#BillyBraggKiest - Ry Cooder - Tamp ‘Em Up Solid (1974)

Toen Billy Bragg in 1977 met zijn band op reis was, speelden ze hele nachten muziek. Ze kwamen op een gegeven moment terecht in de boerderij van muzikant Ruan O’Lochlainn en zijn vrouw, en verbleven daar enige tijd. O’Lochlainn was dol op Ry Cooder, en speelde de hele tijd diens muziek. Cooder werd ook de muzikant die Billy Bragg uiteindelijk naar Woody Guthrie en andere Amerikaanse songwriters uit de vroege twintigste eeuw leidde. 

Tamp ‘Em Up Solid wordt gespeeld in Drop D-stemming. Het is een lied dat aan het begin van de twintigste eeuw werd gezongen door spoorwegarbeiders om in het ritme te kunnen blijven tijdens het werk. Het arrangement van Ry Cooder was zo bijzonder dat het leek alsof hij het zelf had geschreven. Maar Cooder is een gentleman die ethiek hoog in het vaandel voert en gaf alle credits aan de oorspronkelijke vertolkers van het lied. Die werden in de jaren dertig opgesnord door John en Alan Lomax, die in opdracht van de Library of Congress traditionele volksmuziek verzamelden in het zuiden van de States.

‘Paradise And Lunch’, de plaat waar het nummer op staat, is van begin tot einde een eerbetoon aan die oorspronkelijke schrijvers. Ry Cooder begrijpt dat een geweldig nummer een geweldig nummer is, of het nu voor de Depressie werd geschreven of vorige week. Toch is hij tegelijkertijd niet bang om nieuwe wegen en mogelijkheden te verkennen voor dat materiaal. Net als zijn drie voorgaande platen is ook ‘Paradise And Lunch’ gevuld met schatten, die onderdeel worden van een wereld waarin tijdperken en stijlen samenkomen zonder ooit geforceerd of gekunsteld te klinken.

Je zou kunnen denken dat zo’n album misschien geen samenhang heeft of alleen maar overkomt als een geschiedenisles. Naast een traditioneel spoorweglied, melodieën van diverse bluesgrootheden en een negrospiritual, staan er namelijk ook nog songs op van onder meer Bobby Womack, Burt Bacharach en Little Milton. Voor Cooder maakt deze muziek allemaal deel uit van hetzelfde weefsel en is die net zo relevant en toegankelijk als al het andere dat op dat moment gebeurt.

Ongeacht wanneer het is geschreven of hoe het in het verleden ook werd gedaan, de nummers, aangevoerd door Cooders briljante gitaar, worden naar nieuw terrein gebracht, waar ze naast elkaar kunnen bestaan. Het is alsof Tattler van Washington Phillips een plek in de hitlijsten had kunnen delen met It's All Over Now van Womack of met If Walls Could Talk van Little Milton. Dat hij hier in slaagt – luister ook maar even naar mars van het Leger des Heils Jesus On The Mainline of naar het funky gospelgevoel van Blind Willie McTells Married Man's A Fool - is niet alleen een verdienste van Cooders talent en vindingrijkheid als arrangeur en bandleider, maar ook van de nummers zelf.

Het album wordt afgesloten met het meest uitgeklede nummer: een duet met akoestische gitaar en piano met jazzlegende Earl "Fatha" Hines op de Blind Blake-klassieker Ditty Wah Ditty. Hier krijgen beide muzikanten alle ruimte om te laten zien wat ze kunnen op hun instrumenten, en de resultaten zijn ronduit verbluffend. ‘Paradise And Lunch’ is eclectisch, intelligent en uiterst vermakelijk en blijft het meesterwerk van Ry Cooder.