Dementie in beeld en geluid
Achtergrond
Zelf hebben we alleen last van vergetelheid na een nachtje doorzakken, maar voor sommige mensen is het een vreselijk probleem. Op 21 september is het internationale dementiedag. Daar maakte Jonas Winterland in samenwerking van de Alzheimer Liga, die vandaag al een symposium houdt over het onderwerp "mantelzorg", een clip voor, maar hij is lang niet de enige die het onderwerp aanraakte in een song. We maakten een lijstje van tien songs over het onderwerp en het is eigenlijk geen triest lijstje geworden.
Jonas Winterland schreef Wie Ik Ben En Hoe Ik Heet nadat hij een aangrijpende documentaire zag over dementie. Vergeten en vergeten worden is een thema dat hem bezig houdt en dat regelmatig in zijn songs opduikt. Hij zegt op zijn website: “Uiteindelijk proberen we allemaal op onze eigen kleine manier om sporen na te laten. We willen iets betekenen. Terwijl het eigenlijk doodnormaal is dat je na verloop van tijd vergeten wordt. Onze ouders en grootouders herinneren we ons natuurlijk nog, maar daar houdt het meestal op. Dat is ook de normale gang van zaken. Maar dat je tijdens je leven zelf al begint te vergeten, of vergeten wordt door wie je dierbaar is, die gedachte jaagt mij angst aan.” Alzheimer Liga Vlaanderen heeft de visie dat je steeds de mens centraal moet blijven stellen, niet zijn ziekte of aandoening. Daarom hebben zij en Winterland geen donkere of zwaarmoedige clip gemaakt, maar een ode aan het leven en de eeuwige jeugd.
Ook binnen het Nederlandse taalgebied heb je het wondermooie Malmedy van de Noord-Brabantse zanger Gerard Van Maasakkers. De song is eigenlijk een adaptatie van het lied België van Arthur Umbgrove, maar daar hebben we (behalve de tekst) niets van terug gevonden op het wereldwijde web. Van de versie van Van Maasakkers vonden we ook enkel een link naar Spotify, maar het is zo’n teder lied dat we het hier zeker op wilden nemen.
Vorig jaar bracht de Londense band Massive Dog de single When You Were Superman uit om geld in te zamelen voor de Alzheimer’s Society. Colin en Dan Parish schreven het nummer over hun grootvader en zijn dementie. Ook hier is er weinig of geen ruimte voor zwartgalligheid. Grootvader zal altijd hun superman zijn.
John Mann van de Canadese band Spirit Of The West kreeg zelf met dementie te maken toen hij behandeld werd voor kanker en vorig jaar werd er bij hem jongdementie vastgesteld. Hij is nog maar tweeënvijftig en schreef er zelf een lied over.
De zotte dozen van Katzenjammer brachten vorig jaar hun album ‘Rockland’ uit. Het beste nummer daaruit gaat ook over dementie en ook zij behandelen het thema heel liefdevol. De tekst is eigenlijk een tedere observatie van een lieve oma die in het verleden leeft. De clip doet het nummer eigenlijk geen eer aan, maar sprankelt wel van de levensvreugde, net zoals het oude besje in haar jonge dagen.
Ook de eerste grote hit van Elvis Costello in Amerika gaat over alzheimer. Costello schreef Veronica over zijn grootmoeder die in een ouderlingentehuis zat en leed aan Alzheimer. In een interview met NME in 1996 verklaarde Costello dat hij het eigenlijk haatte dat de song zoveel succes had omdat die op die manier publiek bezit werd. Door de song te gaan spelen in een andere toonaard, eigende hij zich de song opnieuw toe. Leuk detail ook: Paul McCartney schreef mee aan het lied en speelt bas op de track.
Joey Burns en John Convertino van Calexico werden allebei met dementie geconfronteerd. De moeder van Convertino had Alzheimer en stierf er aan en Burns grootmoeder had dementie en herkende hem niet toen ze overleed. Voor de laatste track op ‘Algiers’ komt de inspiratie echter uit een artikel over ter dood veroordeelde gevangenen met dementie of Alzheimer. Het artikel verhaalde over hoe de andere ter dood veroordeelden hun onfortuinlijke lotgenoten hielpen. De song gaat dus ook over “voor elkaar zorgen, ongeacht de situatie”.
David Mustaine van Megadeth schreef Forget To Remember over zijn schoonmoeder die lijdt aan Alzheimer. In een interview met Hardradio.com zei hij: “Naar iemand met Alzheimer kijken, is als het kijken naar een ijssculptuur van iemand waarvan je houdt die langzaam wegsmelt. Het is erg pijnlijk.” De song heeft een dubbele bodem, een beetje zoals in de tranentrekker 'The Notebook'. Op het eerste gehoor gaat het over een meisje dat een relatie met een jongen probeert te vergeten, terwijl het eigenlijk gaat over iemand die aan Alzheimer lijdt.
Ook hiphoppers krijgen te maken met Alzheimer. Intuition & Equalibrum namen de songs Imagining op over de hopeloze strijd tegen Alzheimer van Lee Shaners vader. Het hele verhaal achter de song vind je op zijn blog.
We eindigen met I’m Not Me Anymore, een erg persoonlijk nummer van de onbekende singer-songwriter Jerry Landsdowne. Hoewel onbekend, was hij ook verantwoordelijk voor o.a. The Hard Way en Thanks To You, liedjes die bekendheid verwierven in de versie van Johnny Cash.