Radiohead - A Moon Shaped Pool

XL Recordings

Voor België ongewoon zomers weer en toch lopen wij al enkele dagen rond met de zenuwen die een vierjarige voelt die weet dat Sinterklaas op komst is. Radiohead had aangekondigd dat ze zondagavond om 20 uur hun eerste plaat in vijf jaar zouden droppen op iTunes en Apple Music. Om 19.45 zaten we al klaar voor ‘A Moon Shaped Pool’, want die eerste keer op play duwen, die eerste indruk opdoen met de hoge verwachtingen in je achterhoofd en horen dat ze het hem weer eens geflikt hebben: de lat halen op de hoogte waar ze ‘m door hun verleden zelf gelegd hebben en er nog eens overheen gaan ook, dat gevoel krijg je geen tweede keer.

Wie het allemaal een beetje gevolgd heeft, weet dat aan deze negende een heuse saga vooraf is gegaan. De geruchten van mogelijke releasemaanden vlogen in het rond (en er bleek er geen één van te kloppen), er werden mysterieuze flyers bezorgd bij fans, Radiohead "verdween" van het internet, postte later toch weer teasers op instagram en Twitter en heeft sindsdien al twee nummers laten horen: Burn The Witch en Daydreaming, de twee eerste van twaalf in alfabetische volgorde geplaatste nummers.

Het spannende aan een nieuwe plaat van Radiohead is telkens dat je vooraf geen idee hebt van wat je ervan moet verwachten; en ook nu was dat niet anders. Bovendien slagen ze erin om zichzelf tegelijkertijd op elke plaat te vernieuwen en toch ook nog hun sound herkenbaar te houden. Onze eerste vaststelling is dat op ‘A Moon Shaped Pool’ de liedjes terug zijn. Toen ‘The King Of Limbs’ in 2011 uitkwam, klonk die als een koele soloplaat van Thom Yorke met in eerste instantie vrij teleurgestelde reacties tot gevolg. Ons heeft het ook zo’n twee jaar gekost om de plaat de waardering te geven die ze verdient.

Dat brengt ons bij het volgende punt: een plaat van Radiohead mag nooit te snel beoordeeld worden. Het verleden heeft ons geleerd dat hun platen en nummers moeten rijpen. Dat je er, zelfs na veel tijd, dingen in hoort die je er voorheen niet in hoorde. Wat volgt zijn dan ook nog maar eerste, tweede en derde impressies: het begin van een lange reis.

 ‘A Moon Shaped Pool’ bevat heel veel mooie en zeer weldoordachte, kleine liedjes (Desert Island Disk, Present Tense), bijna-klassieke werken (Daydreaming vermengt Last Flowers, Codex, Give Up The Ghost en Pyramid Song, het prachtige Glass Eyes, Tinker Sailor Soldier Sailor Rich Man Poor Man Begger Man Thief is imposant), een streepje heerlijke jazz met klassieke invloeden (The Numbers zou niet misstaan hebben op ‘Amnesiac’). Dit is een plaat waarop piano en strijkers meer dan ooit tevoren aanwezig zijn. De invloed van Greenwoods orkestrale belevenissen van de laatste jaren, zo gokken we.

Ontbreekt bijna, maar niet helemaal: de beat. En als hij er wel is (zoals in Tinker Sailor Soldier Sailor Rich Man Poor Man Begger Man Thief), is het een zacht en strelend beatje. Ful Stop is het meest dansbare en eigenlijk ook enige dansbare spul op de plaat, Burn The Witch sluit het meest aan bij het soort popsong waar de radio naar op zoek zou kunnen zijn. Het is momenteel het nummer waar we het minst mee hebben. En zelfs dat is geweldig.

Wie Radiohead al langer volgt, komt op ‘A Moon Shaped Pool’ al enkele vooraf bekende titels tegen. Zo speelden ze Identikit en Ful Stop (let op de weerbarstige eenzame –l) al sporadisch live tijdens de meest recente tournee in 2012 en wordt de plaat zowaar afgesloten met True Love Waits. Dat nummer behoort tot de meest eenvoudige en mooiste liedjes van Radiohead (Thom Yorke met akoestische gitaar en daarbij blijft het), maar was tot nu toe alleen te vinden op de ep ‘I Might Be Wrong: Live Recordings’ uit 2001, een versie die Yorke naar verluidt vreselijk vindt, maar die door de fans een warm hart wordt toegedragen. Live werd het voor het eerst gespeeld tijdens de 'The Bends'-tournee en Thom Yorke speelde het ook live tijdens zijn tournee met Atoms For Peace, maar tijdens concerten van Radiohead was het de laatste jaren alleen nog maar terug te vinden als intro voor Everything In Its Right Place. Hier krijgt True Love Waits een pianoversie, wat in eerste instantie vreemd aandoet omdat we de andere versie al jaren kennen. Anderzijds: je eigen nummer coveren en niet moeten onderdoen voor het origineel is knap werk.

We kunnen al zeggen: voor wie schrik heeft van de experimentele Radiohead zal ‘A Moon Shaped Pool’ een grote meevaller zijn. De plaat is weliswaar geen ‘The Bends’ – die periode is nu echt wel voorbij – maar ook geen ‘Kid A’ of ‘The King Of Limbs’ en misschien kunnen ze met dit soort muziek wel nieuwe zieltjes winnen. Als we vergelijkingen moeten trekken, dan is het deze: ‘A Moon Shaped Pool’ vermengt het beste van ‘Amnesiac’ met ‘In Rainbows’ en voegt nog wat nieuw DNA aan de muzikaliteit van Radiohead toe.

Ons oordeel staat al vast: het is een meesterwerk, het zoveelste, en een plaat die we nog zeer vaak volledig door de koptelefoon zullen jagen. Groepen waarvan we hopen dat ze de hele nieuwste release zullen spelen op hun aankomende shows, ze zijn zeldzaam. En verder hopen we van harte dat er een paar strijkers mee op tournee zullen gaan ter ondersteuning van dit toch weer magnifieke kleinood. 

Deze bespreking verscheen ook op newsmonkey.be.