#25 jaar duyster [2 januari] - De duystere kantjes van Pieter Dewachter

Op 2 januari 2000 zocht radioshow duyster voor het eerst schuchter de weg in de ether. In die kwarteeuw is het programma uitgegroeid tot een genre in its own right, en werd de wekelijkse laatavondafspraak voor velen een houvast in de turbulente innerlijke wereld.

daMusic blikt de komende dagen terug op vijfentwintig jaar duyster, met getuigenissen van luisteraars binnen en buiten onze redactie. We polsten tien verstokte fans van de show naar hun duystere kantjes.

En wie kan beter de spits van deze tiendaagse afbijten dan Pieter Dewachter? Wat popkenner Clement Peerens is voor de rockwereld in het algemeen, is Pieter zonder twijfel in het universum van duyster... De man die wellicht meer over het radioprogramma weet dan protagonisten Ayco Duyster en Eppo Janssen zelf, en al die kennis al jarenlang meticuleus bijhoudt en deelt via zijn impressionante archief duyster-online.be.

 

Herinner je je nog waar, door wie, hoe of wanneer je duyster ontdekte op je radio?

De eerste zondag van het nieuwe jaar in 2000. Ik zat in het laatste jaar secundair, geen idee meer wat er op tv speelde, maar het interesseerde me niet, want ik ben naar mijn slaapkamer getrokken en voor de verandering zette ik de radio op in plaats van een cd in de cd-speler te steken. Mogwai was de eerste, direct gevolgd door Sigur Rós en ik was verkocht…

Een obligate halte in muziekvragenlijstjes…. Wat zijn jouw favoriete artiesten en/of albums/songs uit het duyster-archief, internationaal en Belgisch?

Internationaal (dit is echt wel een kill your darlings-momentje):

Pinback. Een van mijn favo bands all time. Ze werden me toegeworpen via twee kanten. Enerzijds mijn neef die erg actief was op p2p-netwerken (i.c. soulseek) en anderzijds Eppo. Soms wat absurde teksten, maar steevast geweldige melodieën. Opbeurend wanneer je je wat minder voelt, vrolijk wanneer het goed gaat. Pinback is de enige band die sinds 2000 op zowat alle belangrijke momenten in mijn leven in de achtergrond speelde (al was het in mijn hoofd). Live zijn ze wel geen aanrader, haha.

Low. Ja, wat moeten we over de meest gedraaide band in duyster vertellen? Hoe ze gegroeid zijn en hun muziek mee evolueerde? Dat ze een hekel hebben aan de term “slowcore”? Dat ze op twee duyster-lustrum-vieringen de centrale gasten waren? In ieder geval is het muziek die me raakt, telkens weer. Of het nu hun trage(re) albums uit de beginjaren zijn, of het latere werk waar noise en synths meer naar de voorgrond traden, hun catalogus is zo uitgebreid dat er voor elke stemming wel een song is die de juiste snaar raakt.

Explosions in the Sky. Er moest een postrockband in het lijstje, maar of het nu Mogwai, GY!BE of EitS werd, was niet zeker. Ik vermoed dat de eerste twee wel door anderen opgeworpen zullen worden, dus ik ga voor EitS. Hun recentere werk kabbelt wat meer, maar live blijven ze nog steeds imponeren. Vooral het twaalf minutende durende With Tired Eyes, Tired Minds, Tired Souls, We Slept blijft me telkens omverblazen.

Nationaal:

The Bony King of Nowhere. Een klasbak zoals er niet zoveel rondlopen in ons land. Van zijn debuut tot zijn laatste, elke plaat was minstens een evenaring van de vorige. Ook live, solo of met band, staat hij er telkens weer.

Ansatz der Maschine. Een band die ik in duyster heb leren kennen. Zoals wel meerdere bands niet echt in een "kotteke" te steken, en daarom misschien wel zo aantrekkelijk. Hun platen leg ik niet veel op, maar als ze toerden probeerde ik ze minstens een keer te zien spelen. Zeer spijtig dat ze ermee gestopt zijn.

Tomàn. Deportivo, meer moet dat niet zijn. Of misschien hun cover van Raymond: 2 Meisjes. Ik was zo blij toen ik hoorde dat Ayco en Eppo hen konden strikken voor een set in de Leffingse kerk. De uitdrukking “het dak ging eraf” is uitgevonden voor zulke momenten.

Welke songs of bands hoorde je voor het eerst bij duyster en deden je haast je radiotoestel knuffelen?

Hier kan ik niet op antwoorden. Het fundament van mijn muzieksmaak en -collectie is duyster. Het besef is er pas later gekomen, maar ik was al een duysterfan voordat duyster. in de ether kwam: Pavement, The Folk Implosion, Grandaddy, Sebadoh, Mercury Rev, Sparklehorse, Sonic Youth, ... Allemaal bands die vanaf halverwege de jaren negentig in mijn mixtapes terechtkwamen, en nu werd het mogelijk om daar dieper op in te gaan. Je mag ook niet vergeten dat het internet toen nog niet was wat het nu is. We waren veel afhankelijker van radio en magazines om nieuwe dingen te ontdekken. Het is duyster dat me mijn radiotoestel doet knuffelen, niet de bands of de songs.

Tot 2006 volgde ik de playlists op in Humo (later werden ze me wekelijks bezorgd door Ayco) en vandaar begon dan de zoektocht via Oor, RifRaf, AllMusic.com, last.fm, goddeau.com, Pitchfork, en andere e-zines naar nieuwe dingen (die dan later weer in duyster terugkwamen).
Mykonos van Fleet Foxes is er zo eentje die we online sneller ontdekten. Ook door de leuke herinneringen aan mijn eerste trans-Atlantische reis zal dat een song blijven die me nauw aan het hart ligt.

Duyster is tomeloze weemoed en oorverdovende zoetheid. Welke duyster-songs raakten je tot in de diepste vezel, al dan niet tot tranen (van schoonheid of van gedeelde smart) toe?

Good Morning, Captain van Slint. Een band waarvan ik dacht dat ik ze nooit live zou bezig kunnen zien om de rauwe emotie te ervaren. Totdat die aankondiging van ATP er kwam. Uiteindelijk heb ik ze twee keer live gezien, in Reims en in Brussel. En tweemaal van mijn sokken geblazen door die ijzingwekkende gil. Kiekevel!

You Don’t Know Jesus van Mogwai. Een song die me geholpen heeft om een gebroken relatie te verwerken. Dagen aan een stuk op repeat. En ondanks dat alles blíjf ik dit een geweldige song vinden.

Nothing But Heart van Low. Ik denk niet dat er een song van Low is die hun essentie beter omschrijft dan deze. Ook een van hun langere songs, die ze live weleens durfden te rekken.

Nog iets dieper in je zielenroerselen peuterend… Welke duyster-songteksten raken telkens weer een gevoelige, persoonlijke snaar?

June van Pinback, vooral dan de sessieversie! Wat een pareltje… Ook leuke herinneringen aan die periode. Het was de tijd van de mailinglists en de online fanfora. De mannen van Pinback zaten op het forum, en uiteindelijk ben ik toch met hen aan de praat geraakt. Ik heb die duyster-sessie op tafel gegooid, want via Ayco en Eppo was ik te weten gekomen dat ze die mee hadden om er nog wat aan te werken. En dat duurde toch redelijk lang… Om dan enkele maanden de tweede compil in de winkel te zien liggen mét die track. Datzelfde jaar heb ik Pinback ontmoet in Trix en, ondanks verscheidene waarschuwingen, toch zeer teleurgesteld achtergebleven door hun “rotslechte” liveperformance. Pinback op speed was er niets bij. Maar er is niet veel beters verschenen dan hun eerste twee albums en twee ep's.

Longest Day van Three Mile Pilot. Aan deze song hangen zoveel goede en slechte momenten vast, dat ik telkens een brok moet doorslikken en toch draai ik hem nog regelmatig.

Into the Breeze van David Kitt. De song waarmee ik deze Ierse bard heb leren kennen. Het album Small Moments heb ik grijs gedraaid en ik kan me zijn concert in de Rotonde (2005, als voorprogramma van Emilliana Torrini) nog goed herinneren. Kitt komt op, draait een stoel om, haalt een iPod uit zijn achterzak, plugt een kabel in, scrolt naar de juiste backing track en start die. Terwijl ritmisch geklik uit de speakers komt zoekt ie zijn akoestische gitaar, hangt ze om, streelt over de snaren en zet Dancing in the Moonlight in. Into the Breeze is de afsluiter die avond, en ik ben nog nooit zo gelukkig in de trein naar huis gestapt (Torrini kon me gestolen worden, en ik ben huiswaarts gekeerd na een babbel met Kitt aan de merch).

Er passeerden de voorbij vijfentwintig jaar al duizenden songs op de playlists van duyster, maar je kan ongetwijfeld zelf nog songs suggereren die om welke reden dan ook nog nooit de zondag- of maandagavondradio haalden.

Headphones van David Kitt

Things Go On With Mistakes van The Black Heart Procession + Solbakken uit hun schitterende In The Fishtank EP. Om een of andere reden verkiest Eppo telkens Voiture En Rouge. Ook een goeie song, maar ik mis de weerhaakjes van Things Go On With Mistakes

Van Matt Kivel heb ik me lang afgevraagd waarom die de playlist niet haalde, totdat hij er in 2022 op prijkte, maar dat was spijtig genoeg slechts eenmalig.

Stel: er komt een nieuwe duyster-compilatiecd of -lp, welke songs mogen volgens jou niet ontbreken?

Zo werkt het niet voor mij. duyster. is jezelf laten verrassen met wat Ayco en Eppo ontdekken. Ik ben dus zeer benieuwd naar welke classics zij het waard vinden om op een compilatie terecht te komen. En vooral welke pareltjes ze uit het sessie-archief weten op te diepen. Dat gezegd zijnde, de meeste van mijn favoriete artiesten hebben de compilaties al gehaald, maar David Kitt heeft die eer nog niet gekregen.