Jozef Van Wissem & Jim Jarmusch - American Landscapes
Incunabulum Records
De Nederlandse drone-luitspeler Jozef Van Wissem en Amerikaans filmmaker Jim Jarmusch hebben elkaar goed gevonden. Met ‘American Landscapes’ zitten ze ondertussen aan de vijfde samenwerkingsplaat in dik tien jaar tijd. Voor een gelauwerd muzikant als Van Wissem met diverse jaarlijkse releases nog een habbekrats. Wat niet wegneemt dat ook nu het duo weer aardig de grenzen van minimalistische muziek en duisternis weet af te tasten.
Drie muziekstukken krijg je op deze ‘American Landscapes’. Te zeggen: Cleveland, Akron en een samenvattende B-kant, American Landscapes. Dus laten we die in volgorde afreizen.
Cleveland bestaat uit zeven minuten zwaar slepende, vermoeide en ronkende drones die als een vlieg rond een lamp zoemen, waaraan Jim Jarmusch de laatste vier minuten met een Spaanse gitaar korte melodieriedels toevoegt. Dat geeft een soort van bizar ensemble van opgewekte, korte sfeerthema’s met een melancholische toets tegen een achtergrond van nonstop, ietwat zeurderig geronk. Een enigszins wringend, filmisch geheel waar een verhaal van pakweg Stephen King wel bij zou passen.
Een slechts zes minuten innemend Akron kent gelijkaardige Jozef Van Wissem-drones, maar die worden hier vervlochten met even donkere, elektrische gitaar-improvisaties die meer naar de achtergrond weggemixt zijn. Daardoor krijg je een meer beweeglijk geheel. Later gaan daar ook meer onrustige, korte piano-achtige noten overheen wippen die langzaam de hoogte in klimmen en schuren beide heren voortdurend tegen de grenzen van de esthetiek aan. Dat maakt deze kortste van de drie tracks ook meteen de meest onrustige.
De meer dan twintig minuten durende B-kant begint met een mooi dubbelspel van akoestische snaarnoten en biedt meteen iets wat de andere twee momenten nalieten: schoonheid. Dit nummer werd de aanleiding voor een optreden van de befaamde, New Yorkse Stephen Petronio Dance Company en heeft vanzelfsprekend een soort van schwung die overheen de verschillende episodes van telkens zo’n twee minuten plaatsvindt. Van opgewekt vol snaren tot meer statisch en spaarzaam. Het is ook pas op de achtste minuut dat zwaardere, elektronische gitaartonen binnensluipen en tegendraads beginnen te werken, wat leidt tot een bezwerend dubbelspel vol herhaling en accenten. Tegen het einde van deze langere compositie gaan Van Wissem en Jarmusch terug over tot spaarzame tokkelnoten die akoestisch op elkaar kronkelen en nemen de heren het initiële sfeerspel opnieuw op.
En zo eindigen de twee virtuozen dit nieuwe muzikale epos. Met veertig minuten en drie tracks eerder te beschouwen als een soort van ep. Maar wel eentje die weer vol dynamiek en spanning zit en waar liefhebbers van instrumentale enigszins gedurfde, duistere sfeerprenten zeker van kunnen smullen. Ze zijn nog niet uitgepraat, Jim en Jozef, dat staat vast. ‘American Landscapes’ met een pracht van een zwartwit sfeerfoto als hoes. Zeker te proberen.