Insomnium - Anno 1696
Century Media Records
Als een Finse progmetalband als Insomnium besluit om een conceptplaat te maken, weet je dat het menens is. “Music is the weapon to destroy all the walls we built around us”, is het leitmotiv van dit kwintet. De negende langspeler is volledig geïnspireerd door een middeleeuws kortverhaal – volgens de (ietwat aangedikte) geschiedenis is in het jaar 1696-1697 een dertig procent van de Finse bevolking omgekomen in volksoorlogen, heksenvervolging en kannibalisme. Een mens zou voor minder een aardig stukje metal schrijven.
Samen met de acht epische tracks van ‘Anno 1696’ krijg je een verhaal van veertig bladzijden over de heksen Arvid, Juho en Lilliam uit de pen van zanger Niilo Sevänen. Kwestie van helemaal mee te zijn in het geheel van poëzie, drama, middeleeuwse folk en beukende deathmetal. Het leidt tot een negende langspeler die voortdurend afwisselt tussen speels en bloedserieus, zacht en snoeihard, akoestisch en zwaar geproducet. Maar waarin vooral het woord “episch” van tel is. Te beginnen met een soort van intro met morbide spoken word-passages en een plots exploderende wall of sound versus speeddrums en overstuurde horrorzang, terwijl gitaren en brede synthpartijen je rond de oren vliegen. Een soort van “eat this”-aanval met wijds uitdijende galm en dramatiek die smeekt om een luid volume om de emoties extra in de verf te zetten.
Zo krijg je acht keer op rij een fraaie combinatie van melodieuze metalnoise, theatrale grandeur en overweldigende ellende. Die laatste eventueel extra versterkt door de vocale gastbijdrage van Sakis Tolis (Rotting Christ) met volle grafzerkkracht in het nummer White Christ. Een unieke combinatie van deathmetal en progrock, een door Insomnium uitgevonden larger then life- / larger then death-formule.
En die formule werkt in feite wel. Want naast heldere melodieën, krijg je via die permanente wall of sound ook een soort van warme, harmonieuze gloed mee waar die schorre grunts van Sevänen mooi mee blenden. Die combi zuigt je echt mooi mee. Terwijl de band in feite natuurlijk met de botte bijl op je schedel aan het inbeuken is. Grotendeels dan, want ook Insomnium waagt zich wel eens aan een akoestisch tussendoortje met het smaakvolle The Unrest.
Het enige, wat misschien niet had gehoeven, zijn die woordloze, digitale vrouwelijke backings die voor extra drama zouden moeten zorgen, maar meer als een soort van pathetisch Laïs-accent overkomen. En dan ligt het er net te vingerdik bovenop. Terwijl een nummer als The Starless Paths met een duurtijd van zeven minuten en zevenenveertig seconden – even lang als het bekende boeing vliegtuigmerk – bewijst dat het ook gewoon kan met evoluerende en variërende structuren, zoals het een het sterke progsong betaamt. Structuren waarin je halfweg met piano en fonkeltjes aan het dartelen gaat, maar de onophoudelijke grunts je nadien weer keihard terug met beide voeten op de aardkorst smakken. Of waarin een gitaar plots episch begint te soleren en de toonaard omslaat, waardoor je echt even in het rijk van Yes of Rush belandt.
Maar los daarvan is dit wel een sterke plaat met een al even sterke achtergrond. Doordacht. Zowel qua sound als qua verhalen en omkadering. Moet natuurlijk ook wel, want de lat in metalland ligt inmiddels torenhoog. Maar deze Finnen schuiven ze zonder moeite nog een beetje verder op. En ja, ook wij geloven ook in een mysterieuze portie witchcraft.