Ánde Somby - Yoiking With The Winged Ones

Ash International

Door de hoeveelheid platen die er elk jaar verschijnen zou  een mens bijna vergeten dat muziek niet altijd gemaakt werd om in een studio te worden opgenomen en dan op plaat te verschijnen. Bij de Sámi, de inheemse bevolking van Lapland, is er de traditie van joiks. ‘Yoiking With The Winged Ones’ biedt een prachtig document van deze traditie, en is tegelijk ook een ode aan het landschap waarin het is opgenomen.

Joiks zijn sterk gericht op de uitvoering in een bepaalde omgeving, waarbij omgeving en uitvoering sterk aan elkaar gelinkt zijn. Ze bestaan uit de herhaling van een bepaalde frase. In tegenstelling tot de meeste nummers kennen ze geen echt begin of einde, de ontwikkeling in de herhaling is niet naar een doel gericht.

Het probleem is dan hoe deze muziek vertaald kan worden naar een album. ‘Yoiking With The Winged Ones’ lost dit probleem op doordat de opnames zijn gemaakt in het landschap in plaats van in de studio. Dit album bevat de joiks van Ánde Somby, opgenomen door Chris Watson (die ooit nog deel uitmaakte van Cabaret Voltaire en zich nu richt op field recordings).

Het landschap waarin deze zijn uitgevoerd komt vanaf de eerste seconden al meteen naar voren in de echo die volgt op de stem van Somby en de vele vogelgeluiden die te horen zijn (vandaar de titel). Deze elementen zijn deel van de muziek, het joiken is een dialoog met de omgeving. De Sámi geloven dat de echo het antwoord van hun voorvaderen is. De zorg voor het landschap, en zijn vrees voor wat de mens hierin aanricht, was voor Somby ook een van de redenen om dit album te maken.

De eerste drie nummers zijn Somby’s eigen composities en volgen hetzelfde patroon, waarbij hij dezelfde frase in verschillende richtingen drijft door deze op verschillende intensiteit en op verschillende toonhoogtes voort te brengen. Het laatste nummer, Wolf, is een traditional en wijkt hier van af. Gedurende een goed kwartier transformeert het stemgeluid van Somby van het gehuil van een wolf naar een ruw scheurend geluid, om dan uiteindelijk terug bij het gehuil uit te komen. Somby gooit zichzelf volledig in de uitvoering, en op verschillende momenten kan je horen hoe hij zijn stem voorbij het uiterste drijft.

‘Yoiking With The Winged Ones’ is niet alleen een document van deze traditie, maar weet de ervaring ook echt over te brengen op de luisteraar. Het album eist de aandacht op bij het luisteren, maar dat levert dan ook iets op.