De 9 van '94: Nine Inch Nails - The Downward Spiral

Flashback

Dit najaar keren we negen weken lang terug naar 1994. Het jaar waarin 'Pulp Fiction' een bioscoophit was, de wereld kennis maakte met 'Friends' en Nelson Mandela president van Zuid-Afrika werd. Wij bij daMusic kijken vooral naar de muzikale jaarrekening. Nine Inch Nails voorzag die jaarrekening van een dipje, en dat allemaal dankzij hun meesterwerk 'The Downward Spiral'. 

Toen ‘The Downward Spiral’ in 1994 uitkwam is het werk bij ondergetekende geruisloos gepasseerd. De prioriteiten en favoriete bands -nee, we willen er niet over praten- lagen toen nog elders en het is pas zes jaar later op Rock Werchter 2000 dat Nine Inch Nails ons met een wervelende live-show omver blies. Het was ook pas nadien dat we ons verdiepten in het werk van Trent Reznor en we bij bij die befaamde doorbraakplaat ‘The Downward Spiral’ uitkwamen. 

Het album was nog voor de eerste opnames plaatsvonden voer voor consternatie, en dat allemaal door de opnamelocatie. Reznor trok zich voor de opnames van het album namelijk terug in het Californische huis waar Charles Manson en zijn bende gekke volgelingen Sharon Tate en haar vriendengroep op brute wijze hadden vermoord. Ook na het verschijnen kreeg ‘The Downward Spiral’ de wind van voren, deze keer vanwege de expliciete en ruwe teksten die door conservatief Amerkia werden verguisd. 

‘The Downward Spiral’ is een conceptalbum dat ons meeneemt op een tocht vol zelfverwoesting. Met kernthema’s als zelfvernietiging en het verlies van de grip op het leven, vat de titel het album in dat opzicht perfect samen. Openingssong Mr. Self Destruct spreekt alvast boekdelen en Reznor legt er de destructieve kant van zijn persoonlijkheid open en bloot. Met daarnaast nog nummers over godslastering (Heresy), maatschappijkritiek (March Of The Pigs) en de afrekening met een ex (Piggy) worden we richting de exit gedreven in The Downward Spiral waarin, overschaduwd door het geschreeuw op de achtergrond, Reznor bijna fluisterend de zelfmoord analyseert.

In principe zou hier het orgelpunt kunnen geplaatst worden, maar laat dat nu net overschaduwd worden door die ene song die nadien nog volgt; vergeet de versie van Johnny Cash, want de versie van Hurt op ‘The Downward Spiral’ is de enige die er écht toe doet. Er wordt op ingetogen wijze gereflecteerd op het voorbije leven. Met een welgemikt en oneindig uitdeemsterend scheefgetrokken gitaarakkoord laat het album en het verhaal lichtjes uitdoven.  

Jaren na de release is er niks op ‘The Downward Spiral’ dat gedateerd klinkt. Het moet gezegd zijn, als je het in je teksten hebt zelfmoord, over dieren neuken en de dood van God durf je wel eens voorbij gaan aan de nuance, tussen lieflijk milt en grimmige furieus, die op dit conceptalbum weelig tiert. Gelukkig bleek dat bijzondere contrast alles behalve een commercieel struikelblok. Het succes van het album leidde de industriële muziek van Nine Inch Nails weg uit de niche naar een breder publiek, en daar kunnen we enkel dankbaar voor zijn. 

Volgende week blikken we terug op 'Mirror Blue' van Richard Thompson.