg. Ieder ging zijn eigen weg, zanger-gitarist Jonathan Donahue en leadgitarist Grasshopper gingen daarbij door een diep dal (van een zenuwinzinking over verslavingen tot bij die laatste zelfs een intrede in een Spaans klooster).

Het jaar 1997 zou echter voor de ommekeer zorgen. Producer en studiobassist Dave Fridmann had daarbij een grote verdienste: hij was de Georges Leekens van dienst, de man die de groep samenbracht, ervoor zorgde dat de neuzen terug in dezelfde richting wezen en in grote mate het geluid van het nieuwe album bepaalde. Voordien wisselde Fridmann zijn activiteit als bassist af met producerswerk voor onder andere The Flaming Lips. Later zouden ook nog Mogwai, Low en MGMT volgen.

De opnames sleepten een hele poos aan, logisch voor een toen nog allerlaatste inspanning, maar Donahue en co kregen wel versterking uit onverwachte hoek, namelijk van Garth Hudson en Levon Helm van The Band. Hudson, met sax op Hudson Line, en Helm, drummend op Opus 40, leverden zo een bijdrage die de plaat nog wat extra glans gaf.

Omdat veel mensen 'See You On the Other Side' gewoon niet begrepen, gooide de band het over een andere boeg. Niet te veel abstract gestoei meer, maar songs met meer structuur en een melodisch randje. Daarvoor werden onder andere B3- en Wurlitzerorgels, zingende zagen, akoestische gitaren en piano's aangerukt. Ook aanwezig en een weerkerend element bij Mercury Rev is de Tetix Wave Accumulator, die te horen is op buitenbeentje Delta Bottleneck Stomp. Dat instrument is een uitvinding van Grasshopper en Donahue, waarvan er naar verluidt slechts twee versies zouden bestaan: eentje die zowat de hele kelder van Grasshopper inneemt en een compacter formaat voor op tournee.

Die vernieuwde aanpak leverde een prachtig resultaat op, dat werkelijk alle kanten uitging. Jazzy invloeden, sixtiesrock, sprookjesachtige fantasieën, folk... Het werd aan elkaar geregen zonder dat het een chaotische brij werd. Het unieke en fel geprezen geluid en Donahue's hoge stem zorgden voor een tijdloze status en vielen ook stilistisch op tussen alle grunge-uitlopers, punk en dancemuziek uit die tijd.

Dertien jaar later krijgt 'Deserter's Songs' nu een opfrisbeurt, onder het mom van een deluxe-uitgave en een bijhorende tour die Mercury Rev vorige maand ook naar Les Nuits Botanique bracht voor een overtuigend optreden. De deluxe-uitgave bevat een mix van ruwe vroege opnames en remixen. Sommige tracks zijn de moeite, zoals de versie van Holes door Bill Laswell, die het nummer tot een dansbaar geheel kneedde. Of de vroege versie van Opus 40, die dan wel wat kaler klinkt maar ook in die vorm al de moeite is, en materiaal dat enkel de echte fans zal plezieren. 

'Deserter's Songs' was een scharniermoment voor Mercury Rev, een doorstart voor hun carrière die heel wat deuren opende.  Donahue en Grasshopper zijn inmiddels over hun creatieve hoogtepunt heen, maar de terugblik die Mercury Rev ons dit jaar gunde stoft 'Deserter's Songs' met de waardigheid en klasse af die het verdient.