De tien stielen van Bruce Springsteen

Achtergrond

Als hij niet met Mary aan rivieren zit, de plaatselijke natuur hindert door schaamteloos in het donker te dansen of uitstapjes naar Memphis maakt, is Bruce Springsteen heel hard aan het werk. Zo hard zelfs dat hij “sweatin' like a hog” is.  Hij heeft dan ook veel “debts that no honest man can pay”. Of dat laat hij ons toch graag geloven. Het gerucht gaat dat Springsteen geen dag in zijn leven in loondienst heeft gespendeerd.

Een geboren entertainer, zoals we dat dan noemen. Of een luiwammes, voor de cynici onder ons.

Voor de personages die hij in zijn nummers opvoert, is echter geen job te gek om die diepe put van schulden te vullen. Bruce moet dan ook over een ongekend inlevingsvermogen beschikken om deze personages geloofwaardig neer te zetten. Tien stielen en nog meer ongelukken, een overzicht.

De bouwvakker

Daar sta je dan als jongeling. Een zwangere Mary, pas getrouwd en werkloos (The River). Gelukkig kan je altijd als bouwvakker aan de slag. Hoezo, je hebt daar een opleiding voor nodig? Niet waar Bruce woont! Meteen gaat hij aan de slag als "construction worker for the Johnstown Company". Een slechte gok, zo blijkt later, wanneer de economie faalt en hij technisch werkloos wordt. Maar met al zijn versverworven ervaring blijft hij niet bij de pakken zitten. De hele dag lang ("I don't stop!") giet hij asfalt als wegenwerker (Working on the Highway). Benieuwd of hij ook af en toe aan de kant van de weg moest staan om met vlaggetjes te zwaaien.

De dokwerker

Een al even stoere handen-uit-de-mouwen-man zet hij neer in Out in the Street. Vijf dagen per week laadt hij houten kisten op schepen.

Dan neemt hij op vrijdag zijn "hard earned money" mee naar zijn vriendinnetje om het allemaal uit te geven tijdens een nachtje stappen "way down beneath the neon lights".
Mooi is dat.

De schoenenverkoper

Een iets minder indrukwekkend personage uit Springsteens curriculum vitae is vermoedelijk de schoenenverkoper uit Highway 29, als we de zin "I slipped on her shoe, she was a perfect size seven" even losjes mogen interpreteren. Rijke dames glazen muiltjes aan de voeten schuiven en een nederig "there's no smokin' in the store ma'am" uit de lippen persen. Toch neemt het nummer een spectaculaire wending, wanneer schoenenverkoper en "ma'am" een Bonnie & Clyde-achtige overval plegen, er een bloederige scene van maken in een "small town bank" en zich moeten verstoppen in een motelletje. Daar kan Al Bundy nog een puntje aan zuigen.

De carwashman

Ook de carwash neemt een prominente plek in op Springsteens arbeidsmarkt. Zowel in Car Wash (verrassend!) als in Downbound Train worden er auto's gewassen. Toch moet hij voor het eerste nummer zijn inlevingsvermogen nog eens extra aanscherpen aangezien zijn personage een vrouw is. De autowasster in kwestie is Catherine LeFevre, een alleenstaande moeder die ooit als zangeres aan de bak hoopt te komen en een grondige hekel aan haar baas koestert. In Downbound Train krijgen we het verhaal van Joe te horen, een voormalig houtbewerker die zijn kans waagt bij de carwash, een indrukwekkende sprong vooruit. Ondanks de immens boeiende job die hij wist te versieren, is zijn relatie er niet al te best aan toe. Zijn vriendin verlaat hem, waarna hij een carrière aan de spoorwegen aanvat. Een ambitieus man, die Joe.

De soldaat

Al even ambitieus is Bruce de soldaat. Hij doet zijn dienst in minstens drie verschillende divisies. In Saigon zit hij met zijn Brothers Under the Bridge, waar het kamp op een uur wandelen van het dichtsbijzijnde dorp ligt. Er is te veel stof en een ravijn. Had hij misschien een zwembad verwacht? Een pretpark? Een kamelensafari?
In zowel Born in the USA als Youngstown komt hij terug van "Nam" en gaat hij op zoek naar werk, waarbij hij respectievelijk afgewezen wordt en "a job that'd suit the devil as well" vindt. Een kieskeurig baasje.

De agent

Ook andere jobs bij de overheid zijn nooit veraf. De Highway Patrolman is Joe Roberts (zou het die kerel van de car wash zijn?), "a sergeant out of Perrineville barracks number 8" met een broer op het slechte pad die Franky heet. Die laatste laat hij dan ook ontsnappen na een moord wanneer hij de grens van Canada oversteekt. Want waar zijn broers voor, nietwaar?
Ook in The Line werkt Bruce voor de staat, als douanier bij de Californische grenscontrole, nadat hij zijn dienst als soldaat volbracht en zijn vrouw stierf. Hij houdt drugkoeriers en illegalen aan de juist kans van de grens, maar kan het toch niet laten om verliefd te worden op een verstekelinge die verdacht veel op zijn overleden vrouw lijkt (eng!), waarna hij haar de grens over smokkelt en betrapt wordt door zijn collega. Die kan gelukkig zijn mond houden. Een half jaar later neemt hij ontslag. Hopelijk is er nog ergens een positie als professioneel stuntman, dierenarts of hotdogventer vrij.

De benzinepompbediende

Of als benzinepompbediende, om nog maar eens een compleet absurd personage boven te halen. Maar eigenlijk moeten we voormalig benzinepompbediende zeggen. Het personage in I Wanna Be With You werd namelijk ontslagen omdat hij, terwijl hij eigenlijk benzine moet bijvullen bij Texaco (dit wordt expliciet vermeld, ruiken we daar een sponsordeal?) zit hij eigenlijk aan zijn crush te denken. Daarna wordt hij ook nog eens zijn huis uit gezet. Dit zou allemaal zeer meelijwekkend zijn, ware het niet dat hij  het nummer begint met een zware sneer naar het opwarmen van de aarde. Of hoe moeten we "let the frozen cities crumble, crumble and fall" anders interpreteren. Als een oproep tot Inuïtgenocide?

De schrijver

Van bediende bij Texaco tot gefrustreerd literatuurschrijver, het is een kleine stap voor The Boss. De hele tijd zit hij binnen te ijsberen (daar heb je die fascinatie met de ijskappen weer), "dying for some action" en "sick of sitting 'round here trying to write this book". Als remedie tegen de verveling besluit hij tenslotte in het donker te gaan dansen. We mogen van geluk spreken dat Shakespeare destijds meer zelfdiscipline had. Het zou overigens ook geen gezicht geweest zijn.

De landbouwer

Toch is Bruce niet vies van handenarbeid, zoals daarnet al bleek uit zijn verleden als havenarbeider en bouwvakker. Er worden bieten gezaaid, perziken geplukt en in het veld gewerkt "till you get your back burned" (Badlands). Vol ongeduld wachten wij op het nummer waarin hij liefdevol zingt over zijn tractor. Uit Cadillac Ranch leiden we overigens af dat hij niet al te slecht boert met die bieten. Wij hebben immers geen convertible die "just gleaming in the sun" op ons staat te wachten "to greet a working man when his day is done".

De crimineel

Maar hij verdient zijn geld ook niet altijd op een even koosjere manier. Soms is hij ronduit gevaarlijk en gewelddadig. Een man vertelt hoe hij ooit dromen koesterde maar dat de wereld in de weg stond. Even later is er sprake van een diep woud, bloed, tranen, drugs en shotguns. Het mag dan ook geen wonder heten dat deze Dead Man Walkin' achter tralies zit. In I Fought the Law komt de crimineel er beter vanaf. Hij mag de strijd met de wet dan wel hebben verloren, hij moet tenminste zijn dood niet afwachten. Al rijst de vraag of "breakin' rocks in the hot sun" een gezelliger alternatief is.

En bij deze lijst stopt het niet. Zo duiken er onder andere nog brandweermannen, vrachtwagenchauffeurs en fabrieksarbeiders op. Ze timmeren aan Amerika, maken ruzie met de baas en hebben ongezond vaak rugklachten.  En allemaal worden ze wel opgelicht, bestolen, afgewezen of ontslagen. Een vaste klant bij de vakbond dus, die Bruce. Misschien houdt hij het toch beter bij het zingen.

Foto: Luc De Wandel (Sportpaleis) - Illustraties: Debby Vervoort