#LiteraireSongs - Rush - Tom Sawyer (1981)

Een literaire week met liedjes over schrijven, schrijvers en boeken. De ideale aanloop tot een literair ideetje voor onder de kerstboom.

De tekst van Tom Sawyer is losjes gebaseerd op een personage dat Mark Twain creëerde in diens eerste roman, 'The Adventures Of Tom Sawyer'. Het boek verscheen in 1876. In het boek van Twain komt Tom terecht in verschillende avontuurlijke ongelukken. Stilaan wordt Tom volwassen en ervaart hij vele overgangsrituelen. Als gevolg van culturele en sociale veranderingen werden sommige exemplaren in openbare scholen bewerkt, waarbij bepaalde delen werden verwijderd die als aanstootgevend werden beschouwd.

In de Rush Backstage Club-nieuwsbrief van december 1985 zei drummer en tekstschrijver Neil Peart: "Tom Sawyer was een samenwerking van mijzelf en Pye Dubois, een uitstekende tekstschrijver die de teksten voor Max Webster schreef. Zijn originele teksten waren een soort portret van een moderne rebel, een vrijgevochten individualist die met grote ogen en doelbewust door de wereld schrijdt. Ik heb de thema's toegevoegd van het verzoenen van de jongen en de man in mezelf, en het verschil tussen wat mensen zijn en hoe anderen ze zien - ik dus, denk ik ."

In het eerste instrumentale gedeelte van dit nummer verandert de maatsoort naar zeven achtste. Die ongebruikelijke keuze in maatsoort wordt ook gehanteerd in andere nummers van Rush, zoals onder meer Limelight, The Trees, Distant Early Warning en Freewill. De band koos dit nummer als concertopener voor de 'Vapor Trails'-tour van 2002, iets wat ze nog nooit eerder hadden gedaan. Na al het trauma, de moeilijke tijden (Neil Pearts vrouw en dochter stierven binnen de tijdsspanne van een jaar) en de mogelijkheid dat er een einde zou komen aan de band, meenden ze dat Tom Sawyer de boodschap zou overbrengen dat ze terug waren om te blijven.

Meestal introduceerden ze het nummer door te tellen van één tot vier, maar voor 'Vapor Trails' was er geen telling, althans niet in de gebruikelijke zin. Peart gaf het signaal met de hihat-cimbaalpedaal. Dat is te zien op de 'Rush In Rio'-dvd. Voordat het concert begint hoor je een gedempt cimbaalgeluid waarmee het aftellen begint. In 2008 deed Rush dit ook in 'The Colbert Report', waarin ze een zeldzaam Amerikaans televisieoptreden deden. Voorafgaand aan het optreden interviewde presentator Stephen Colbert de band en vroeg of sommige van hun nummers zo lang waren dat ze zichzelf aan het einde daadwerkelijk beïnvloedden. Het stukje "Rush speelt lange nummers" werd een grap in de show. En toen Rush Tom Sawyer dan ook speelde, deed Colbert alsof de commercial moest gestart worden, omdat ze zouden blijven spelen. Toen de reclame was afgelopen, speelde Rush het nummer nog steeds. De volgende avond begon de show met Colbert slapend aan zijn bureau, terwijl Rush nog aan het spelen was.

Hoewel Rush de nodige heldendichten hanteert, is dit eigenlijk één van de kortere nummers met een kloksnelheid van slechts iets meer dan vierenhalve minuut. Frontman Geddy Lee zei dat de band er een hekel had, toen ze het hadden opgenomen: "Ik herinner me dat ik teleurgesteld was in de studio, omdat ik dacht dat we de geest van het nummer niet echt konden vatten. We dachten dat het destijds het slechtste nummer op de plaat was - maar het kwam allemaal samen in de mix. Soms heb je niet de objectiviteit om te weten wanneer je je beste werk maakt."

Hij vertelde aan de krant The Plain Dealer dat de band het succes van het nummer nooit had voorzien: "Het is het enige nummer dat we de rest van ons leven moeten spelen. Toen we het schreven, hadden we geen idee dat het zo zou raken." In veel opzichten is dit het typische Rush-nummer. "