Congotronics International - Where's The One?

Crammed Discs

Where's The One?

Het concept supergroep is van alle tijden en komt voor in zowat alle muziekgenres. Zelfs in de begindagen van de rock-’n-roll speelden Elvis Presley, Jerry Lee Lewis, Carl Perkins en Johnny Cash al samen in de Sun Studio van Sam Phillips. Alle vier hadden ze apart de sporen verdiend in de muziekwereld, maar toen wilden ze al bewijzen dat één plus één plus één plus één meer was dan vier.

 

De benaming alleen al, “super-groep”, had een vieze smaak in de mond van de jonge punker die begin jaren tachtig in ons huisde. Crosby, Stills, Nash & Young, noch Emerson, Lake & Palmer waren toendertijd spek naar onze bek. Onze eerste kennismaking met een supergroep kwam er eerder onverwacht. Want wisten wij als jonge punks veel. Wij gingen gewoon naar een optreden van een Congolese soukous-band Les Quatre Etoiles De Zaïre. Die speelden bij ons om de hoek, in zaal Kokatoe, de voormalige bottelarij van Coca Cola in Turnhout. Een zinderende avond was dat. Een optreden waarbij we ons tot in de vroege uurtjes in het zweet dansten. Als “het effect van een bruistablet in een glas kokend water”, hoorden we het iemand toen omschrijven. Achteraf bleek dat het viertal waarvan sprake (Nyboma, Bopol, Wuta May en Syran) al supersterren waren in Afrika voor ze samen gingen spelen.

Twintig jaar later, ergens in het midden van de Nillies, was er weer een groep met dezelfde roots in Midden Afrika, die een gelijkaardige aanslag pleegde op onze dansbenen. Konono N°1, een twaalfkoppig Congolees gezelschap, gaf toendertijd van jetje met wat je gemakshalve experimentele Afro-elektro kan noemen, trancemuziek op gepimpt huis-, tuin- en keukengereedschap, drijvend op een bedje distortion. Een beetje de punk DIY-mentaliteit, daar zijn we altijd voor te porren. Ze hadden zelfs een platendeal bij Crammed Discs weten te versieren, die er prompt het etiket "Congotronics" op kleefden. Aansluitend gingen de platenjongens op zoek in de voorsteden van Kinshasa om nog meer talent een kans te geven. Talent zoals Kasai Allstars. De sound sloeg aan en kon niet alleen fans wereldwijd bekoren, ook collega-muzikanten waren danig gecharmeerd door deze vorm van "primal rock".

Tijd om nog een versnelling hoger te schakelen, dachten ze bij Crammed Discs en ze brengen leden van Konono Nº1, Kasai Allstars, Deerhoof, Juana Molina, Wildbirds & Peacedrums en Matthew Mehlan van Skeletons in levende lijve samen om muziek te maken. Het wordt een bont allegaartje met niet minder dan tien zangstemmen, vijf gitaren, drie likembespelers, vijf percussionisten, twee bassisten en drie drummers. Ga er maar aan staan. Een nieuwe supergroep was geboren.

Er werden nummers geschreven, voor een levend publiek opgetreden in alle uithoeken van deze aardkloot en tussendoor ook nog songs opgenomen onderweg. Na een parcours van meer dan tien jaar heet het eindresultaat ‘Where's The One?’ van Congotronics International, een zowat zeventig minuten durende brouwketel met toverdrank van Afrikaanse en Westerse stijlingrediënten. Een evenwichtsoefening waarbij iedereen uit de comfortzone moest komen en als het ware zijn/haar (muzikale) brein moest deprogrammeren  om in deze taalhutsepot van Babylonische proporties, van Engels, Frans, Zweeds, Spaans en Lingala tot nog ettelijke andere talen, toch tot één geluid te komen en mekaars ritmes te begrijpen. Waarbij “finding the one”, waar de eerste tel in elke maat valt, een steeds terugkerend probleem was bij iedereen. Het werd een traject met vallen en opstaan, maar waar ook wij nu van profiteren dankzij de registratie van zowel bewerkte live als studio-opnames van het bonte gezelschap.

Eenentwintig songs nemen ons bij de hand op een muzikale ontdekkingstocht van west naar zuid en alles daartussenin. Van de extatische uppercut Banza Banza met breed uitgesmeerde overstuurde gitaren tot het meer ingetogen en dromerige Beyond The 7th Bend. Of het nummer Many Tongues Are Spoken In Our Band waar we eerlijk gezegd ook geen woord van begrijpen. Ook enkele vertrouwd in de oren klinkende herwerkingen horen we van Konono N°1, Kule Kule en Kule Kule Reprise van hun eerste plaat worden hier herwerkt tot het rauwe en moddervette Kule Kule Redux. Een ander hoogtepunt is Mulume/Change met vocalen van onder andere Juana Molina dat de link legt naar de tweede Congotronics-verzamelaar ‘Buzz’N’Rumble From The Urb’N’Jungle’.

Een extra vermelding krijgt de cover art, een tekening van Juana Molina waarop alle bandleden staan afgebeeld. Haar kleurrijke, ietwat naïeve tekenstijl met referenties naar Afrikaanse kunst geeft Congotronics International beter weer dan eender welke foto ooit zou kunnen.

Maar bovenal is deze plaat niet bedoeld om veel over te praten. Ze moet luid gespeeld worden om op te bewegen en de beentjes los te gooien. De temperaturen in ons anders zo wispelturige Belgenlandje vragen gewoon om een tropical party en wij kennen alvast de soundtrack die hier ten huize dan door de boxen zal schallen. Alle buren mogen meezoeken om “the one” te vinden.

24 mei 2022
Patrick Van den Troost