Flashback 2001: The Strokes veroveren de wereld met debuutplaat

Pure New Yorkse rock-'n-roll, gehuld in sigarettenrook en leren vesten. Gitaarakkoorden die brandplekken achterlaten en een stem die splinters in je vel steekt. In 2001 stonden vijf knappe gasten op, die met hun debuutplaat wereldwijd voor een ware revival in de rockmuziek zorgden. Het was een verhaal dat te mooi leek om waar te zijn, maar het was er wel degelijk. ‘Is This It’ kwam 19 jaar geleden uit en inspireerde op zijn eentje de hele muziekwereld. 

Zomer, 2001. R&b domineerde meer dan ooit de radiogolven in talloze huiskamers en auto’s. Artiesten als Alicia Keys (Fallin), Janet Jackson (All For You) en Destiny’s Child (Bootylicious, Independent Woman) wisselden elkaar af aan de top van de hitparades. Van rockmuziek weinig tot geen sprake. Of het moet zijn dat je genoegen nam met ‘Silver Side Up’, het populaire album van Nickelback en de begindagen van de nu-metal, met bands als Crazy Town, 3 Doors Down, Staind en vooral Linkin Park en Limp Bizkit.

Maar, zoals de geschiedenis al ettele malen bewees, zijn het tijdens zulke inspiratieloze momenten dat grote rockgroepen uit de blubber verrijzen en iedereen een klets om de oren verkopen. Rammstein bracht metal terug naar zijn puurste vorm met hun album ‘Mutter’ en Muse vestigde zich voorgoed op de voorgrond van de rockmuziek met het snedige ‘Origin Of Symmetry’. Maar het waren toch vooral The Strokes die een album uitbrachten dat haaks stond op alles wat toen populair was: ‘Is this It’. Nog steeds de beste debuutplaat van de afgelopen twintig jaar.

The Strokes waren eigenwijs en wisten wat ze wilden. Nadat ze hun handtekening hadden gezet bij RCA, gaven ze producer Gil Norton – bekend voor zijn werk met Pixies en Foo Fighters en geen kleine garnaal – een stamp onder zijn kont omdat ze niet tevreden waren over de samenwerking. Voor een beginnend groepje heet zoiets: lef. Ze prefereerden een vochtige kelder in New York, met posters van blote vrouwen aan de muren en een stapel sigarettensloffen in de hoek als inspiratie, alwaar Gordon Raphael zich in verschillende bochten moest wringen om alle bandleden tevreden te houden.

De opnames begonnen met een luistersessie, waarbij de band en hun producer de muziek van toen beluisterden, simpelweg om te besluiten dat ze een compleet andere weg wilden inslaan. Hun muziek moest het tegenovergestelde zijn van wat er toen allemaal gaande was. Ze pinden zich vast op een stijl die veel weg had van een soul of funk band. Iedereen kon zijn ei kwijt in een nummer, en het geheel van alle delen samen, zorgde elke keer voor een waar spektakel.

Drummer Fabrizio Moretti was een ritmejunkie, die alle nummers inspeelde alsof hij snel nog ergens anders moest zijn. Zo hield hij niet alleen de vaart in het album, hij zorgde er ook voor dat je elf nummers kon beluisteren in iets meer dan een halfuur; nooit genoeg. Onmiddellijk was je geneigd om op die repeat knop te rammen. Zelfs een ballad als Trying Your Luck klonk dankzij Moretti als een coup de feu in een sterrenkeuken. Die andere ballad, Is This It, is het enige nummer waar hij zich koest kon houden, maar daar primeert dan weer de nonchalance die zo eigen is aan The Strokes.

De gitaren van Albert Hammond Jr. en Nick Valensi gingen telkens opnieuw een gevecht aan met elkaar om de aandacht van de luisteraar, waarbij de bas van Fraiture als scheidsrechter fungeerde en zorgde dat er geen gewonden vielen. De gitaren waren simpel, toch uiterst doeltreffend. Denk maar aan het riedeltje tijdens bijvoorbeeld Take It, Or Leave It. Zo simpel maken ze ze niet meer. Maar toch voel je de drang om zelf een gitaar ter handen te nemen en diezelfde twee snaren uren aan een stuk na te bootsen.

En dan die stem. Julian Casablancas klonk alsof hij door een intercom zong, klaar om door je voordeur binnen te komen en je leven met een ferme dosis animo en coolness te voorzien. Het enige wat jij nog moest doen, was op die verdomde buzzer durven duwen. Het leek alsof hij na een nachtje stappen een slaapplek zocht, nadat hij achter jonge meisjes gezeten had (Barely Legal),  drugs genomen had (Soma), één of andere deerne gebeft had (Alone, Together) of gewoon zijn hart wilde luchten over meisjes die alles hadden wat hij maar wilde, maar niets waar hij eigenlijk echt nood aan had.

Hoewel het muzikaal met niets te vergelijken was uit hun tijdsperiode, waren er toch opmerkelijke gelijkenissen uit het verleden terug te vinden bij The Strokes. Bij Casablancas was dat duidelijk de arrogantie van Mick Jagger, waarbij hij het ene moment nonchalant zijn crooner stem bovenhaalde, en het volgende moment zijn emoties uitschreeuwde met één schurende uithaal. Hun muziek was een mengeling van punk uit de jaren '70 en de sfeer van een dromerige New Wave plaat. The Strokes waren ook klakkeloze kopieerders. Fraiture zou later bekennen dat hij enkele basslijnen voor ‘Is This It’ zomaar overgenomen zou hebben van The Cure en hun hit Last Night verbleekt wanneer je het naast American Girl van Tom Petty legt. Maar zoals bij zoveel bands is nog nooit iemand gestorven van een beetje fatsoenlijk recycleren.

Het album werd bedolven over lovende recensies, en terecht. Rolling Stone zou het album zelfs op nummer twee zetten in hun honderd beste albums uit de nillies. The Strokes zorgden met ‘Is This It’ voor een nooit geziene invloed op andere groepen. Denk maar aan bands als Franz Ferdinand, Bloc Party, Arctic Monkeys en zelfs Kings of Leon. Allemaal wisten ze van het brood te eten dat The Strokes voor hen had voorgebakken.

Maar bovenal was ‘Is This It’ een vurig halfuurtje frisse rock-’n-roll, rechtstreeks uit een dampende, doodlopende straat in New York. Een nooit eerder vertoonde bundeling creativiteit dat daarbovenop ook nog steeds tijdloos klinkt. Hoewel The Strokes daarna nog enkele zeer erkentelijke albums hebben uitgebracht, zullen ze voor criticasters sinds ‘Is This It’ nooit meer goed kunnen doen. Maar zeg nu eens eerlijk: welke bands kunnen nu zo’n album op hun palmares zetten? Wij laten het antwoord voorlopig in het midden en zetten ‘Is This It’ nog maar eens op repeat.

Op vrijdag 3 juli staan The Strokes voor het eerst in 18 jaar in ons land, en wel op Rock Werchter. Tickets zijn verkrijgbaar via de website van het festival.