Elza Soares - A Mulher Do Fim Do Mundo
Glitterbeat Records
In Nederland wordt de Braziliaanse sambadiva Elza Soares na het verschijnen van haar album 'A Mulher Do Fim Do Mundo' (The Woman At The End Of The World) zowat op handen gedragen, zeker na haar optreden op Le Guess Who. In België is er geen of weinig persaandacht. Nochtans verdient ze dat dat wel.
De negenenzeventigjarige Elza Soares is een Braziliaanse heldin. Noem haar gerust een icoon, een diva. Want ze heeft stijl. Op haar nieuwe album mengt ze Braziliaanse samba met rock, punk, noise, dub, jazz, funk en soul. Samba Subversivo dus, maar zoals je die echt nog nooit gehoord hebt.
Ze groeide op in de favelas, de sloppenwijken van Rio waar honger nog steeds de regel is. Veel te jong getrouwd en moeder van een reeks kinderen waarvan er eentje stierf door ondervoeding. Soares heeft dus allesbehalve een gemakkelijk leven gehad. Ook al doet haar nieuwe album het geweldig en loopt het storm voor haar unieke concerten, ze blijft met de voeten stevig op de grond. En dat heeft ondanks het klassieke rags-to-riches-verhaal vanzelfsprekend te maken met haar voorgeschiedenis. Ze heeft immers te veel mensen het land zien ontvluchten en tenonder zien gaan aan honger, ondervoeding en alcohol.
'The Woman At The End Of The World' is het product van een samenwerking. Elza da Conçeçaio Soares, wiens stijl en flair onmiskenbaar doet denken aan de jazzgodinnen van weleer (Ella Fitzgerald, Bessie Smith,...), laat zich hier begeleiden door een groep jonge avant-gardemusici uit de dirty samba-scene van Sao Paolo. En dat hoor je in het heerlijk schurende gitaarwerk en teksten waarvan leven, liefde, ongetemde seks (Pra Fuder) en dood de hoofdmoot vormen, maar waarin ook thema's als vrouwenmishandeling (het meest expliciet in Maria Da Vila Matilda, waarin een pot heet kokend water klaar staat), racisme, discriminatie, drugs en alcohol niet geschuwd worden. De teksten, die volop verwijzen naar haar levenservaringen staan centraal; vandaar ook de sobere hoes.
Soares is de donkere, tragische zangeres die nooit opgeeft. Aan het einde van de wereld bezingt deze diva volop wat haar bezig houdt. Dat leidt tot rauwe, realistische maar bovenal vitale teksten. Nochtans klinkt de korte opener Coraçao Do Mar, een op muziek gezet gedicht van Oswald De Andrade waarin beelden opduiken van "a blood stained flag" tot een "hot human slave ship", relatief braaf.
Het is niet moeilijk om overweldigd te geraken door de fantastische muziek die dit album bevat. Dat heeft te maken met haar geweldige band, die uiterst scherp en puntig musiceert terwijl Soares zich vocaal uitleeft. Want ook al zijn de teksten excellent, de muziek ondersteunt uiterst knap het verhaal dat Soares wil vertellen.
Soares vecht voor de minderheden, de homo's en de prostitués. Alleen al daarom verdient ze aandacht. Benedita is een ode aan een aan crack verslaafde transseksueel. Soares verbloemt niets, ze bezingt haar ervaringen puur en onversneden, recht uit het hart. Je hoort de straten van Brazilië en de uitgelaten carnavalsfeer (Dança). Die combineert ze met de interacties in de straten van Sao Paulo waar vaak de dood (O Canal) heerst.
Dat de Portugese teksten in de hoes van een Engelstalige vertaling voorzien zijn, is een meerwaarde. En ook de voetnoten verrijken het hele plaatje.
'Woman At The End Of The World' is van een klasse apart. Hoog tijd dat ook u ermee kennis maakt. Elza Soares is op 27 juni te zien in de Rotterdamse Schouwburg.