Bjork - Biophilia

One Little Indian

Vier jaar na 'Volta' is Björk terug met een nieuwe plaat. Volgens sommigen een herkansing, volgens anderen een opbouwend proces. Deze IJslandse elf trok met haar experimentele muziek al vele richtingen uit, en nu richt ze de pijlen op het heelal. Welkom in de kosmos van Björk, welkom in Biophilia.

We weten nog steeds niet wat er in het water van IJsland zit en van ons moet dat mysterie nooit opgelost worden. Aan de hand van het meest sprookjesachtige instrument creeërt ze een aangenaam kale sfeer. De harp vormt een soms flinterdunne maar zeker aanwezige rode draad doorheen het hele album, van het leuke Moon tot het flets en slome Solstice.

Bij opener Moon komen enkel de akoestische gitaar en de herkenbaar-uit-de-duizendstem aan het raam kijken. De opbouw is daardoor minder bombastisch dan het vorige werk en de sprongen van haar stem klinken nog steeds stroef. Of ze hier mee wegkomt, is wel al langer gebleken. Gek genoeg vormt die stem dan weer de enige houvast in Thunderbolt. Met een synthesizer die digitale barokgeluiden pruttelt op wat de laagste versnelling mogelijk moet zijn zit er niet echt continuïteit in. Ons doet het denken aan de horten en stoten elektronische flarden die je tijdens een soundcheck wakker schudden. Ook Dark Matter later op de plaat heeft niet meer te bieden dan enkele standby geluiden die maar moeilijk te vatten zijn. Gooi daar wat gefluister bovenop en onze wenkbrauwen staan op een wel heel rare positie.

Afschrijven doen we haar zeker niet, bij deze hebt u de minpunten wel gehad. Behalve Mutual Core misschien nog, tenzij u graag mislukte begrafeniscomposities hoort is doorspoelen ons beste advies.

Crystalline kan ons wel bekoren. Een zeer fris begin klinkt ontzettend veelbelovend, bij deze kennen we het geluid van kristal ook. De meerdere lagen van stemmen versterken het fonkelende sprookjeseffect met plezier. Sacrifice aan het eind van de luisterbeurt volgt deze goede lijn. Het lied is zo voorbij maar toch manifesteert het zich moeiteloos als een van de betere van de klas. Een Oosterse klepel doet ons door herkenbare ijle lucht vertoeven. Herkenbaar, want het hele album hangt in dit soort mist. Is dit te mooi om waar te zijn? Helaas wel. Aan het eind van beide nummers dringt respectievelijk een drum 'n bass- en een elektronicaslot zich op in de strijd en bokst al het mooie van voordien zonder genade weg. Zonde. Virus kan deze formule wel een heel lied volhouden, het is minutenlang genieten van een ballerinadoosje. Drie hoogtepunten zonder meer.

Het intergalactische artwork heeft wel moeite om die sfeer ook op de muziek te laten neerdalen. Enkel bij Cosmogony krijgen we een nabootsing van de hemel op ons bord. Blazers, cimbalen en een engelenkoor boetseren epische klanken en tonen waarin we gerust een eeuwigheid willen vertoeven. Toch slaagt de roes er niet in om ons helemaal te overmannen en alweer zijn de schelle vocalen daarvan de oorzaak.

Hollow vat de hele plaat misschien wel samen in één lied. Een bizarre nasmaak gaandeweg want de ene strofe is zeer goed waarna een andere strofe dan weer compleet anders is. Dit klinkt zeer futuristisch en zelfs psychedelisch, zeker wanneer de toetsen en knoppen gefrustreerd alle windrichtingen aan lijken te wijzen. De zachte stem brengt soelaas in schril contrast.

Echte fans zullen hier zeker niet door teleurgesteld raken, voor occasionele luisterbeurten ligt 'Biophilia' waarschijnlijk iets moeilijker. Wij nemen er de vreemde spinsels bij deze sprookjes zonder morren bij. Björk doet haar ding en is zo eens te meer de ongekroonde koningin van het fantasieheelal.