Various artists - Les Belgicains - Na Tango Ya Covadia 1964-1970

Covadia

We gaan er geen doekjes om winden: ‘Les Belgicains – Na Tango Ya Covadia 1964-1970’ is een heerlijke plaat. Ideaal om tijdens druilerige, klamme voorjaarsdagen toch de zon te laten schijnen in huis en de perfecte soundtrack voor warme lentedagen die al lonken naar de zomer die – hopelijk – nog komt.

Neen, Les Belgicains is geen nieuwe band die u dringend moet checken. Het is de benaming voor de Congolese studenten die in de jaren zestig, na de onafhankelijkheid, naar België kwamen om te studeren. Ver weg van het thuisland creëerden ze hier een gemeenschapsgevoel met bijeenkomsten en feesten. En wie denkt aan feesten, denkt ook aan muziek. Dat begon met het draaien van plaatjes uit het thuisland en eindigde in sommige gevallen met het oprichten van (studenten)orkesten om die samenkomsten op te fleuren.

De muziek op deze plaat is meer dan een halve eeuw oud, maar dat is er absoluut niet aan te horen. Voor deze uitgave werden de oorspronkelijke opnames geremasterd en ook de muziek zelf overstijgt tijd en plaats. ‘Na Tango Ya Covadia’ (vrij vertaald: ‘in de tijd van Covadia’) is dus geen inderhaast bij elkaar geharkte verzameling losse flodders of een "interessant tijdsdocument" dat je na twee keer beluisteren wegmoffelt bij de "speciallekes" in je collectie, maar een met liefde en zorg samengestelde plaat die als geheel even consistent klinkt als wanneer het zou gaan om een album dat werd ingespeeld door één en dezelfde band.

Dat dit mooie muzikale verhaal nu aan de oppervlakte komt, is de verdienste van samensteller Steve Van Acker. De Mechelaar is behalve dj en programmator ook fervent vinylverzamelaar en -kenner. Tijdens één van zijn speurtochten stuitte hij een paar jaar geleden op een single die in de jaren zestig verscheen bij het voor hem tot dan toe onbekende label Covadia. Gebeten om te weten, ging hij op zoek naar meer informatie en na tal van omwegen kwam hij uit bij Paul Cavvadias, een Belgische componist met Griekse roots.

Dat deze Cavvadias ooit de muziek schreef voor Van Kreta Naar Athene van Will Tura is in deze totaal niet relevant, wel dat hij zeer zorgvuldig is omgesprongen met de nalatenschap van zijn vader Nikiforos. Cavvadias sr. was in de jaren vijftig, toen hij nog in Congo leefde, zijn overleden schoonbroer opgevolgd aan het hoofd van het label Ngoma. In die hoedanigheid speelde hij een belangrijke rol in de ontwikkeling en de verspreiding van Congolese muziek in het algemeen en Congolese rumba in het bijzonder. Dat bleef hij doen tot aan de onafhankelijkheid van het land.

In 1964 streek Niki Cavvadias neer in België. Al snel kwam hij in contact met enkele Congolese muzikanten, die hier actief waren, en een jaar later richtte hij Covadia op. Het succes van Ngoma wist hij hiermee niet te evenaren. Van de zestig liedjes, die voor het label werden opgenomen, zouden er een dertigtal daadwerkelijk verschijnen, maar buiten de Congolese gemeenschap in ons land wisten die nauwelijks potten te breken. Zonde, want aan de kwaliteit lag het zeker niet, zoals deze plaat aantoont.

Gelukkig werden al deze opnames bewaard door zijn zoon Paul Cavvadias en krijgt deze mooie, aanstekelijke muziek nu toch een tweede kans. Hier zijn geen amateurs aan het werk die slechts onder het motto "zonder drank geen klank" wekelijks bij elkaar kwamen, maar letterlijk liefhebbers die hun muziek ernstig namen. Velen waren voordien ook al actief in de muziek: sommigen hadden in het thuisland zelfs al samengewerkt (of zouden dat later nog doen) met grote namen uit de Congolese jazz en rumba zoals Franco, Docteur Nico en Tabu Ley Rochereau.

De studentenorkesten Yéyé National, Los Nickelos, Afro Negro en Ekebo zijn goed voor acht van de twaalf tracks. Ook Dynamic Jazz, in het moederland al sinds de jaren vijftig actief, nam onder de naam Ebuka Ebuka een aantal nummers op voor Covadia, waarvan er twee belandden op deze verzamelaar. Er zijn ook een paar buitenbeentjes bij: de Kameroense gitarist Charles Lembé brengt als Carlos Lembe een eigen versie van een song van Johnny Pacheco, een muzikant uit de Dominicaanse Republiek, en Flamenco Para Ti van Ba Bolingo is een compositie van "onze" Nico Gomez, vader van Raymond van het Groenewoud en destijds actief in enkele door Latin geïnspireerde jazzbigbands.

Toeval is dat niet, want er is altijd een wisselwerking geweest tussen beide continenten. De slaven, die eeuwen geleden vanuit Afrika naar de Caraïben werden gevoerd, lagen met opzwepende en bezwerende gezangen en ritmiek mee aan de oorsprong van de Cubaanse rumba. Later keerde deze dansmuziek naar huis terug en sinds 2021 staat de Congolese rumba zelfs op de UNESCO-lijst van immaterieel cultureel erfgoed. Les Belgicains combineerden het beste van beide werelden. Ze bleven trouw aan de Afrikaanse roots, maar lieten ook elementen – en instrumenten - uit minder traditionele stijlen en uit de Caribische varianten toe in hun volksmuziek.

Natuurlijk hoeft u dat allemaal niet te weten om volop te genieten van deze plaat. “Onweerstaanbaar!” was het eerste wat bij ons, nochtans leken op het gebied van wereldmuziek, opkwam, toen we halverwege de eerste luisterbeurt zaten. Een halve plaat later dachten we meteen: “Die zetten we nog eens op!” Ondertussen, meer dan een maand later, zijn we dit kleinood nog niet beu gehoord. Meer nog: dit is tot nader order en met voorsprong de plezantste plaat die we dit jaar hoorden!