#DeKlarinet - George Gershwin - Rapsody In Blue (1924)
Als oud-klarinetist van de Koninklijke Harmonie "De Voortgang Neeroeteren", waarmee wij onze eerste tournees deden, hebben we altijd een zwak gehad voor popnummers met een klarinet. En nu spelen we dat graag een week lang uit.
Met enige voorsprong het oudste nummer dat ooit in deze analen passeerde. En we hebben hem ooit gespeeld. Uiteraard niet met The Romans, maar wel met de Koninklijke Harmonie De Voortgang uit Neeroeteren. De impressionante klarinetuithaal werd niet door ons gespeeld. Wij waren "derde" klarinet. Letterlijk en figuurlijk op de derde rij. Eerste klarinet was Martine Doumen, die zich perfect van haar taak kweet.
Een compositie van de grote George Gershwin die in opdracht van bandleider Paul Whiteman in 1923 de opdracht kreeg om een klassieke jazz te componeren. Volgens Gershwin iets dat de jazz moest overstijgen: "As a sort of musical kaleidoscope of America”. Aftrappen doet het met een klarinet glissando, die in één adem tweeënhalve octaaf overstijgt. Het is één van de allerbekenste intro’s ooit, over alle genres heen.
Rhapsody In Blue werd voor het eerst opgevoerd door het Palais Royal Orchestra in New York op 12 februari 1924 en de compositie was een heuse race tegen de klok, waarbij Gershwin de eigen pianosolo nog on the spot improviseerde. Het manuscript was namelijk nog blanco waar het de pianosolo betrof. Het nummer werd opgevoerd door achttien muzikanten die drieëntwintig instrumenten opvoerden in een arrangement van Ferde Grofé.
Maar was het nu klassiek of was het nu jazz? Die discussies lopen nog steeds. Gershwin probeerde de melting pot van Amerika te beschrijven. Schrijver William Saroyan: “It is an American in New York City; at the same time it is an American in any city... It is also an American in a small town, on a farm, at work in a factory, in a mine or a mill, a forest or a field." New Yorkse criticus Olin Downes verwoordt het als volgt: "This is no mere dance-tune set for piano and other instruments. This composition shows extraordinary talent, just as it also shows a young composer with aims that go far beyond those of his ilk." Het orkest zou dat jaar meer dan tachtig keer Rhapsody In Blue opvoeren en van de opnames (toen nog op achtezeventigtoerenplaat) werden meer dan één miljoen exemplaren verkocht. Het werd een heuse evergreen in de klassieke jazz of jazz klassiek zo u wil.
En het stuk heeft vele aanbidders. Voor Brian Wilson was het de eerste muziek die hij ooit bewust hoorde en die hij is blijven aanbidden: "I loved the part where the violins came in. I just got this overwhelmingly beautiful vibe from the music."