Handgeselecteerd: Visionaire Britse muziek

Achtergrond

Rob Youngs meesterlijke kroniek 'Electric Eden. Unearthing Britain's Visionary Music' is een boek dat door zijn innige verwevenheid van muziek, geschiedenis, folklore, populaire cultuur en literatuur voor een breed cultuurminnend publiek kan gelden als een bijbel, maar dan met een iets grotere portie paganisme. Lees de volledige bespreking hier.

Nog niet overtuigd? Wij selecteerden artisanaal en met veel liefde voor het "genre" tien visionaire platen die u zeker gehoord moet hebben:

1.       Shirley Collins & Davy Graham - 'Folk Roots, New Routes' (1965) - Een traditionele fond met echo's van zwarte blues en exotische details. De generatie MacColl reageert afkeurend. Vernieuwers spitsen de oren.

2.       Davy Graham - 'Large As Life And Twice As Natural' (1968) - Graham reisde de wereld rond, shopte invloeden en mixte folk, blues en raga's op een stomende langspeler.

3.       Fairport Convention - 'Unhalfbricking' (1969) - De minder revolutionaire, maar daarom niet minder aangrijpende voorganger van 'Liege & Lief'. Bevat Who Knows Where The Time Goes?, vermoedelijk Sandy Denny's eerste compositie, en meer dan een meesterlijke solo van Richard Thompson.

4.       Third Ear Band - 'Alchemy' (1969) - Abstract, hypnotiserend en in wezen onbeschrijfbaar amalgaam van ritemuziek, raga en modern klassiek.

5.       Pentangle - 'Cruel Sister' (1970) - Een meesterwerk van het magische quintet rond Bert Jansch en Danny Thompson, zowat de meest gevraagde bassist van zijn generatie. De achttien minuten van Jack Orion brengen de Britse folk naar nieuwe hoogtes.

6.       Comus - 'First Utterance' (1971) - Zoals staat te lezen op cover van de vinyl-heruitgave: "The heaviest, scariest acoustic record ever recorded!"

7.       Roy Harper - 'Stormcock' (1971) - Vier lange composities van de quasi-anonieme zanger van Pink Floyd's Have A Cigar. Zonder 'Stormcock' kende de wereld hoogstwaarschijnlijk geen 'Ys' van Joanna Newsom. Jimmy Page doet een gastoptreden onder het pseudoniem S. Flavius Mercurius.

8.       Nick Drake - 'Pink Moon' (1972) - Afscheid van de getroebleerde bard, die zich op bezoek bij vrienden graag thee liet inschenken, maar verder nooit veel zei. Drake in zijn naakte essentie, verlost van de gewraakte Joe Boyd.

9.       Richard & Linda Thompson - 'I Want To See The Bright Lights Tonight' (1974) - Muzikaal vrij licht verteerbaar en toch heel diepgaand. Een jaar voor zijn bekering tot het soefisme, neemt het echtpaar alle illusies weg over "het einde van de regenboog". Richard is op alle vlakken formidabel. Linda toont zich de evenknie van Sandy Denny en overklast haar zelfs qua veelzijdigheid. The Great Valerio behoort tot de meest bloedstollende momentopnames van de hele periode.

10.   John Martyn - 'One World' (1977) - Martyn trekt zijn sound open en lonkt naar reggae. Een krachtig, experimenteel statement uit het annus horribilis waarin alles wat voorheen ambitieus was plots belachelijk werd.

'Electric Eden' heeft een open einde, maar hoe zit het nu in 2011? Enkele oudere legendes maken nog steeds uitstekend werk. Denk maar aan Richard Thompson ('Dream Attic , 2010), die er een leven als soefi op heeft zitten en het idyllische Engeland heeft ingeruild voor Los Angeles, en enkele telgen uit de Waterson-familie. De folkrock zelf heeft het moeilijk sinds de late jaren zeventig. Toch was een van de grootste successen van 2010, Midlakes 'The Courage Of Others', een grote ode aan het genre. En dat zijn Texanen!

The Unthanks, wél echte Britten, tasten de grenzen van de folk verder af. Ze brachten eerder deze maand het schitterende, lyrische 'Last' uit, een verzameling traditionals, eigen songs en onwaarschijnlijke covers (Starless van King Crimson en Tom Waits' No One Knows I'm Gone) in een even eigentijds als eigenzinnig akoestisch kleedje. In het cd-boekje staat te lezen: "No artificial reverb has been added to the strings, piano or vocals on these tracks... We just thought you might like to know." En of!

Ook 'Let England Shake' (2011) van PJ Harvey - de titel alleen al - voldoet ongetwijfeld aan de eisen die Rob Young stelt aan visionaire muziek. Victoriaanse elementen zijn haar stijl nooit vreemd geweest en hoewel 'Let England Shake' naar het heden en de toekomst blikt - "what if I take my problem to the United Nations?" -, hebben tekst en muziek ook iets tijdloos. Haar visionaire voorgangers hadden het nostalgische (en gemengde) gevoel bij een verdwenen Engeland niet mooier kunnen verwoorden dan PJ in The Last Living Rose: "Take me back to beautiful England / And the grey damp filthiness of ages / And fog rolling down behind the mountains..."

Sinds enkele jaren is er ook sprake van Britse nu-folk. Groepen als Mumford & Sons, Noah And The Whale en Stornoway mengen in meer of mindere mate folk en indierock en staan veel meer dan pakweg The Unthanks in contact met heersende trends. Zijn The Unthanks met een beetje verbeelding Fairport Convention ten tijde van 'Liege & Lief', dan is Mumford & Sons Steeleye Span ten tijde van 'All Around My Hat': muzikaal misschien even goed, maar toch commerciëler en vooral... minder visionair.