Bovenal bemin één Bob: Dylan voor beginners
Achtergrond
Niks zo lastig als aan sceptici uitleggen waarom je iets geweldig vindt. Dylanfans worstelen nogal eens met dat probleem: probeer anderen maar eens te overtuigen van de genialiteit van die verwaaide cowboy die door z'n neus staat te zingen. Blowing in the Wind en Knockin' on Heaven's Door zijn niet echt doorslaggevende argumenten. Hoe werd Dylan een legende en wat doet hij om het te blijven? Waarom kijken fans na meer dan veertig platen nog altijd reikhalzend uit naar zijn nieuwste? Deze week leiden we u door Dylans muzikale oeuvre, volgende week hoort u waarom u 'm live moet gaan zien.
Laat ons gemakkelijkheidshalve aannemen dat Dylan in de vroege jaren zestig de juiste man op de juiste plaats was. Folk was "in" en Dylan wist op die eerste vier platen een erg goeie mix te maken van akoestische blues en Guthrie-achtige semi-protestsongs. Maar in plaats van te blijven fingerpicken, haalde hij in het gezegende jaar '65 een paar man van de Butterfield Blues Band naar de studio voor zijn plaat 'Bringing It All Back Home', en dat leverde machtige rock-'n-roll op. De geniale gitarist Mike Bloomfield klonk zelden beter. De puristische folkies schreeuwden moord en brand en Judas - u hoort het op 'Live 1966' - maar Dylan deed vierkant zijn goesting, en dat leverde het sublieme 'Highway 61 Revisited' en het onvergetelijke 'Blonde on Blonde' op.
Die drie platen houden nog steeds stand als het knapste wat een songschrijver ooit op papier zette. De talloze artiesten die zijn songs coverden, beamen dat. Maar, zo luidt een sticker die de platenfirma destijds op de platenhoezen hing, "nobody sings Dylan like Dylan". De muziek is tijdloos mooi en klinkt absoluut origineel. Niemand heeft ooit een song gespeeld die qua arrangement klinkt als Like a Rolling Stone, punt. En ook de twaalfminutensongs Desolation Row en Sad Eyed Lady of the Lowlands zijn mijlpalen in de muziekgeschiedenis. Wie Dylan dus niet kent, haalt best die drie platen in huis. Elke rechtgeaarde muziekliefhebber in uw buurt kan ze u ongetwijfeld lenen.
Na een ietwat obscuur motorongeluk - lees er een paar van de honderden biografieën op na als dat u interesseert - was het een klein decennium vrij stil rond Dylan. De platen die intussen uitkwamen, klonken intiemer, hadden een duidelijke countrytoets en zijn minder essentieel voor Dylans oeuvre.
Desalniettemin zijn Dylanfans vaak zelf aangenaam verrast als ze 'New Morning' of 'John Wesley Harding' opzetten: dit zijn zeer goeie platen. Een uitgepuurde versie van deze stijl, met erg sterke songs, staat op 'Blood on the Tracks', dat wordt gezien als een nieuw hoogtepunt in Dylans carrière. En ook de volgende platen, 'Desire' en 'Street Legal', mogen er zeker zijn. Dezelfde sterke songs, heel andere arrangementen.
Zijn machtige gospelplaten 'Saved' en 'Slow Train Coming' - met erg funky arrangementen en de jonge Mark Knopfler op gitaar - worden jammer genoeg al te vaak op een hoopje gegooid met stinkers of platen waarop je de goeie songs moet gaan zoeken tussen de gemakkelijke rockertjes. De thematiek spreekt niet iedereen aan, maar de songs en arrangementen zijn sterk, in tegenstelling tot het gros van de volgende platen.
Zeggen dat Dylan in de jaren tachtig soms de pedalen wat kwijt was, is een understatement. Toch is 'Infidels', spijts de gedateerde productie, enkele prachtige songs rijk. Maar Dylan vond een zoveelste adem en onder de hoede van Daniel Lanois kwam het verbluffende 'Oh Mercy' uit. De cd stond nog in zijn kinderschoenen, dus zoek om de liefde Gods een vinylplaat of een remaster en geniet van Dylans tijdloze songs in die ruime Lanois-productie.
Jammer genoeg was het dan weer bijna tien jaar wachten op een superplaat. Niet toevallig zat Daniel Lanois ook bij 'Time Out Of Mind' achter de knoppen. Let op, de tussenliggende platen 'Good as I Been To You' en 'World Gone Wrong' zijn fijne bluesplaatjes met Dylan solo op gitaar, en we hebben veel geld veil om 'm zo eens te zien, maar dit is toch eerder een knipoog van Dylan naar zijn invloeden. Óf een writer's block, welke biograaf zal het zeggen?
Op zijn recentste twee platen - binnenkort drie - knipoogt Dylan trouwens wel meer naar die roots. Blues en country voeren de boventoon. De songs op 'Love and Theft' en 'Modern Times' zijn sterk, maar zullen de leek niet echt een inzicht geven in Dylans genie. Ook al zouden veel mindere goden een lichaamsdeel afstaan om zulke platen te maken.
Dylan in een handvol platen? Haal 'Highway 61 Revisited' en/of 'Blonde on Blonde', 'Street Legal', 'Blood on the Tracks', 'Oh Mercy' en 'Time Out of Mind' in huis, en dan bent u al een heel eind ver. Daarna moet u het nog maar eens komen vragen.