Kleefstra | Bakker | Kleefstra - Dize
Midira Records
p.p1 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; font: 12.0px Arial}
Het Fries is niet meteen een taal die veel voorkomt in de moderne muziek. Bij het trio Kleefstra | Bakker | Kleefstra staat ze echter centraal. Ook op het nieuwste album ‘Dize’ wekt de trage manier waarop Jan Kleefstra zijn poezie voordraagt een heel eigen, ijzige sfeer op. Eén die perfect past bij koude winterdagen en een witgesneeuwd landschap.
De samenwerking van dit drietal komt voort uit de vraag van Jan Kleefstra aan zijn broer Romke om zijn poëzievoordrachten van geluid te voorzien. Dat geluid zijn de abstracte klanken die Romke Kleefstra en Anne Chris Bakker creëren door gitaren te bewerken met bogen, stokken en een hoop effecten. De voorbije jaren heeft het drietal via een reeks releases een organische manier gevonden om poëzie en muziek samen te brengen. Eerder dan een reeks samengebrachte elementen klinkt dit als een moeiteloos geheel.
Voor de meeste luisteraars zal het Fries van Kleefstra onverstaanbaar zijn. Iets waarnaar hij zelf ook lijkt te verwijzen: “Lidden keal waait moannegat foar letter / noarder taal dea yn in laaiwand skreaun / mallemokke mearkes yn in rattebek”. Door de sterke affiniteit, die het heeft met het Nederlands en het Duits, klinken Jan Kleefstra’s teksten met momenten vertrouwd: een woord lijkt aan de oppervlakte herkenbaar, al vervalt het bij nadere beschouwing weer in iets vreemds.
Gelukkig is er, voor wie de teksten wil doorgronden, bij de cd een Engelse vertaling gevoegd. Die maakt tegelijk nog iets duidelijk over de manier waarop Jan Kleefstra met zijn teksten omgaat. De tekst van De Holle as Asem telt maar vijf regels, maar in de versie op cd krijgen deze een hoop variaties, alsof Kleefstra zijn woorden wil herhalen tot hij de implicatie ervan helemaal doorwerkt heeft.
Bovenal zijn alle bewegingen op ‘Dize’ traag: de vier nummers nemen telkens de tijd om te ontwikkelen. Ze schuiven zonder te vervelen tegen de tien minuten aan of gaan daar over. De geluidstapijten, die Romke Kleefstra en Anne Chris Bakker met hun gitaren weven, zeker tijdens Ut Har Eagen Bliedzje, liggen vaak op de rand van het opmerkbare; als een soort ijslaag waarover Kleefstra’s woorden kunnen schuiven. Hier en daar, zoals in de laatste paar minuten van Moannegat, durven ze echt de aandacht op te eisen. Het laatste nummer (dat niet op de tracklist staat) bewijst gelukkig dat dit project ook zonder tekst kan boeien.
Helemaal vanzelf komen de inzichten van ‘Dize’ niet. Als luisteraar moet je je overgeven aan de wereld die gecreëerd wordt, de tijd nemen om je onder te dompelen en tot rust te komen vooraleer de nuances van dit album zich prijsgeven. En laat een sombere winterdag daar nu perfect voor zijn.